به گزارش پایگاه عدالت خواهان"استئوپروز یا پوکی استخوان به معنی کاهش مقدار بافت تشکیل دهنده استخوان بدون تغییر در ترکیب آن است، درست مانند یک ساختمان با اسکلت فلزی که بدون تغییر دادن در جنس اسکلت آن تعدادی از تیرهای آهن را از بدنه آن خارج کنیم. نتیجه این کاهش، ضعیف شدن استخوان و بالا رفتن احتمالی شکستگی بدنبال آسیب های جزئی است.
معمولاً حجم توده استخوانی در حدود 35 سالگی به بالاترین حد خود رسیده و بعد از آن شروع به کاهش می کند لذا هر چه در سنین پایین تر تراکم استخوانی بیشتر باشد در آینده استخوانها سالم تر و نیرومندتر خواهند بود. پوکی استخوان یک بیماری خاموش است بدین معنی که تا این بیماری موجب تظاهرات جدی مانند شکستگی، کمر درد یا قوز پشتی نشود فرد اطلاعی از بیماری خود ندارد. در کشور ما از هر 5 نفر که به سن 70سالگی می رسد یکنفر دچار شکستگی می شود.
چهار عامل در افزایش تراکم استخوان دخیل هستند که عبارتند از
1- فعالیت بدنی
2- هورمون جنسی
3- کلسیم
4- ویتامین D
این چهار عامل با تعاملاتی که با یکدیگر دارند موجب رشد و پایداری استخوانها می شوند.
فعالیت بدنی
فشار فیزیکی مداوم بر روی استخوان باعث تحریک استخوان سازی میشود و استخوانها به تناسب باری که باید حمل کنند تشکیل شده و تغییر شکل می دهند، بعنوان مثال استخوانهای ورزشکاران بطور قابل ملاحظه ای سنگین تر از استخوانهای افراد غیر ورزشکار می باشند و یا هر گاه یک پای شخصی در گچ باشد اما با پای دیگر به راه رفتن 
ادامه دهد، استخوان پایی که در گچ قرار دارد نازک شده و تا 30 درصد کلسیم خود را از دست می دهد در حالیکه استخوان پای مقابل ضخیم با میزان کلسیم طبیعی می باشد.
ورزش در کودکان و نوجوانان امری ضروری بوده و حتی تا سن 40 سالگی می تواند با افزایش تراکم استخوان نقش پیشگیری کننده از پوکی استخوان داشته باشد. پیاده روی روزانه و مرتب، دویدن، ورزشهای جهشی و استفاده از دوچرخه در این بین نقش ویژه ای دارند. معمولاً 40-30 دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته فواید مناسبی به منظور پیشگیری و حتی درمان برخی بیماریها از جمله پوکی استخوان دارد.
هورمون جنسی
در مردان تسترون و در زنان استروژن نقش کلیدی در تشکیل بافت استخوان و افزایش تراکم آن دارد (رشد جهشی و سریع دختران و پسران بعد از بلوغ مؤید همین مطلب می باشد).
هر چند در مردان اثر هورمون تستسترون در سنین پیری کاهش می یابد اما ترشح آن کماکان ادامه داشته و کمبود آن کمتر احساس می شود اما در زنان که در سنین باروری (49-15 سال) این هورمون از تخمدانها ترشح می شود به یکباره هنگام یائسه شدن ترشح آن کاهش چشمگیری یافته و موجب تشدید روند پوکی استخوان می شود لذا یکی از علل شیوع بیشتر پوکی استخوان در زنان همین مطلب است.
کلسیم
گفته شد که اسکلت بندی استخوان بوسیله کلسیم صورت می گیرد لذا رسیدن میزان کافی کلسیم به استخوانها در تشکیل استحکام آن نقش مهمی دارد. کلسیم مورد نیاز بدن از طریق رژیم غذائی تأمین می گردد. خشکبار، حبوبات، سویا، ماهیهای نرم استخوان مثل ساردین و کیلکا از منابع غنی کلسیم می باشند اما در رژیم غذائی مردم کشور ما عمده کلسیم مصرفی از لبنیات شامل: شیر، ماست و پنیر تأمین می گردد که 99% از کلسیم مصرفی در استخوانها مورد استفاده قرار می گیرد.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که 1% باقی مانده برای انتقال پیام در سیستم عصبی، انقباض عضلات، انعقاد خون به هنگام خونریزی و چسبندگی و اتصال سلولهای بدن بکار گرفته می شود و لذا بعلت اهمیت حیاتی موارد مذکور در صورت کمبود کلسیم در رژیم غذائی ،بدن برای جبران این کمبود بلافاصله از استخوانها برداشت می کند که این امر روند پوکی استخوان را بهنگام کاهش مصرف کلسیم تشدید می کند.
اگر یک لیوان شیر یا یک کاسه ماست یک نفره یا یک تکه پنیر به اندازه یک قوطی کبریت را یک واحد لبنیات در نظر بگیریم، در زنان حامله مصرف روزانه 4 واحد، نوجوانان تا سن 25 سالگی و زنان یائسه روزانه 3 واحد و سایر افراد روزانه 2 واحد از لبنیات جهت تأمین کلسیم مورد نیاز روزانه بدن کافی می باشد.
ویتامین D
حضور ویتامین Dبرای جذب مناسب کلسیم ضروری است. در واقع ویتامین Dمانند کلیدی عمل می کند که با باز کردن درها بر روی کلسیم به آن اجازه ورود می دهد به عبارت بهتر جهت جذب کلسیم مصرفی از روده ها، جلوگیری از دفع بی رویه کلسیم از ادرار و ورود کلسیم به ساختمان استخوان حضور این ویتامین الزامی است.
زرده تخم مرغ، ماهی های آب شور، خرما و کره از منابع طبیعی و سرشار ویتامین Dمی باشند اما با توجه به اینکه این ویتامین و سایر ویتامین ها به شرایط محیطی بسیار حساس بوده و طرز تهیه و پخت غذاها و نیز مصرف توام مواد غذائی با یکدیگر میزان جذب آنها را پایین می آورد بهترین منبع تأمین ویتامین Dنور خورشید می باشد.
معمولاً تابش روزانه 20-15 دقیقه نور مستقیم آفتاب به پوست دست و صورت برای تولید مقدار مورد نیاز ویتامین Dدر بدن کفایت می کند. البته تابش نور خورشید از پشت شیشه و نیز استفاده کرم های ضد آفتاب این اثر را خنثی می کند، با افزایش سن نیز توانائی پوست برای تولید ویتامین Dکاهش می یابد.
باعنایت به آنچه تا کنون گفته شد می توان اظهار نمود که در کشور ما بیشترین علت بالا بودن شیوع پوکی استخوان در میانسالی و پیری عدم تشکیل تراکم کافی استخوان در نوجوانی و جوانی می باشد که علت عمده آن نیز تحرک ناکافی و تولید ناکافی ویتامین Dبویژه در خانم ها می باشد. و بعلت کاهش اثر و تولید هورمون جنسی در مردان و زنان در این سنین روند پوکی استخوان شدیدتر و احتمال شکستگی های استخوانی بیشتر می شود لذا حداقل کاری که برای سالمندان می توان انجام داد ایجاد شرایط خاص در محیط زندگی است به گونه ای که ریسک افتادن و زمین خوردن آنها کمتر گردد.
