براساس مصوبه جدید هیات دولت، مطابق ماده (13) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری، خط مرزی بین شهرستان گلوگاه از توابع استان مازندران و شهرستان بندرگز از توابع استان گلستان در منطقه شبه جزیره "میانکاله" تعیین شده است و براین اساس، روستاها، مزارع و مکانهای صیدگاه میان قلعه، کومه نیازآباد، کومه مختومه قلی، کومه چالش، مزرعه جهانشاهی در تابعیت دهستان لیوان شرقی بخش نوکنده شهرستان بندرگز استان گلستان قرار گرفته است.
ناگفته پیداست که نام های بسیاری از مناطق بازگردانده شده به گلستان، ترکمنی است و این مناطق از سال ها پیش محل فعالیت صیادی ترکمن های گلستان و یا محل زراعت کشاورزان نوکنده ای بوده است.
زورآزمایی و مجادله رسانه ای بر سر مرز جدید 2 استان، موجب انتشار برخی اخبار غیرموثق نیز شد؛ چنان که برخی منابع غیررسمی در مازندران، خبر لغو مصوبه هیات دولت را منتشر کردند؛ خبری که تاکنون از سوی مراجع رسمی تایید نشده و بنابر شواهد موجود، مصوبه اخیر هیات دولت همچنان به قوت خود باقی است.
ریشه این اختلافات در کجاست؟
آذرماه سال 1376 بود که لایحه تشکیل و تاسیس استان گلستان در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و آرزوی دیرینه ساکنان گرگان و دشت پس از چند دهه برآورده شد و سرزمین تاریخی گرگان پس از 6 دهه، هویت مستقل خود را بازیافت.
جداسازی گلستان از مازندران حاشیه ها و مناقشه های گوناگونی را به همراه داشت که یکی از آنها تعیین خط مرزی بین 2 استان و مالکیت آشوراده و میانکاله بود.
نماینده مردم بندرگز، کردکوی و بندرترکمن در مجلس شورای اسلامی، چندی پیش در گفت و گو با خبرنگار مهر گفته بود: با گذشت 17 سال از تفکیک گلستان از استان مازندران، این استان مرز مشخصی ندارد و اگر مرزهای استان گلستان به زودی تعیین تکلیف نشود در آینده با مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود زیرا مواهب طبیعی استان که جز مزایای گلستان است از مرزهای آن گرفته می شود.
محمد جواد نظری مهر تنها دلیل این مشکل را مدیریت ضعیف و بی برنامه مسئولان استانی در طی سال های گذشته دانسته و تاثیر عدم تعیین مرزهای استان را فاصله گرفتن سرمایه گذاران خارج از استان برای انجام طرح های اقتصادی و گردشگری عنوان کرده بود.
نخستین استاندار گلستان نیز در مجموعه خاطرات اش در اینباره می نویسد: بعد از تشکیل استان، دوستان مسئول ما در مازندران برای صیادان گلستان در منطقه میانکاله که از قدیم صیادی می کردند و کپر داشتند و سابقه اجدادی در (مالکیت) سواحل و دریا داشتند ایجاد مشکل کردند و با تحریک صیادان مازندران تعرض به صیادان شهروند استان ما را آغاز کردند.
"سیدابراهیم درازگیسو" می نویسد: ضمن پیگیری در استان، در تهران نیز به دنبال احقاق حق مردم استان به طور اصولی بودم و با بکارگیری تعدادی کارشناس و تاریخ شناس، سوابق میانکاله را از دوران پیش از اسلام تا اواخر، مکتوب و مستند در چند جلد گردآوردی کردم و پس از ملاقات با مسئولان و دعوت به محل و بازدید میدانی توانستم نظر مسئولان را جلب کنم و از سوی وزیر جهاد و رئیس سازمان منابع طبیعی و سایر مسئولان ذیربط دستور اداره امور میانکاله از طریق استان گلستان صادر شد.
وی خاطرنشان می کند: استاندار وقت مازندران دعوی را به وزارت کشور کشاند. چند جلسه در دفتر معاونت سیاسی وزارت کشور برگزار شد، نتیجه دلخواه نگرفت و دعوی را به ریاست جمهوری کشاند.
سرزمین گرگان در طول تاریخ مستقل بوده است
درازگیسو در ادامه می نویسد: چند جلسه در دفتر مرحوم دکتر حبیبی معاونت ریاست جمهوری برگذار شد، جلسات خوبی بود مستندات ما برای کسی جای تردید نمی گذاشت. برگ برنده دست ما بود. بعد از گذشت مدتی نسبتاً طولانی در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی از دفتر آقای محمد هاشمی معاون اجرائی رئیس جمهور دعوتنامه ای در خصوص برگزاری جلسه ای در موضوع میانکاله واصل شد؛ روز موعود با کلیه سوابق به دفتر معاونت اجرائی ریاست جمهوری رفتم. در ابتدا نقشه ای رسمی از ایران (که مستند بود و در کتابهای دوره راهنمائی جمهوری اسلامی تدریس می شد) را روی میز گذاشتم که در این منطقه فقط نام گرگان در آن نوشته شده بود گفتم آقایان! این نقشه ایران است فقط نام گرگان در آن است؛ گرگان و ما همیشه تاریخ بوده ایم ...
ایران در دوره هخامنشی و موقعیت سرزمین گرگان
علاوه بر آنکه نام تاریخی استراباد یا همان گرگان بر این نقشه قدیمی با عنوان خلیج گرگان یا استرآباد (Gulf Astrabad) ثبت شده است، حتی شبه جزیره میانکاله امروز نیز با عبارت Ashur-adeh Peninsula یا همان شبه جزیره آشوراده مشخص شده است.
براساس مستندات تاریخی، سرزمین گرگان یا استان گلستان کنونی در تمام ادوار تاریخی، ایالت یا استانی مستقل بوده و فقط در دوره 60 ساله 1316 تا 1376 این سرزمین از نظر تقسیمات کشوری تابع مازندران بوده است؛ بنابراین تابعیت چند دهه ای و موقت گلستان نمی تواند دلیل مناسبی برای واگذاری تمام و کمال آشوراده و میانکاله به مازندران باشد.
در صورت ترسیم خط فرضی از آخرین نقطه مرزی دو استان به سوی شمال و جنوب، بخشی از روستاهای گلوگاه و نیز شبه جزیره میانکاله در داخل سرزمین تاریخی گرگان قرار می گیرد و مصوبه اخیر دولت نیز صحت این فرضیه را تایید می کند.
تداوم مدیریت یکپارچه محیط زیستی
الحاق بخشی از میانکاله و چند روستا به گلستان به معنای تغییر در تقسیمات کشوری این 2 استان است اما مطابق اصول فنی، علمی و قانونی و در راستای رعایت اصل ضرورت مدیریت یکپارچه مناطق 4گانه محیط زیستی، آشوراده و میانکاله همچنان زیر نظر اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران خواهد بود و این مرز مانع اعمال مدیریت یکپارچه بر زیست بوم شبه جزیره "میانکاله" نخواهد شد.
به مصوبه دولت احترام بگذارید
نماینده مردم گرگان و آققلا در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه الحاق "میانکاله" حق مردم گلستان است خطاب به نمایندگان مردم استان مازندران در مجلس گفت: به مصوبه دولت احترام بگذارید.
عیسی امامی چندی پیش در گفتوگو با خبرنگاران استان گلستان درباره مصوبه هیات دولت برای جزیره "میانکاله" و موضعگیری مسئولان استان مازندران اظهار داشت: مصوبه دولت یک مصوبه قانونی است و اگر بخواهد این مصوبه آن طوری که بیان می‌شود اجرایی نشده و بازپسگیری شود به هر حال ما هم حقوق و اختیاراتی داریم که از آن استفاده خواهیم کرد و از حق خودمان دفاع می‌کنیم.
وی ادامه داد: نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی تکالیفی را در مقابل مردم دارند و تصمیم دولت که در قالب یک مصوبه به طور رسمی اعلام شد انتظار مردم استان گلستان از زمانی بود که از استان مازندران جدا شدند.
امامی می افزاید: در طول این مدت تمام اقدامها و تلاشهای سرمایهگذاری که در این منطقه و جزیره آشوراده قصد انجام آن را داشتیم به لحاظ ثبتی هنوز زیر نظر استان مازندران بودند و همیشه ما را با مشکل مواجه کردند و مردم استان گلستان هم همیشه نسبت به این موضوع اعتراض داشتند.
خلیج گرگان در جغرافیای سیاسی منطقه مشهود است / در صورت عقب نشیتی دولت، استیضاح می کنیم
نماینده مردم گرگان و آققلا در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: نمایندگان مردم استان مازندران این را در نظر دارند که آنچه در منطقه به لحاظ جغرافیای سیاسی مشهود و برجسته است خلیج گرگان است و جزیره "میانکاله" و آبهای پیرامونی آن در حال حاضر با همین واژگان مطرح می‌شود و در جغرافیای سیاسی هم با همین واژه و نام برجسته است.
وی گفت: به طور قطع در صورتی که دولت به هر دلیل عقبنشینی را انجام دهد مراتب اعتراض خودمان را اعلام می‌کنیم و ما هم مسیر قانونی خودمان را برای پیگیری مطالبات مردم با طرح سوال، استیضاح و هر ابزار قانونی که در اختیار داریم استفاده می‌کنیم تا از حق قانونی مردم حمایت و حفاظت کنیم.
ضرورت حاکمیت نگاه علمی و توجه به حقایق تاریخی
حقایق و مستندات علمی و تاریخی نشان می دهد که مصوبه دولت برای الحاق بخشی از میانکاله به گلستان با توجه به پیشینه منطقه، صحیح و قابل دفاع است و از سویی دیگر مدیریت یکپارچه محیط زیستی نیز نقض نخواهد شد. هر چند که بهتر است سازمان محيط زيست کل کشور، مدیریت محیط زیستی اين منطقه را با توجه به موقعيت خاص موجود، به صورت فرااستاني به وسيله به عهده گیرد تا هيچ يك از 2 استان در حوزه محیط زیست نیز درباره اين شبه جزيره، امتيازي براي خود قائل نشوند.
بنابراین بهتر است به جای تلاش هایی چون تحریف و نادیده گرفتن واقعیت های تاریخی همه در برابر مصوبه هیات دولت تمکین کنند تا برای همیشه این مجادلات به پایان برسد و ثبات لازم در خط مرزی گلستان و مازندران حاصل شود. مهر
