به گزارش پایگاه عدالت خواهان" ازخبرگزاری تسنیم«سونر پلات» دریادار بازنشسته و معاون رئیس حزب وطن ترکیه ، تحولات اخیر منطقه را تحلیل و ارزیابی کرد که این مصاحبه از نظر خوانندگان می‌گذرد.
تسنیم: در ایران بسیاری از دولت ترکیه انتقاد می‌کنند که در برابر رفراندوم بارزانی به صورت قاطع واکنش نشان نمی‌دهد. به نظرتان واکنش و اقدامات اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه در مورد این رفراندوم کافی است؟
پلات: در واقع بهتر است این‌گونه تحلیل کنیم که دو کشور در این قبیل موارد تردیدهایی داشتند. مثلاً برای ترکیه پ.ک.ک یک تهدید محسوب می‌شود، اما پژاک خیلی راحت قابل کنترل است. ماهیت بحران‌ها و مشکلاتی که ترکیه از شمال عراق دارد متفاوت است، ما نسبت به احزاب اتحادیه میهنی و گوران نفوذ و تأثیرگذاری داریم، به همین خاطر سیاست‌های ترکیه در قبال شمال عراق در طول زمان ممکن است تغییر کند. ترکیه هم نسبت به سیاست‌های ایران در عراق انتقادهایی دارد، اما آنچه مهم است این است که دو کشور به خوبی دریافته‌اند که برگزاری رفراندوم در شمال عراق یک تهدید بزرگ محسوب می‌شود و اسرائیل دوم در حال شکل‌گیری است. یعنی قرار است اسرائیل از 1500 کیلومتر دورتر به مرزهای ایران و ترکیه بچسبد.
بی‌ثباتی ده‌ها سال به طول خواهد انجامید. حزب حاکم عدالت و توسعه از ابتدا روابط بسیار گسترده اقتصادی با بارزانی برقرار کرد و بارزانی توانست نفت اقلیم کردستان را از طریق ترکیه به بازارهای جهانی بفروشد که این سیاست ترکیه کاملاً اشتباه بود. 1300 شرکت ترکیه‌ای در اقلیم کردستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند و وقتی پای اقتصاد در میان باشد سرمایه‌گذاران بر تصمیمات سیاسی تأثیر خواهند گذاشت. موقعیت ژئوپلیتیک حکومت‌ها ممکن است باعث سود یا ضرر اقتصادی شود، اما از بین رفتن موقعیت ژئوپلیتیکی ممکن است موجودیت یک کشور را به خطر بیندازد.
در حال حاضر حزب حاکم عدالت و توسعه به خوبی در جریان اقدامات خطرناک بارزانی است، اما دوست دارد بارزانی خودش سر عقل بیاید و خودش از راه اشتباه برگردد تا روابط اقتصادی ترکیه با اقلیم کردستان آسیب نبیند. همیشه تصمیماتی که گرفته می‌شود ممکن است سود یا ضرر داشته باشد. ایران و ترکیه در اقلیم کردستان منافعی دارند که این منافع تاکتیکی است و استراتژیک نیست و درست نیست که یک کشور به خاطر منافع تاکتیکی خود منافع استراتژیک و ژئوپلیتیکی خود را قربانی کند.
برای به دست آوردن منافع بلندمدت استراتژیک، از دست دادن منافع کوتاه مدت باارزش است. به همین خاطر اتخاذ سیاست محتاطانه در خصوص رفراندوم بارزانی که موجودیت ترکیه و ایران را به خطر می‌اندازد درست نیست. اگر ایران و ترکیه از قدرت و اهرم‌های فشاری که در دست دارند به درستی استفاده کنند بارزانی مجبور می‌شود با بهانه‌های مختلف دست از استقلال بردارد.
تسنیم: اگر نتیجه رفراندوم آری به استقلال اقلیم کردستان از حکومت مرکزی عراق باشد، ترکیه و ایران چه اقداماتی بایستی انجام دهند؟
پلات: اگر این اتفاق بیفتد و بارزانی به حال خود رها شود، هم ترکیه و هم ایران ثبات و تمامیت ارضی خود را از دست خواهند داد. به همین خاطر این رفراندوم شوخی‌بردار نیست. البته بارزانی قدرت لازم برای جدایی از عراق را ندارد، چون در حال حاضر حاکمیت کاملی برای اقلیم کردستان ندارد و از 111 نماینده مجلس فقط 38 نماینده وابسته به بارزانی است و چون نتوانسته است حداقل 56 نماینده را با خود همراه کند تا ریاست قانونی بر اقلیم برخوردار باشد و در نتیجه ریاست بارزانی بر اقلیم کردستان از 19 آگوست 2015 غیرقانونی است و در این خصوص نه قادر است انتخابات مردمی برگزار کند و نه قادر است مجلس را با خود همراه کند. بارزانی که در خاک اقلیم کردستان مورد قبول نیست چگونه می‌تواند اقلیم کردستان را از عراق جدا کند. این پروژه متعلق به بارزانی نیست. این پروژه متعلق به آمریکا، اسرائیل و انگلیس است و صاحبان اصلی آن به حساب می‌آیند و آن‌ها بارزانی را مدیریت و تحریک می‌کنند. بارزانی باید سر عقل بیاید چرا که همه کردهای بی‌گناه را به آتش می‌اندازد.
ایران و ترکیه با بستن مرزهای خود و قطع روابط اقتصادی با اقلیم کردستان می‌توانند به بازی بارزانی پایان دهند. حتی اگر آمریکا و روسیه هم در این خصوص دخالت کنند، نمی‌توانند جلوی ایران و ترکیه را بگیرند. تا زمانی که در عراق حکومت مرکزی وجود دارد اقلیم کردستان نمی‌تواند تبدیل به یک کشور شود، اگر می‌توانست سال‌ها پیش این کار انجام شده بود.
کردها بایستی در هر کشوری که زندگی می‌کنند نسبت با حاکمیت آن کشور وفادار و صادق باشند و اگر دنباله‌روی قدرت‌های امپریالیستی باشند تبدیل به ابزار و گلوله آن‌ها می‌شوند و به جز کشته شدن و غرق شدن در دریای خون هیچ دستاوردی نخواهند داشت و بازنده اصلی خودشان خواهند بود که هم به خود ضربه خواهند زد و هم به منطقه ضرر خواهند رساند و به عنوان خائن به کشور خود تلقی خواهند شد. ترکیه و ایران به عنوان دو کشور قدرتمند منطقه‌ای اجازه چنین کاری را نخواهند داد.
تسنیم: آمریکا در شمال سوریه مستقر شده و از گروه‌های وابسته به خود حمایت می‌کند. موجودیت آمریکا در سوریه در چه ابعادی قرار دارد و این موجودیت چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
پلات: در حال حاضر آمریکا در دو کانتون جزیره و عین العرب (کوبانی) دارای 10 پایگاه نظامی است که دارای پیست‌های فرود هواپیماهای باری و هلیکوپتر است. انبار مهمات دارد. در منبج دارای دو پایگاه نظامی است. طبق آمار سازمان اطلاعات ترکیه تاکنون 1421 کامیون سلاح و تجهیزات نظامی از طرف آمریکا در اختیار گروه‌های وابسته به این کشور در شمال سوریه قرار گرفته است.
در شمال سوریه 60 هزار نظامی در حال سازمان‌دهی شدن توسط آمریکا هستند. به نظرتان در رقه چه تعداد تروریست داعشی وجود دارد؟ طبق آمار رسمی ائتلاف بین‌المللی علیه داعش فقط 2000 تروریست داعشی در رقه وجود دارد. اگر آن‌ها 2000 نفر بگویند مطمئن باشید که حداکثر 1000 نفر نیروی داعش در رقه وجود دارد. بر اساس چه منطقی 60 هزار نیرو به مدرن‌ترین سلاح و تجهیزات نظامی مجهز می‌شوند تا با هزار تروریست جنگ کنند.
در نتیجه، پاکسازی رقه از داعش فقط بهانه است و آمریکا اهداف دیگری را دنبال می‌کند. هدف آمریکا ایجاد یک دولت کُردی در شمال سوریه و متحد شدن این دولت با دولت کردستان بارزانی در شمال عراق است. قدرت‌های غربی می‌خواهند یک دولت وابسته به خود از شمال عراق تا دریای مدیترانه تشکیل دهند. به همین خاطر عملیات سپر فرات ترکیه در شمال سوریه با واکنش شدید آمریکا مواجه شد. زیرا ارتباط کانتون‌های کردی که قرار بود به هم متصل شوند و تا دریای مدیترانه ادامه پیدا کنند قطع شد.
این عملیات یک حرکت بزرگی بود زیرا نیروهای مسلح ترکیه علیه نقشه قدرت‌های امپریالیستی دست به عملیات نظامی زد. حداقل دستاورد این عملیات این بود که این پروژه امپریالیستی را با سکته مواجه کرد. اگر غرب بتواند دولت کُردی از شمال عراق تا دریای مدیترانه را محقق کند ترکیه را با خسران و ضرر مواجه خواهد کرد چرا که ارتباط ترکیه با دنیای عرب و آفریقا قطع می‌شود و با یک دولت تروریستی همسایه می‌شود که تمام مرزهای جنوبی ترکیه را در اختیار خواهد داشت.
با تحقق این پروژه سوریه هم در بحران باقی خواهد ماند و حتی روسیه هم جایگاهش در سوریه را از دست خواهد داد. البته این پروژه تا زمانی که به دریای مدیترانه متصل نشود به هیچ یک از اهداف خود نمی‌رسد. روسیه در سوریه نیروی زمینی قابل توجهی ندارد. ایران حساسیت زیادی روی شمال سوریه ندارد و هدف ایران تسلط بر مرکز و جنوب سوریه است تا بتواند از طریق عراق و سوریه به لبنان متصل باشد.
اگر ایران به تشکیل دولت کُردی در شمال سوریه رضایت دهد، ضرر خواهد کرد چراکه این دولت می‌تواند با کمک عربستان سعودی و اردن در جنوب سوریه جنگ شیعه و سنی راه بیندازد و سوریه را در بحران نگه دارد. روسیه اگر بگوید که من با پ.ی.د و آمریکا به توافق رسیده‌ام و وضعیتم در دریای مدیترانه نسبت به قبل از بحران سوریه بسیار بهتر شده است و اگر قبلاً پایگاه هوایی در طَرطوس داشتم الان در مجاورت منابع نفتی و گازی در شرق مدیترانه قرار دارم، از طریق ایران به آب‌های گرم دست یافتم، با کشورهای ثروتمند از جمله کویت، قطر و عربستان روابط خوبی دارم، مصر را به عنوان متحد خود دارم و امتیازات زیادی پس از بحران سوریه به دست آورده‌ام. این تفکرات روسیه می‌تواند به ضررش تمام شود چون قانون ژئوپلیتیک می‌گوید در سوریه بین آمریکا و روسیه فقط یک کشور می‌تواند باقی بماند و اگر روسیه از تشکیل دولت کُردی در سوریه چشم‌پوشی کند به قدرتمند شدن آمریکا کمک کرده و موجودیتش در سوریه را به خطر خواهد انداخت.
بنابراین روسیه، ایران و ترکیه برای حفظ منافع استراتژیک خود در سوریه لازم است که منافع کوتاه‌مدت خود را کنار گذاشته و با همکاری یکدیگر اجازه تشکیل دولت تروریستی وابسته به آمریکا در شمال سوریه را ندهند. فکر می‌کنم در این خصوص ترکیه و ایران تعامل بیشتری با یکدیگر داشته باشند، اما روسیه با حمایت از پ.ک.ک و باز کردن دفتر نمایندگی پ.ی.د در کشور خود، ابهامات زیادی در ذهن‌ها ایجاد کرده است.
البته لازم است به روس‌ها یادآوری کنیم که ولید معلم وزیر امور خارجه سوریه و فیصل المقداد معاون وزیر امور خارجه سوریه در دیدار با سفرای کشورهای خارجی در این کشور به صراحت اعلام کرده‌اند که «ما به نصیحت‌های کشورهای دوست گوش می‌دهیم اما حرف آخر را دولت سوریه خواهد زد. هیچ زمانی اجازه تأسیس دولت تروریستی در خاک خود را نخواهیم داد». بنابراین اگر روسیه، ایران، ترکیه و سوریه متحد شده و استراتژی مشترکی دنبال کنند، آمریکا هیچ شانسی در سوریه نخواهد داشت.
تسنیم: حزب وطن نقش مهمی در روابط ترکیه با سوریه دارد. به نظرتان در آینده نزدیک شاهد دیدار اردوغان با بشار اسد خواهیم بود؟
پلات: "امروز ترکیه، ایران و روسیه در مورد ادلب به توافق رسیده‌اند" این خبر را روزنامه حریت درج کرده بود و اکثر مردم ترکیه هم این خبر را خواندند، اما به نظرتان این سه کشور چگونه به توافق رسیده‌اند؟ مگر ادلب جزو خاک سوریه نیست؟ در این توافق اگر اسمی از بشار اسد آورده نمی‌شود به معنای حضور نداشتن وی نیست. یعنی ترکیه با سوریه هم در مورد ادلب به توافق رسیده است. مطمئن باشید ترکیه و سوریه در یک فرآیندی به یکدیگر نزدیک خواهند شد. اگر همین فردا این دو کشور به یکدیگر نزدیک شدند، هیچ تعجب نمی‌کنم چون از لحاظ ژئوپلیتیکی دو کشور به یکدیگر نیاز دارند و ممکن است در این راستا قدم‌هایی بردارند که برای بقا و موجودیت خود ضروری است.
بدون تعارف می‌گویم، خطری که ادامه بحران سوریه خواهد داشت در درجه اول سوریه و در درجه دوم ترکیه را تجزیه خواهد کرد. به همین خاطر ضروری است که ترکیه و سوریه در کوتاه‌ترین زمان دور یک میز بنشینند و مشکلاتشان با یکدیگر را حل کنند. در این صورت پروژه آمریکایی در شمال سوریه هم با شکست مواجه می‌شود و این یک کابوس برای پ.ک.ک و پ.ی.د است.
مسئولان پ.ی.د به صراحت اعتراف می‌کنند که توافق و همکاری ترکیه با روسیه مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما همکاری ترکیه با سوریه به ضرر ما تمام خواهد شد. در این صورت روسیه هم مجبور می‌شود از سیاست دوگانه خود دست بردارد و در کنار ترکیه، ایران و سوریه قرار بگیرد. روابط روسیه با پ.ی.د باعث نگرانی است و افکار عمومی ترکیه را نسبت به صداقت روسیه به شک انداخته است.
من به خوبی می‌دانم که ایران و روسیه هم در این خصوص با یکدیگر اختلاف دارند. همکاری مشترک ترکیه و سوریه می‌تواند همه این مشکلات را حل کند. چون ترکیه و سوریه در خطر تجزیه قرار دارند و به راحتی می‌توانند به توافق برسند که چگونه این خطر تجزیه را از سر دو کشور بردارند. در این راستا هر اقدامی که به تجزیه عراق و سوریه کمک کند منطقه را به فلاکت و بدبختی دچار می‌کند و هیچ کشوری از این فلاکت در امان نخواهد ماند. ممکن است برخی کشورهای منطقه از جمله ترکیه به خاطر به دست آوردن منافع کوتاه‌مدت نسبت به تجزیه سوریه و عراق چشم‌پوشی کنند، اما خیلی زود دچار فلاکت بزرگی خواهند شد. چون تجزیه عراق و سوریه مثل دومینو به همه کشورهای منطقه سرایت خواهد کرد و هیچ کشوری از خطر تجزیه در امان نخواهد ماند. به همین خاطر اتخاذ استراتژی مشترک ضروری است و نزدیکی ترکیه و سوریه از اهمیت به سزایی برخوردار است.
تسنیم: احتمال بازسازی روابط ترکیه و آمریکا توسط اردوغان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پلات: این احتمال وجود ندارد. چون آمریکا با کودتا تلاش کرد اردوغان را ساقط و ترکیه را اشغال کند و در حال حاضر هم 1421 کامیون سلاح و تجهیزات جنگی به گروه تروریستی پ.ی.د فرستاده است. این در حالی است که آمریکا سلاح‌هایی در اختیار پ.ک.ک/پ.ی.د قرار می‌دهد که این سلاح‌ها را به ترکیه هم نمی‌فروشد و این گروه‌های تروریستی از این سلاح‌ها علیه ترکیه استفاده می‌کنند. رابطه آمریکا با ترکیه به هیچ وجه دوستانه نیست و اردوغان هیچ شانسی برای توافق و اتحاد با آمریکا ندارد. اگر این شانس وجود داشت مطمئناً آمریکا شروع به سازمان‌دهی جبهه مخالف با اردوغان نمی‌کرد که اگر موفق می‌شدند اردوغان حمایت مردم ترکیه را از دست می‌داد و به راحتی از قدرت ساقط می‌شد. تنها دلیلی که اردوغان را در قدرت نگه داشته و باعث شده در انتخابات پیروز شود اقدامات ملی‌گرایانه، مبارزه با پ.ک.ک و انجام عملیات سپر فرات علیه آمریکا و حفاظت از تمامیت ارضی ترکیه است.
اگر یک زمانی اردوغان از این اقدامات عقب‌نشینی کند مشروعیت خود را از دست خواهد داد. ترکیه عوض شده است و مردمش همه چیز را به خوبی می‌فهمند. این شرایط برای حزب جمهوری خلق هم صدق می‌کند. این حزب در حال حاضر چون قدرتی در ترکیه ندارد هر اظهار نظری که دوست دارد بیان می‌کند، اما اگر روزی در ترکیه صاحب اقتدار شوند خواهند دید که دشمنی غرب با ترکیه بسیار جدی است و این دشمنی هیچ زمانی به پایان نمی‌رسد.
اگر دقت کرده باشید روی کاغذ هر چهار حزب در مجلس ترکیه طرفدار ناتو و غرب هستند و نمی‌خواهند از وابستگی به غرب رها شوند. حتی حزب حاکم عدالت و توسعه هیچ زمانی نگفته که قصد داریم از ناتو خارج شویم و یا از پیوستن به اتحادیه اروپا منصرف شده‌ایم. حزب جمهوری خلق کاملاً وابسته به غرب است، حزب حرکت ملی دنباله‌روی حزب عدالت و توسعه است و حزب دموکراتیک خلق‌ها معلوم‌الحال است و نیاز به هیچ توضیحی ندارد. اگر این احزاب طرفدار ناتو و غرب در حال دور شدن از ناتو و غرب هستند، نشان می‌دهد که یک بحران در روابط ترکیه و غرب وجود دارد. با این اوضاع نزدیکی و اتحاد ترکیه با آمریکا غیرممکن است. همان طوری که آمریکا در حال تلاش برای سیطره و تحت کنترل قرار دادن ترکیه است، ترکیه هم تلاش می‌کند در روابط خود با قدرت‌های جهانی تعادل ایجاد کند.
انتهای پیام//
