محمد سرشار (نویسنده و فعال فرهنگی) - امروز، مسؤول دفتر رهبر معظم انقلاب اعلام کرده است: مشغله های فراوان باعث شد رهبر انقلاب امسال از نمایشگاه کتاب بازدید نداشته باشند.
می دانیم که حضرت آیت الله العظمی خامنه ای، در دوران ریاست جمهوری خویش، نمایشگاه کتاب تهران را بنیان گذاشتند و به جز هشت دوره (شش دوره عدم حضور اعتراضی + دو دوره عدم حضور در تهران) ، در همه ۱۹ دوره دیگر آن شرکت داشته اند.
برنامه دیدن رهبر معظم انقلاب در ربع قرن گذشته، به شرح زیر بوده است:
۱) دوره یکم: ۱۸/۸/۱۳۶۶ رییس جمهور: سید علی خامنه ای
۲) دوره دوم: [بی تا] ۳) دوره سوم: ۱۹/۲/۱۳۶۹ رییس جمهور: اکبر هاشمی رفسنجانی
۴) دوره چهارم: ۱۸/۲/۱۳۷۰
۵) دوره پنجم: ۱۷/۲/۱۳۷۱
۶) دوره ششم: ۲۱/۲/۱۳۷۲
۷) دوره هفتم: ۲۰/۲/۱۳۷۳
۸) دوره هشتم: ۲۶/۲/۱۳۷۴
۹) دوره نهم: ۲۲/۲/۱۳۷۵
۱۰) دوره دهم: ۱۴/۲/۱۳۷۶
۱۱) دوره یازدهم: ۵/۳/۱۳۷۷ رییس جمهور: سید محمد خاتمی / وزیر ارشاد: سید عطاءالله مهاجرانی
۱۲) دوره دوازدهم: عدم دیدن برگزاری یک نمایشگاه محدود کتاب در بیت رهبری (۲۸/۲/۱۳۷۸)
۱۳) دوره سیزدهم: عدم دیدن
۱۴) دوره چهاردهم: عدم دیدن وزیر ارشاد: احمد مسجدجامعی
۱۵) دوره پانزدهم: عدم دیدن
۱۶) دوره شانزدهم: عدم دیدن
۱۷) دوره هفدهم: ۲۳/۲/۱۳۸۳ وزیر: احمد مسجدجامعی
۱۸) دوره هجدهم: عدم دیدن همزمانی با سفر معظم له به استان کرمان
۱۹) دوره نوزدهم: ۲۱/۲/۱۳۸۵ رییس جمهور: محمود احمدی نژاد
۲۰) دوره بیستم: ۱۵/۲/۱۳۸۶
۲۱) دوره بیست و یکم: ۲۲/۲/۱۳۸۷
۲۲) دوره بیست و دوم: عدم دیدن همزمانی با سفر معظم له به استان کردستان
۲۳) دوره بیست و سوم: ۲۲/۲/۱۳۸۹
۲۴) دوره بیست و چهارم: ۲۱/۲/۱۳۹۰
۲۵) دوره بیست و پنجم: ۱۷/۲/۱۳۹۱
۲۶) دوره بیست و ششم: ۱۴/۲/۱۳۹۲
۲۷) دوره بیست و هفتم: عدم دیدن دلیل اعلام شده مشغله های فراوان رییس جمهور: حسن روحانی / وزیر ارشاد: علی جنتی
رهبر معظم انقلاب در سالهای ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۳ از پنج دوره نمایشگاه کتاب تهران دیدن نکردند که علت این عدم حضور، اعتراض ایشان به رویکرد فرهنگی دولت سید محمد خاتمی بود.
عدم حضور رهبری در نمایشگاه دوازدهم چنان پیام پررنگی داشت که سید عطاءالله مهاجرانی برای گریز از تبعات سنگین این اعتراض رهبری، دست به اقدامی جبرانی زد و چهار روز پس از پایان نمایشگاه کتاب تهران، با برگزاری یک نمایشگاه کتاب کوچک در محل بیت رهبری، کوشید دیداری میان رهبر معظم انقلاب و ناشران ترتیب دهد. اما در همان دیدار مورخ ۲۸/۲/۱۳۷۸، رهبر معظم انقلاب به شکل ضمنی، سیاستهای فرهنگی دولت خاتمی را مورد انتقاد قرار دادند و شیوه هایی از مبارزه با کارهای فرهنگی منفی را برشمردند. ( متن کامل بیانات )
با توجه به این پیشینه، دوره ۲۷ نمایشگاه کتاب تهران، ششمین دوره ای خواهد بود که میزبان رهبر انقلاب نمی شود. هر چند علت عدم بازدید، مشغله های فراوان رهبری اعلام شده اما رسماً هیچ نماینده ای هم برای دیدن نمایشگاه کتاب، تعیین نگردیده است. این نکته، از سوی رییس دفتر ایشان مورد تأکید قرار گرفته و آیت الله محمدی گلپایگانی، حضور خود را یک علاقه شخصی توصیف کرده است. ( اصل خبر )
مسأله عدم دیدن بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران توسط رهبر معظم انقلاب، مساله مهمی است که نباید از کنار آن ساده گذشت. سال ۱۳۹۳، از سوی رهبر معظم انقلاب، سال « اقتصاد و فرهنگ» نامیده شده و ایشان در بیانات خود، اهمیت فرهنگ را بالاتر از اقتصاد دانسته اند.
به برنامه کاری عمومی ایشان در روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران نگاهی بیندازیم:
۱ در چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت، همزمان با یکمین روز نمایشگاه کتاب تهران، رهبر معظم انقلاب از گروه صنعتی مپنا دیدن فرمودند و توجه ویژه خود به کارگران را، نشان دادند.
۲ در دوشنبه ۱۵ اردیبهشت، همزمان با ششمین روز نمایشگاه کتاب تهران، رهبر معظم انقلاب با مسؤولان جمعیت مامایی کشور دیدار داشتند و بر اهمیت افزایش نسل، تأکید فرمودند.
اما چه شده است که مهمترین یار کتاب در جمهوری اسلامی ایران، برای ششمین بار، به نمایشگاه کتاب تهران تشریف نمی آورند؟
براساس اعلام مسؤول دفتر رهبر معظم انقلاب، مشغله های فراوان، علت این عدم بازدید بوده است. بنابرین معلوم می شود مسائلی وجود داشته که اهمیت آنها، بالاتر از اهمیت دیدن چند ساعته نمایشگاه یا دستکم ارسال نماینده برای بازدید آن بوده است.
به بیان دیگر،
۱ یا در هفته جاری، کشور درگیر مسایل بسیار حساسی است که شخص رهبری درگیر تصمیم گیری های کلان درباره آن هستند؛
۲ یا به دلایلی، نمایشگاه کتاب تهران در ۲۷ مین دوره خود، دچار کاهش اهمیت از نگاه رهبری شده و ایشان، برنامه های دیگر را بر این دیدار دوست داشتنی و خاطره انگیز ترجیح داده اند؛
۳ و یا به دلیل اعتراض به رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، این برنامه در اولویت قرار نگرفته است اما به دلیل سیره رهبری مبنی بر حمایت علنی و همه جانبه از قوه مجریه، نارضایتی از عملکرد یک وزارت خانه دولت، به کل قوه مجریه تعمیم داده نشده است چرا که العاقل یکفیه الاشاره!
با توجه به موضع گیری های رییس جمهور در افتتاحیه نمایشگاه کتاب تهران علیه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی که هم اکنون خود ریاست آن را برعهده دارد و رفتار بحران زای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عزل مدیران موفق دوره قبل، حمله به چارچوبهای قانونی و … ، به نظر می رسد دولت باید با تجدیدنظر اساسی در رویکرد فرهنگی خود، پاسخی عملی و درخور به دغدغه های رهبر معظم انقلاب و مردم ارایه کند.
با نگاهی تاریخی، سید عطاءالله مهاجرانی در کسوت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سعادت همراهی رهبر معظم انقلاب را برنامه دیدن یک دوره از نمایشگاه کتاب تهران را داشت اما متاسفانه علی جنتی، در نخستین دوره پذیرش مسؤولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از این توفیق، محروم شده است.
در واقع علی جنتی نخستین وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی در ربع قرن اخیر است که حتی یک دوره هم، میزبان عالی ترین یار کتاب در جمهوری اسلامی ایران، نبوده است.
