۱۲ جوانی که در عصر پیامبر درخشیدند

*امام علی(ع) جان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم

امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) اولین مسلمان در سن 13 یا 15 سالگی و شخصیتی بود که جان پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم محسوب می‌شد، وی بارها جان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را در شعب ابیطالب، لیلة‌المبیت و جنگ‌ها نجات داد تا جایی که جبرئیل ندا داد: «جوانمردی غیر از علی و شمشیی جز ذوالفقار نیست»، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بر اساس لیاقتش بارها به او مسئولیت‌های سنگین و مهمی را واگذار کرد؛ مانند قرائت و رساندن پیام سوره برائت و اعزام به یمن با وجود افراد کهنسال و مهم‌تر از همه رهبری مسلمانان بعد از خودش را به او سپرد.

*مردی از تبار بهشت و نماینده پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

جعفر بن ابیطالب 10 سال از برادار خود حضرت علی(ع) بزرگ‌تر بود، او در آغاز اسلام،  20 سال سن داشت و دومین مرد مسلمان شناخته شده است، وی دوران جوانی بسیار پاکی داشت، روزی پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم از او پرسید: «آن چهار خصلت تو که موجب خشنودی خداوند شده است، چیست؟»، جعفر گفت: یا رسول‌الله! اگر به این دلیل نبود که خدا به شما خبر داده است، هرگز آن‌ها را آشکار نمی‌ساختم: هیچ‌گاه دروغ نگفتم؛ زیرا فهمیدم دروغ ارزش آدمی را می‌کاهد. ابداً قصد زنا نکردم؛ چرا که بیم داشتم آنچه درباره دیگران روا دارم، درباره‌ام انجام پذیرد، بت‌ها را پرستش نکردم؛ زیرا موجودی بی‌سود و زیان است،  پیامبر (ص) به نشانه تحسین دست بر شانه جعفر و زد و گفت: به راستی سزاوار است خداوند به تو دو بال ارزانی دارد تا با فرشتگان در بهشت پرواز کنی.

این جوان، رهبری گروهی از مسلمانان را بر عهده داشت که به حبشه هجرت کرده بودند، اقدام وی در محفل بزرگ نجاشی و معرفی زیبای دین اسلام و قرائت آیاتی از سوره مریم، جلوه‌ای باشکوه از تکیه پیامبر(ص) بر جوانان است، آن جوانمرد، پس از بازگشت، در حالی که فرماندهی سپاه اسلام را برعهده داشت- در جنگ موته به شهادت رسید.

*همسفر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم

زید بن حارثه سومین مرد جوانی است که مسلمان شد و تنها صحابی‌ای است که نامش در قرآن کریم آمده است، وی در سفر طایف همراه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بود و برابر هجوم و سنگباران، خودش را سپر پیامبر کرد و چندین جای بدنش جراحت برداشت، زید جوان در بیشتر غزوات و جنگ‌های عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شرکت داشت و در هشت سریه امیر لشکر بود تا آنکه در سال هشتم، در نبرد موته پس از شهادت جعفر بن ابیطالب مسئولیت فرماندهی را بنا به توصیه و سفارش پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به عهده گرفت و در نبردی سخت، پیاده جنگید و میان نیزه‌داران دشمن به شهادت رسید.

*شاگرد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و عشق به اهل بیت علیهم السلام

عبدالله بن مسعود جوان 20 ساله مکه، بیست و سومین نفری بود که به دین اسلام گروید. شور و نشاط، جدیت و قوت ایمان وی سبب می‌شد همواره نزد پیامبر(ص) آمد و شد داشته باشد، وی حدود 70 سوره قرآن را از زبان پیامبر(ص) شنید و بقیه را از محضر امیرالمؤمنین(ع) فرا گرفت، وی پیرو واقعی ثقلین بود، عشق او به قرآن و اهل بیت(ع) ستودنی است و در این زمینه الگوی مناسبی برای نسل امروز است.

*زائر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

جابر بن عبدالله انصاری یکی از جوانان تلاشگر و پرشور مدینه بود که در تمام صحنه‌های حماسی حضوری نمایان داشت. او نخستین بار در دوران نوجوانی همراه پدر و برخی از یثربیان در سال سیزدهم بعثت در قصبه‌ منا پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم را زیارت کرد، وی در 19 غزوه از بیست و یک غزوه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حضوری جانانه داشت، از ویژگی‌های او، عشق و ارادتش به پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت(ع) است، جابر در روز تولد امام حسین (ع) برای عرض تبریک به منزل حضرت زهرا (س) رفت و در دستان حضرت فاطمه (ع) لوح سبزی مشاهده کرد که اسامی امامان(ع) بر آن نوشته شده بود و از آن یادداشت برداشت. وی اولین زائر قبر امام حسین(ع) است و سلام پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم را نیز به امام باقر(ع) رسانده است.

*همراه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

سعد بن مالک بن سنان معروف به ابو سعید خدری از جوانان صدر اسلام بود که در دانش و علم سرآمد همسالان خود به شمار می‌آمد و در12 غزوه هم پای پیامبر(ص) در میدان‌های جنگ حضور حماسی داشت.

*دلداده پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

معاذ بن جبل که در سن 18 سالگی مسلمان شده بود، در نخستین نبرد (جنگ بدر) در حالی که 20 بهار از عمرش می‌گذشت، شرکت کرد. او همواره در کنار پیامبر حضوری چشمگیر داشت. معاذ در هنگام تصدی مسئولیت ترویج دین در شهر مکه،‌ حدود 26 ساله بود.

*مبلغ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

مصعب بن عمیر اولین نماینده پیامبر(ص) به مدینه برای تبلیغ احکام اسلام، جوان وارسته‌ای بود که لیاقتش سبب شد پیامبر(ص) به او توجه‌ای ویژه داشته باشد. وی از خانواده‌های ثروتمند و جوانی خوش‌سیما بود که پس از آگاهی از حضور جوانان مکه در خانه زید بن ارقم، آنجا آمد و اسلام را اختیار کرد. والدین او از این کارش بسیار ناراحت شدند و او را در خانه زندانی کردند؛ ولی او از دینش دست برنداشت. وی اولین کسی بود که در مدینه نماز جمعه برپا کرد و عاقبت در جنگ احد به فیض شهادت رسید.

*فرماندار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

عتاب بن اسید جوان 21 ساله‌ای است که پس از فتح مکه به عنوان امیر از سوی پیامبر(ص) برگزیده شد، وی اولین امیری بود که نماز جماعت را در مکه برگزار کرد، پیامبر اعظم(ص) پس از صدور فرمان حکومت مکه برای عتاب، درباره اهمیت این مسئولیت خطاب به او فرمود: ای عتاب! می‌دانی تو را بر چه کسانی گماشتم؟ تو را بر مردمان شهر خدای متعال گماشتم، اگر برای آنان بهتر از تو سراغ داشتم، او را بر ایشان می‌گماشتم.

روشن است که انتخاب یک جوان به فرمانداری مکه بسیار حساس بوده و از سویی موجب ناراحتی و رنجش آنان می‌شد؛ از این رو آن حضرت برای پیشگیری از اعتراض آنان در نامه مفصلی خطاب به مردم مکه نوشت: کسی در نافرمانی از او به کمی سنش استدلال نکند؛ زیرا مسن‌تر،‌شایسته‌تر نیست؛ بلکه شایسته‌تر،‌بزرگ‌تر است.

وی تا آخر عمر نیز فرماندار مکه بود و رفتار شایسته او برگ زرینی بر افتخارات جوانانی است که به نحو احسن از مسئولیت‌ها پیروز و سربلند بیرون می‌آیند.

*فرمانده پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

اسامة بن زید جوان هجده ساله‌ای است که از سوی پیامبر(ص) به فرمانده نظامی لشکر اسلام انتخاب و معرفی شد. حتی پیامبر(ص) مخالفان از فرمان او را لعن و نفرین کرد. انتخاب او در روزهای آخر عمر شریف پیامبر(ص) و با حضور بسیاری از اصحاب بزرگ، حکایت از این دارد که جوانان از بهترین نیروهایی هستند که در شرایط مهم سیاسی و بحرانی قابل تکیه و اعتماد هستند؛ به همین دلیل هیچ‌گاه به سبب کم بودن سن افراد، بهانه‌جویی در مسئولیت آنان روا نیست، شایسته‌سالاری از دستورات اسلام است.

*مرید پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

مرید پیامبر(ص) حنظله فرزند ابوعامر جوانی از قبیله خزرج بود که در شب پیش از جنگ احد با دختر عبدالله بن ابی سلول ازدواج کرد. او از پیامبر(ص) برای ماندن در شهر و رفتن نزد همسرش اجازه خواست. پیک وحی با آیه‌ای برای اجازه دادن نازل شد؛ پیامبر(ص) نیز اجازه داد، صبح زود حنظله برای اینکه فرصت جهاد را از دست ندهد، با حالت جنابت در نبرد حاضر شد و هنگامی که قصد کشتن ابوسفیان را داشت، یکی از مشرکان به سویش آمد و او را با نیزه به شهادت رسانند، بعد از جنگ، بدن او را شسته دیدند و علت را جویان شدند. پیامبر(ص) فرمود: «دیدم فرشتگان میان زمین و آسمان حنظله را با آب باران در برگ‌هایی از طلا غسل می‌دادند»، بدین سبب وی «غسیل الملائکه» یعنی غسل داده شده توسط فرشتگان نام گرفت.

*یار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 

عمار بن یاسر که مادرش سمیه نخستین زن شهید در راه خدا بود، از جوانان پیشتاز در ایمان و هجرت است. در آغازین روزهای جلوه اسلام، همراه پدر و مادرش شکنجه‌های مشرکان را تحمل کرد و بعد از پیامبر(ص) همراه حضرت علی(ع) بود و در جنگ صفین شهد شهادت نوشید. بدین سان، پیشگویی شگفت‌انگیز پیامبر(ص) به واقعیت پیوست که فرموده بود: «تو را گروه متجاوز می‌کشند»، همچنین شهادتش، گواهی بر حقانیت امیرالمؤمنین(ع) و ستمگری معاویه شد.