پیام های متفاوت از ۲ دیدار جنجالی

دنبال برقراری ارتباط خوب با همسایگان خود هستیم
ظریف ادامه داد: ایران گرچه با بسیاری از سیاست‌های عربستان مخالفت دارد، اما همواره دنبال برقراری ارتباط خوب با همسایگان خود بوده است. ما دنبال این هستیم که با همسایگان رابطه خوب براساس احترام متقابل داشته باشیم. وزیر خارجه تاکید کرد: ما نه تنها با داشتن روابط خوب با همسایگان مشکلی نداریم بلکه تاکید ما این است که اولویت ما با کشورهای همسایه است و در دولت دوازدهم هم مهمترین اولویت ما همسایگان خواهند بود.
وی در پاسخ به این پرسش که احوال پرسی شما با عادل الجبیر ربطی به سفر مقتدی صدر به عربستان داشته است، گفت: سیاستی که عربستان در عراق دنبال می کند ارتباطی با این ملاقات نداشت. این یک سلام و علیک معمولی بود. سیاست ایران همکاری با همسایگان بوده و اگر همسایگان این آمادگی را داشته باشند و دنبال ایجاد تنش نباشند، حتما ایران را به عنوان یک همکار و همراه خوب می بینند زیرا منافع ایران در امنیت و ثبات منطقه است. ما معتقدیم برای تامین امنیت منطقه نیازی به کشورهای خارجی نیست زیرا امنیت منطقه می تواند درون زا باشد. اینها خواسته ‌های ایران است و اگر برخی همسایگان هرچه سریعتر بتوانند خود را با این واقعیات روز هماهنگ کنند ما آینده بهتری خواهیم داشت. 

عبد الباری عطوان: عربستان مقابل ایران عقب نشینی کرده است
عبد الباری عطوان تحلیل گر و روزنامه‌نگار سرشناس جهان عرب نیز در یادداشتی این دیدار را تاکید دیگری بر تغییر مواضع سعودی به سمت گفت‌وگو و دیپلماسی به جای رویارویی و تنش رسانه‌ای دانست. سردبیر روزنامه الرای در ادامه تحلیل خود تصریح کرد: اخبار شبه تایید شده نیز حاکی است که مشکل اخیر مربوط به پرداخت غرامت به خانواده های 460 حجاج ایرانی کشته شده در حادثه دو سال پیش منا نیز حل و فصل شد اما علنی اعلام نشده است، همه این دستاوردها در صورتی که نرمش و انعطافی از سوی دو طرف به ویژه عربستان وجود نداشت امکان‌پذیر نبود.نصرا... تاجیک دیپلمات سابق کشورمان هم در گفت و گو با انتخاب گفت: این دیدار چه برنامه ریزی شده باشد، چه اتفاقی، نشانه آن است که هنوز اراده بین دو کشور برای کاهش تشنج و رفع سوءتفاهمات و برگرداندن مسائل از فاز نظامی و امنیتی به فاز سیاسی وجود دارد. وی افزود: این اول کار است و تا آ خر کار، راه طولانی مانده است اما از نظر من می‌تواند نقطه شروع خوب و مناسبی باشد که به مبنایی برای گفت وگو برسیم.

محبعلی: مسائل ایران و عربستان با دست دادن حل‌وفصل نمی‌شود
با این حال، قاسم محبعلی، مدیرکل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با رویداد۲۴ درباره این ملاقات کوتاه گفت: مسائل ایران و عربستان عمیق است و با دست دادن حل‌وفصل نمی‌شود. وی درعین حال تصریح کرد: آقای ظریف در ظاهر این مسئله را که وقتی وزیران در یک نشست دیپلماتیک شرکت می‌کنند باهم دست می‌دهند و حتی در حاشیه آن نیز صحبت‌هایی می‌شود را یک امر عادی دیپلماتیک دانسته است و معتقد است که مفهوم آن ملاقات یا مذاکره سیاسی نیست، بلکه تنها یک ژست دیپلماتیک محسوب می‌شود که از این جنبه باید با دید مثبت به آن نگاه شود. وی افزود: عربستانی‌ها در مقایسه با گذشته در حال تعدیل سیاست‌های خود هستند و رفتار آن‌ها در مورد عراق هم نشان‌دهنده همین مسئله است. آن ها درباره حج، نفت و کشور لبنان نیز تغییر رویه داده اند و درصورتی‌که این روند به بخش دیگری توسعه پیدا کند، می‌تواند مناسبات ما را با عربستان بهبود ببخشد.وزیر خارجه قطر هم روز چهارشنبه گفت: مصافحه "عادل الجبیر" با "محمد جواد ظریف" همتای ایرانی او یک مسئله داخلی برای دو کشور است و قطر در این گونه امور دخالت نمی کند.

تحلیل ها از سفر صدر به سعودی؛ از تشکیل ائتلاف ضدایرانی تا احتمال میانجیگری
در همین حال سفر اخیر مقتدی صدر به عربستان و دیدارش با برخی از مسئولان این کشور هم مانند ملاقات کوتاه ظریف و الجبیر با تحلیل های گوناگونی روبرو شد. برخی از تحلیل گران با اشاره به مواضع اخیر صدر درباره مسائل منطقه ای و موضوعات مرتبط با ایران، این سفر را چرخش کامل او از تهران به سوی ریاض خوانده اند. این تحلیل با اشاره به اظهارات اخیر سخنگوی مقتدی صدر نیز پر رنگ تر شد. صلاح العبیدی در گفت‌وگو با شبکه سعودی العربیه ادعا کرد: ایران در عراق به دنبال منافع خود است و ما به هیچ طرفی اجازه نمی‌دهیم که منافع خود را خلاف منافع عراق در کشور دنبال کند. نامه نیوز هم با اشاره به تحلیل های متفاوت و گاه متناقض صدر به سفر رسمی او به عربستان اشاره و تأکید کرد که «صدر به تازگی خواستار خروج بشار اسد از قدرت شد، از سوی دیگر در ماه های اخیر نیز صدر از حضور ایران در عراق و سوریه انتقاد کرده و به نیروهای مورد حمایت ایران در منطقه تاخته و همزمان نیز اظهاراتی در حمایت از سیاست های عربستان بیان کرده بود؛ اظهاراتی که می تواند نشانه ای از چرخش دوباره صدر جوان در قبال ایران باشد.» دنیای اقتصاد نیز با اشاره به اهداف مختلف سفر رئیس جریان صدر به عربستان یکی از این اهداف را کاهش نفوذ حشدالشعبی و همچنین ایران در عراق برشمرد.خبرگزاری مهر هم در تحلیلی با اشاره به برگزاری انتخابات پارلمان عراق در ماه های آینده، اقدامات اخیر صدر را مرتبط با این عرصه دانسته و تصریح کرده است: مقتدی صدر در این میان سعی کرده است که روابط متوازنی با کردها، ائتلاف علاوی و سیاستمداران سنی عراق داشته باشد. این خبرگزاری همچنین به نقل از الاخبار با اشاره به این که ثامر السبهان سفیر سابق عربستان در عراق و کسی که پس از مواضع ضد ایرانی اش از بغداد اخراج شده بود، به استقبال از صدر در فرودگاه ریاض رفته بود، نوشت: شاید ریاض خواسته است با فرستادن السبهان به استقبال از مقتدی صدر قبل از دیدارش با محمد بن سلمان، ایران را تحریک و وانمود کند که عراق وارد مرحله مورد نظر عربستان در برابر ایران شده است. این رسانه لبنانی همچنین افزود: این دو قصد دارند که در انتخابات عراق کرسی های زیادی را به خود اختصاص دهند و گذشته از آن مقتدی صدر به دنبال یافتن منبع مالی است و این همان خواسته سعودی هاست که به دنبال یافتن فردی شیعه هستند که حضوری قوی در عراق داشته باشد. سیدیاسر قزوینی‌حائری استاد دانشگاه تهران نیز در گفت و گو با خبرآنلاین ضمن مرتبط دانستن این سفر با انتخابات آینده پارلمان عراق گفت: سفر مقتدی صدر به ریاض یارکشی‌های انتخاباتی است و صدر در واکنش به سفر نماینده حکیم به دوحه، به ریاض رفته است. حسن هادی زاده کارشناس مسائل سیاسی نیز طی یادداشتی در جام جم تصریح کرد: هدف عربستان این است که طیف‌های شیعه عراق را به دوبخش شیعه عرب و شیعه ایرانی تقسیم کند تا به تدریج فضا را برای تقابل میان این دو طیف فراهم کند. دویچه وله نیز با اشاره به تحولات اخیر سیاسی در عراق نوشت: به نظر می‌رسد که عمار حکیم و مقتدی صدر دیگر "مجری سیاست‌های ایران" در عراق نیستند و بیش از همبستگی مذهبی بر "اشتراکات عربی" با دیگر کشورهای منطقه تاکید می‌کنند. این خبرگزاری در ادامه تحلیل خود مدعی شد: کارشناسان سیاسی در عراق بر این باورند که تاکید حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق مبنی بر دوری جستن از "فرقه‌گرایی و افراطی‌گری" بیانگر هماهنگی‌هایی میان او، صدر و حکیم است.

توئیت مجتهد و طرح احتمال میانجیگری مقتدی بین تهران -ریاض
درعین حال برخی دیگر از تحلیل ها نیز 180 درجه با آن چه عمدتا مطرح می شود فرق دارد و موضوع میانجیگری میان تهران و ریاض را از اهداف این سفر ذکر کرده اند. «مجتهد» افشاگر و فعال توئیتری معروف عربستان‌سعودی با اشاره به این سفر نوشت: «اقدام عربستان‌ سعودی در استقبال از مقتدی صدر و پیش از آن استقبال از العرجی وزیر کشور عراق و تبریک به حشد (الشعبی) برای آزادسازی موصل، همه و همه تلاشی برای نزدیک‌تر شدن به ایران است تا از این کشور بخواهد نزد حوثی‌های یمن برای توقف جنگ با این کشور و رحم کردن به محمد بن سلمان [وساطت کند].» با این حال به نظر می رسد با توجه به اظهارات اخیر مقتدی صدر علیه حشد الشعبی، ایران و بشار اسد، احتمال میانجیگری وی میان دو کشور امری بعید است. هرچند به گزارش ایلنا، حشمت ا... فلاحت پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با انتقاد از برخی نگاه ها و تحلیل های تند از سفر صدر به عربستان نوشت: جریان صدر در عراق را نباید تنها با یک سفر آن هم به عربستان نقد و بررسی کنیم.

تقدیر العبادی و مالکی از نقش ایران در مقابله با تروریست ها
با این حال روز سه شنبه حیدر العبادی نخست وزیر عراق و نوری مالکی به تمجید از ایران پرداختند. به گزارش ایسنا، نخست‌وزیر عراق گفت: ایران نخستین کشوری بود که در درگیری‌های اخیر به بغداد کمک کرد. از همین رو ما وظیفه اخلاقی و شرعی داریم که جلوی هرگونه تعدی به ایران از منشأ عراق را بگیریم. وی که در دیدار با هیئت رسانه ای از کشورمان سخن می گفت، افزود: من علاقه‌مند به گسترش روابط دوجانبه، نه فقط در ابعاد سیاسی و بین دولت‌ها بلکه بین مردم دو کشور هستم. معتقدم رسانه‌ها می‌توانند روابط بین مردم را تعمیق کنند و حتی جلوی اختلاف بین دولت‌ها را بگیرند. نوری مالکی ، معاون رئیس جمهور عراق در گفت‌وگو با المیادین ضمن تقدیر و تشکر از حمایت‌های ایران گفت: اگر حمایت‌های ایران از عراق در جنگ با تروریست‌ها نبود، وضعیت عراق بسیار بدتر و خطرناک‌تر از حال حاضر می‌شد. وی افزود: ایران سلاح خود را از دست سربازانش گرفت و در اختیار سربازان ما قرار داد و ما با این سلاح‌ها مقاومت کردیم. در هر صورت باید دید آیا تحولات اخیر، گام های مؤثر عربستان برای تغییر در سیاست های تنش زایش در منطقه خواهد بود یا آن گونه که دیگر تحلیل گران می گویند عربستان فاز جدیدی از نبرد نرم با جمهوری اسلامی را در عراق و سایر کشورهای منطقه آغاز کرده است؟