در آیه ۱۵۶ سوره آل‌عمران از قول منافقان آمده است که برادران ما که به سفر رفته و یا رزمنده بودند اگر نزد ما بودند نمیمردند و کشته نمیشدند.
حال خداوند در آیات بعد با بیان دو نکته، به شایعات دلسردکننده منافقان درباره مرگ پاسخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید
ابتدا به متن و ترجمه آیات توجه کنید
وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرَحْمَةٌ خَیْرٌ مِّمَّا یَجْمَعُونَ(۱۵۷)
وَلَئِن مُّتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَی اللَّهِ تُحْشَرُونَ(۱۵۸)
و اگر در راه خدا کشته شوید و یا بمیرید (زیان نکردهاید، زیرا) آمرزش و رحمت خداوند از آنچه (آنان در طول عمر خود) جمع میکنند، بهتر است.(۱۵۷)
و اگر بمیرید یا کشته شوید، قطعاً به سوی خداوند برانگیخته میشوید.(۱۵۸)
دو نکته خدا در آیه ۱۵۷ در پاسخ به منافقان
۱. مرگ و حیات بدست اوست. جبهه نرفتن، طول عمر را کم نمیکند.
۲. کسی که در راه خدا گام بردارد، بمیرد یا شهید شود، برنده است. زیرا او عمر داده، ولی مغفرت و رحمت گرفته است، پس چیزی را نباخته است.
کسانی که در راه سفر به جبهه، یا در راه تحصیل علم، یا سفر برای حج و زیارت، تبلیغ و ارشاد و سایر اهداف مقدّس از دنیا بروند، مشمول رحمت و مغفرت الهی خواهند بود.
اما در آیه ۱۵۸ عبارت «فی سبیل اللّه» نیامده است، زیرا قصد دارد بگوید: محشور شدن همه کسانی که بمیرند یا کشته شوند در هر راهی که باشند، به سوی خداست. اکنون که مرگ برای همه حتمی است و حشرِ همه در محضر خداوند نیز حتمی است، پس چرا بهترین نوع رفتن را با رضایت پذیرا نباشیم؟ اگر مرگ و شهادت، هر دو بازگشت به سوی خداست، پس دیگر نگرانی از شهادت چرا؟
در همین راستا امام حسین علیه‌السلام میفرمایند: «فان تکن الابدان للموت انشئت فقتل امرء فی اللّه بالسّیف افضل» اگر بدنها برای مرگ آماده شدهاند، پس شهادتِ مرد در راه خدا با شمشیر بهترین مرگ است.(بحار، ج44، ص374)
پیام‌ها
در جهان بینی الهی، مرگ و شهادت در راه خدا، از همه دنیا و جمع کردنیهای آن بهتر است. «ولئن قتلتم فی سبیل اللّه او متّم...»
مهم در راه خدا بودن است، خواه به شهادت بی‌انجامد یا مرگ. «قتلتم فی سبیل اللّه او متّم...»
اوّل باید بخشیده شد، سپس رحمت الهی را دریافت کرد. کلمه «لمغفرة» قبل از کلمه «رحمة» آمده است.
مغفرت و رحمت نتیجهای ابدی دارد، ولی مال و ثروت آثارش موقّت است. «لمغفرة من اللّه و رحمة خیر مما یجمعون»
