به گزارش عدالت خواهان گلستان:، معامله و خرید و فروش از زمانهای بسیار دور مورد استفاده بشر قرار گرفته است. در تاریخ کشور ایران، واژه مرکز خرید با بازار مترادف بوده و بیشتر آثار باقیمانده از معماری قدیم، در بازار به چشم می خورند.
در تمام شهرها، بازارها به صورت نماد معماری آن شهر بوده و معمولا به صورت مجموعه ای از مساجد، بناهای مذهبی، غرفه ها و راسته ها هستند.
بازار یا مرکز خرید به مفهوم کلی کلمه به معنی مکان سر پوشیده و یا غیر سرپوشیده ای است که از تجمع تعدادی فروشگاه از یک صنف و یا اصناف مختلف تشکیل شده که به عنوان کانون دادوستد فعالیت می کند.
از نظر اقتصادی، واژه بازار به حوزه هایی بر می گردد که ارتباط مستقیم میان عرضه و تقاضا را برقرار می نماید، به صورتی که پس از انجام فرآیندهایی که جهت تعادل قیمت لازم است، در آن نرخ ثابتی برای هر کالا به وجود آید.
با مدرنیته شدن تمدن های بشری و رشد فزاینده زندگی ماشینی و پیجیده شدن انواع مبادلات تجاری هنوز در بسیاری از جوامع مبادلات قدیمی و سنتی به قوت روزهای گذشته خود رواج دارد که بازارهای هفتگی یکی از این نمونه هاست.
همانطور که بازارهای شهری هر روز توسط نهادهای نظارتی گوناگون مورد ارزیابی قرار می گیرند، وجود بازارهای سنتی نیز بی نیاز از طرحهای نظارتی نخواهد بود.
بازارهای هفتگی که معمولاً با نام‌های ایام هفته همراه است «یکشنبه بازار، دوشنبه‌بازار و …» از کنار هم قرار گرفتن چندین دست‌فروش در نقطه مکانی مشترک تشکیل می‌شود و در این بازارها کالای مورد احتیاج روزانه زندگی، خواروبار و حتی پوشاک نیز ارائه می‌شود.
بازارهای هفتگی مناسب ترین مکان برای خرید و فروش بدون واسطه است
در تمام شهرها تولیدکنندگان، بازاریان و عامل محرک موتور اقتصاد شهر هستند. اما در این بین شهروندانی هستند که به دلیل کمبود اشتغال روی به فعالیت در بازارهای هفتگی آورده اند.
راه اندازی بازارهای هفتگی در شهرها علاوه بر رونق کسب و کار، موجب افزایش توان قدرت خرید مردم نیز می شود.
در هر شهری معمولا، دستفروشان و برخی کسبه به صورت ساماندهی شده و در مکانی مشخص از سوی شهرداری ها محصولات خود را عرضه می کنند.
بازار هفتگی کردکوی که با قدمتی بیش از 20 سال یکی از قدیمی ترین بازارهای استان گلستان است موضوع گزارش ماست.
پیش تر در اخبار و گزارشات متعددی ضمن معرفی بازارهای سنتی غرب استان، به عمده مشکلات آنها نیز پرداخته شد اما این مشکلات بدون تغییر خاصی همچنان پابرجا هستند و طرفداران آن به اجبار به هر نحو ممکن خود را با این مشکلات وفق داده اند.
صرف نظر از توجیه اقتصادی این کار برای شهرداری‌ها، از آنجایی که این بازار ها به وسیله دست فروشان و خرده فروشان ایجاد می شود، معایب مختلفی نیز به همراه خود دارد.
از مهم ترین معایب آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
* با توجه به استقبال زیاد مردم از بازار هفتگی کردکوی مدیریت ترافیک یکی از مشکلات مهم مردم در مسیر منتهی به بازار هفتگی است، چراکه با افزایش جمعیت خیابان بسیج، این مسیر کاملا بسته می شود و حتی ترافیک برای وسایط نقلیه و عابرین چندبرابر می گردد.
خیابان بسیج یکی از مسیرهای شهروندان کردکوی است که روزانه از آن برای رسیدن به مرکز و نقاط دیگر شهر استفاده می کنند.
عرض خیابان مذکور به تنهایی توان پوشش و در آغوش گرفتن این مقدار ترافیک و خودروی عبوری را ندارد اما سال‌هاست که در روز یکشنبه در خیابان بسیج بازار هفتگی برپا بوده و موجب مشکلات فراوان به حریم شهروندان این خیابان است.
هر چند عوامل پلیس با حضور خود در محل بازار، سعی در روان سازی ترافیک دارند اما بسیار مشاهده شده است که باز کردن گره ترافیکی بوجود آمده در نزدیکی این بازار از عهده اکیپ مستقر پلیس هم خارج است.
* از دیگر مشکلات بازار هفتگی کردکوی مشکلاتی است که برای اصناف مختلف در خیابان بسیج ایجاد می‌شود که تاثیرات مستقیمی بر بازار و اقتصاد شهر کردکوی می گذارد.
اصناف بر این باورند که برای تجارت و شغل خود علاوه بر پرداخت عوارض سالیانه، هزینه های جاری محل کسب خود از جمله هزینه برق و آب و… را پرداخت می کنند این در حالی است که دست فروشان بدون پرداخت عوارض و هزینه های جانبی، علاوه بر فروش اجناس غیراستاندارد، باعث اختلاف هزینه ها و قیمت ها میان اصناف شوند و حتی ایجاد موانع مختلف در روبروی مغازه ها می شوند.
* از مشکلات دیگر این بازار عدم تعبیه سرویسهای بهداشتی است. با گذشت بیش از 20 سال از برپایی این بازار تعبیه سرویسهای بهداشتی انتظار نامعقولی نخواهد بود بویژه اینکه وقتی دیده می شود اکثر شهروندان مراجعه کننده به این بازارها برای قضای حاجت به مُلک خصوصی دیگران تجاوز می کنند.
* عدم نظارت مستمر بر کالاهای عرضه شده در بازار از دیگر مشکلات بازار هفتگی کردکوی است، به عنوان مثال با اینکه مراکز بهداشت عرضه مواد غذای (یخ در بهشت و ترشیجات باز، ساندویج) را در چنین بازارهایی غیر مجاز عنوان کرده است اما قصه عرضه مرغ زنده و سر بریدن مرغ هنوز هم ادامه دارد.
* این بخش از شهر که یکشنبه بازار هر هفته در آنجا برپا می‌شود، اگر روزی خطر یا حادثه احتمالی مانند حریق و یا بیماری برای یکی از شهروندان و یا مشتری در منطقه یکشنبه بازار رخ دهد چه کسی پاسخ‌گوی عدم خدمات و امدادرسانی به مردم آن محله خواهد بود.
* بازار هفتگی کردکوی در خیابان بسیج هر روز در حال تنیدن به سوی کوچه های متصل به این خیابان است و دستفروشان در کوچه‌های این خیابان‌ها گاهی برای مغازه‌داران و ساکنان بومی قدرت‌نمایی می‌کنند. حتی بساط خود را جلوی درب ساکنان این کوچه پهن می کنند، که مانع رفت و آمد ساکنان می شوند.
* تاثیرات منفی این بازار ها به شکل های مختلف در شهرها نمود دارد که مهم ترین آن ها تخریب نما و زیبایی شهر، نبود آرامش برای شهروندان، ایجاد ترافیک در شهرها، مزاحمت برای پیاد‌ه‌ها، تشدید بی‌اعتمادی و… است.
و مواردی چون:
– عدم امکان اعمال نظارت سریع، دقیق و گسترده بر کار دستفروشان
– استاندارد نبودن کالاهای عرضه‌شده در این بازارها
– مشخص نبودن مسیر توزیع بعضی از کالاهای عرضه شده در بازار
– عرضه بعضی از کالاها به قیمت ارزان و بدون همراه بودن اطلاعات کالا نظیر وزن، تاریخ تولید، انقضا و …
در این هیاهو فقط این مأمور شهرداری هست که با ارائه قبضهای …… تومانی ، این مبلغ را از فروشندگان بعنوان عوارض دریافت می کنند اما اینکه در مقابل چه خدماتی ارائه می شود مشخص نیست!
حال این سوالها مطرح می شود که آیا شهرداری کردکوی ابزار لازم برای حل این مشکل دارد؟
آیا می توان بازار را به مکانی دیگر (حاشیه شهر) انتقال داد که مشکلات ایراد شده برطرف شوند؟
اگر روزی خطر یا حادثه احتمالی مانند حریق و یا بیماری برای یکی از شهروندان ساکن این خیابان و یا مشتری در یکشنبه بازار رخ دهد می توان در کوتاه ترین زمان ممکن به دادشان رسید؟
قانونگذار در بند ۲۰ ماده ۵۵ اصلاحی قانون شهرداری‌ها به‌طور صریح به این موضوع اشاره دارد که “جلوگیری از ایجاد و تأسیس تمامی اماکنی که به‌نحوی موجب بروز مزاحمت برای ساکنان یا مخالف اصول بهداشتی در شهر‌هاست وظیفه شهرداری است و شهرداری مکلف است از آنها جلوگیری کند”.
به هر روی بحث نظارت مستمر بر بازار هفتگی همچنان یکی از مشکلات اجتماعی شهر کردکوی به شمار می رود و با توجه به استقبال زیاد مردم از این بازارها انتظار می رود تدبیرهای حداقلی از سوی مسئولین، شورای اسلامی شهر و شهردار کردکوی برای سر و سامان دادن به وضع موجود در دستور کار قرار بگیرد.
برطرف شدن موارد مذکور نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است که با وحدت کلمه و قدرت اجرایی بازار هفتگی را به حاشیه شهر و در مکانی مناسب ساماندهی کنند.
گزارش از خبرنگار رادکانا: یعقوب محمودی
