مدیریت اسلامی ( تعهد یا تخصص )

از شهید چمران پرسیدند ؛ تعهد بهتر است یا تخصص؟گفت : می گویند تقوا از تخصص لازمتر است، آن را می پذیرم، اما می گویم آن کس که تخصص ندارد و کاری را می پذیرد بی تقواست.
با توجه به آنچه تاکنون آموخته وشنیده شده است ، « مدیریت اسلامی » بر چند پایه واصول استوار است تا مسئولیت وخدمت جایگزین ریاست طلبی وبرتری جویی و غرور ( درنامه به مالک اشتر آمده است : «.. مبادا هرگز دچار خود پسندي گردي و به خوبي‏هاي خود اطمينان كني، و ستايش را دوست داشته باشي، كه اينها همه از بهترين فرصت‏هاي شيطان براي هجوم آوردن به توست، و كردار نيك، نيكوكاران را نابود سازد....» گردد، تا صداقت بر تزویر ودروغ غلبه نماید، تا عدالت بر بی عدالتی ، تا امانتداری ( حضرت علی ( ع ) در نامه ای به اشعث ابن قيس می نویسند : «همانا پست فرمانداري براي تو وسيله آب و نان نبوده، بلكه امانتي در گردن تو است، بايد از فرمانده و امام خود اطاعت كني، تو حق نداري نسبت به رعيّت استبدادي ورزي، و بدون دستور به كار مهمّي اقدام نمايي، در دست تو اموالي از ثروتهاي خداي بزرگ و عزيز است، و تو خزانه دار آني تا به من بسپاري...» وحفظ بیت المال ( در نامه پنجاه وسه نهج البلاغه آمده است : « .. ماليات و بيت المال را به گونه‏اي وارسي كن كه صلاح ماليات دهندگان باشد، زيرا بهبودي ماليات و ماليات دهندگان، عامل اصلاح امور ديگر اقشار جامعه مي‏باشد، و تا امور ماليات دهندگان اصلاح نشود كار ديگران نيز سامان نخواهد گرفت... بخشي از بيت المال، ... را در هر شهري به طبقات پايين اختصاص ده، زيرا براي دورترين مسلمانان همانند نزديك‏ترين آنان سهمي مساوي وجود دارد و تو مسئول رعايت آن مي‏باشي. » بر اسراف وریخت وپاش های بی مورد و خیانت ( درنامه بیستم نهج البلاغه به زياد بن ابيه، جانشين فرماندار بصره آمده است : « همانا من، براستي به خدا سوگند مي‏خورم، اگر به من گزارش كنند كه در اموال عمومي خيانت كردي، كم يا زياد، چنان بر تو سخت گيرم كه كم بهره شده، و در هزينه عيال، در مانده و خوار و سرگردان شوي...» چیره شود.
در مدیریت اسلامی سیاست عین دیانت ودیانت عین سیاست است . درمدیریت اسلامی لیاقت ها ( در نامه ای که به مالک اشتر نوشته اند آمده است : « ...سپس در امور كارمندانت بينديش، و پس از آزمايش به كارشان بگمار، و با ميل شخصي، و بدون مشورت با ديگران آنان را به كارهاي مختلف وادار نكن، زيرا نوعي ستمگري و خيانت است.كارگزاران دولتي را از ميان مردمي با تجربه و با حيا، از خاندان‏هاي پاكيزه و با تقوي، كه در مسلماني سابقه درخشاني دارند انتخاب كن...» ، ملاک عمل است نه حزب وگروه ، مدیر مکتبی از غفلت ها وکاستی ها غافل نیست وتجاهل از خود نشان نمی دهد، مسئول متعهد کارها به موقع ، حساب شده و در وقت معین خود( حضرت علی علیه السلام به مالک اشتر می نویسند : «... مبادا هرگز در كاري كه وقت آن فرا نرسيده شتاب كني، يا كاري كه وقت آن رسيده سستي ورزي، و يا در چيزي كه - حقيقت آن - روشن نيست ستيزه جويي نمايي و يا در كارهاي واضح و آشكار كوتاهي كني تلاش كن تا هر كاري را در جاي خود، و در زمان مخصوص به خود، انجام دهي....» انجام می دهد و مشکلات را تا حصول نتیجه پی گیری می نماید، مدیر انقلابی از اسراف و تجمل گرایی بیزار وبه دور می باشد، مدیر مخلص از کرنش وچاپلوسی دیگران و منت نهادن ( در نامه پنجاه وسوم نهج البلاغه آمده است : «... مبادا هرگز دچار خود پسندي گردي و به خوبي‏هاي خود اطمينان كني، و ستايش را دوست داشته باشي، كه اينها همه از بهترين فرصت‏هاي شيطان براي هجوم آوردن به توست، و كردار نيك، نيكوكاران را نابود سازد...» برائت می جوید، مسئول پیرو ولایت برسر سفره مرفهان بی درد ( خطاب به فرماندار بصره، عثمان بن حنيف انصاري نوشته شده است : « به من گزارش دادند كه مردي از سرمايه‏داران بصره، تو را به مهماني خويش فرا خواند و تو به سرعت به سوي آن شتافتي خوردني‏هاي رنگارنگ براي تو آوردند، و كاسه‏هاي پر از غذا پي در پي جلوي تو نهادند گمان نمي‏كردم مهماني مردمي را بپذيري كه نيازمندانشان با ستم محروم شده، و ثروتمندانشان بر سر سفره دعوت شده‏اند، انديشه كن در كجايي و بر سر كدام سفره مي‏خوري پس آن غذايي كه حلال و حرام بودنش را نمي‏داني دور بيفكن، و آنچه را به پاكيزگي و حلال بودنش يقين داري مصرف كن.» نمی نشیند، مسئول رنج دیده به هیچ عنوان به مستضعفان پشت پانمی زند، مدیر انقلابی ضمن رعایت عدالت « در نامه چهل وششم نهج البلاغه به یکی از فرمانداران چنین یادآوری فرموده اند : « ... پر و بالت را برابر رعيّت بگستران، با مردم گشاده روي و فروتن باش، و در نگاه و اشاره چشم، در سلام كردن و اشاره كردن با همگان يكسان باش، تا زورمندان در ستم تو طمع نكنند، و نا توانان از عدالت تو مأيوس نگردند....» از قاطعیت خسته نمی شود، وابسته به پست ومقام نیست، نگران از دست دادنش نمی باشد، تشویق وتنبیه به جا وبه موقع را دستور کار خود می داند و ده ها وصدها ...ویژگی را می توان برای یک مسئول متعهد وخیرخواه برشمرد. / کوثر روی دل