این ایام مصادف است با سالگرد ترور سعید حجاریان. درست ۲۱ سال قبل (اسفند ۱۳۷۸) بود که صدای شلیک گلوله در خیابان بهشت تبدیل شد به صدای چاپ هزاران گلوله کاغذی در نشریات و روزنامه ها و سایت های داخل و خارج از کشور برای تخریب چند رکن مهم انقلاب مانند سپاه، بسیج، حوزه های علمیه و تریبون های نماز جمعه و از جمله آیت الله مصباح یزدی که یکی از اصلی ترین کانون های این هجمه ها بود.
ترور سعید حجاریان درست چند روز پس از پایان اولین تحصن حوزه علمیه قم در تاریخ بعد از انقلاب رخ داد. تحصنی در اعتراض به انحرافات و اقدامات فرهنگی دولت خاتمی که با حضور علمای بزرگی همچون ایات عظام جوادی آملی، مشکینی، نوری همدانی ، یزدی و ... همراه شد و جریان اصلاحات را با چالشی جدی مواجه کرد.
به یاد دارم که چند ماه پس از این ترور در خرداد ماه سال ۱۳۷۹ وقتی به یکی از کتاب فروشی های قم مراجعه کردم، سه جلد کتاب در باره ترور سعید حجاریان را در ویترین کتابفروشی ها دیدم که محتوای آنها همان اخبار و تحلیل ها و مطالبی بود که بر اساس گمانه زنی های جهت‌دار و تخریبی روزنامه های اصلاح طلب به چاپ رسیده بود. این حرکت که بیشتر به نوعی تاریخ سازی شبیه بود، انگیزه اصلی نگارش کتاب بازی ترور شد، کتابی که در چهارصد صفحه و با نزدیک به ۱۳۰۰ سند، چهار بار تجدید چاپ شد.
تالیف بازی ترور حدود یک سال به طول انجامید و ساعت ها و ماه ها برای آن وقت گذاشته شد و خط به خط منابع و روزنامه های مختلف دیده شد تا توانستم به تحلیلی روشن از این واقعه و هدف اصلی این جریان پی ببرم. در کتاب بازی ترور به ابهامات و سئوالاتی رسیدم که اصلاح طلبان و طراحان جنگ روانی، هرگز حاضر به پاسخگویی در باره آنها نشدند، حتی وقتی این کتاب در دومین سالگرد ترور حجاریان به صورت پاورقی در روزنامه کیهان به مدت نزدیک به دو ماه روزانه در نیم صفحه به چاپ می رسید، روزنامه های اصلاح طلب وقت درباره اسنادی که در آن طرح می شد سکوت کردند. برخی از نشریات مانند یاس نو متعلق به حزب امنیتی مشارکت، از آنجا که اساسا آمادگی پرداختن به این موضوع را نداشتند، به ناچار مجبور شدند گزارش های تکرای دو سال قبل خود را به چاپ برساندند که در کار حرفه ای رسانه ها حکایت از ضعف و دستپاچگی آنها می‌کرد!
اکنون پس از ۲۱ سال، این روزها برخی رسانه‌های مکتوب و مجازی اصلاح طلب، مجددا به ترور پر ابهام سعید حجاریان برداخته‌اند.
چند سال قبل هم سایت نوروز مطلبی را به قلم حجاریان منتشر کرده که در آن، وی با استناد به خاطره ای از مرحوم آقای دولابی می‌گوید: ایشان قاتل قتلهای زنجیره ای را در جلسه درس اخلاق خود شناسایی کرد ولی فقط از او خواست که جلسه را ترک کند! جالب اینجاست که تا پیش از این اگر کسی دیگری اینگونه می‌نوشت او را به باد استهزا می گرفتند که طرف با هاله نور می‌خواهد کشور را اداره کند و ... اما ظاهرا برخی اوقات می‌شود از این استفاده‌ها کرد؟
ای کاش آقای حجاریان به جای استناد به خاطراتی از مرحوم آقای دولابی که در قید حیات نیستند و طبعا نمی‌توانند این ادعاها را تایید یا تکذیب کنند، به سئوالاتی که درباره ترورشان باقی مانده پاسخ می داد:
چرا حجاریان حاضر نشد از ضارب خود شکایت کند؟!
جریان نوار تهدیدی که آقای حکیمی پور (عضو شورای شهر وقت تهران) به آن اشاره کرد و جعبه سیاه خوانده شد ولی بعدها معلوم شد به سفارش خودشان بوده، از چه قرار بود ؟
چرا ضارب از موتور هزار استفاده کرد در حالی که هر عاقلی می‌دانست با این کار در اولین نگاه، یک ارگان خاص متهم می‌شود؟!
بسیاری از اخبار این موضوع قبل از آن که توسط نهادهای ذیربط کشف شود، جلوتر از آن توسط روزنامه صبح امروز منتشر می‌شد و ....
و بسیاری از ابهامات دیگر که به صورت مستدل در کتاب بازی ترور به آن پرداخته شده است و در روزهای آینده در همیم کانال بازخوانی می‌شود.
يك روز پس از ترور سعيد حجاريان، در تاريخ 23 اسفند 78، شوراى اسلامى شهر تهران در اقدامى عجولانه، خبر از كشف نوارى داد كه در آن سعيد حجاريان تهديد به ترور شده بود! رئيس شوراى شهر، گوينده نوار را از همفكران و مرتبطين با سردار نقدى و حجت الاسلام روح اللَّه حسينيان معرفى كرد و بسيارى، چون روزنامه «هم ميهن» اين نوار را جعبه سياه ترور حجاريان ناميدند. شايد آن روز، هيچ كس فكر نمی‌كرد كه پخش اين نوار و مانور سياسى روى آن، بعدها تبديل به يك معضل و مشكل براى كسانى شود كه قصد داشتند ترور را به يكى از منتقدان دلسوز خود نسبت دهند.
تهيه كننده نوار كه رضا احمدى - جوانى 21 ساله - نام داشت، از آنجا كه آدرس و نشانى خود را در نوار اعلام كرده بود! يك روز پس از تحويل نوار به شوراى امنيت ملى - در تاريخ 25 اسفند - دستگير شد و به مدت 100 روز در بازداشت بسر برد. وى پس از آزادى از زندان، خبرى را در مطبوعات فاش كرد كه هرگز به شكل صريح و شفاف تكذيب نشد! و جعبه سياه ترور سعيد حجاريان، همچنان در هالهاى از ابهام باقى ماند و علامت سئوال به وجود آمده، هرگز محو نشد!
و امّا داستان نوار چه بود
يك ماه پس از ترور سعيد حجاريان، على رغم وجود اختلافات داخلى ميان اعضاى شوراى شهر در خصوص پخش يا عدم پخش محتويات نوار تهديد، خانم صديقه وسمقى به عنوان عضو كميته تحقيق و پيگيرى ترور آقاى حجاريان، هنگامى كه از روند تحقيقات گزارش می‌داد، از كشف اين نوار سخن گفت: "قرار است اين نوار در جلسه امروز پخش شود و پس از پايان جلسه نيز، نوارِ تكثير شده به هر يك از خبرنگاران اختصاصى شورا تحويل می‌شود." (رسالت: 24 فروردین 79)
در همين هنگام يكى از پرسنل روابط عمومى شورا ضبط كوچكى را در مقابل ميكروفون قرار داد و دقايقى از صداى فرد تهديد كننده نوار را پخش كرد. گروه اجتماعى روزنامه صبح امروز متن پخش شده را چنين گزارش می‌کند: "اينجانب رضا احمدى، عضو گروه فداييان اسلام و همچنين عضو هيأت مؤسس حزب سازمان فدايى ولايت فقيه هستم. جناب آقاى سعيد حجاريان! از ديدگاه حزب جوانان فداييان ولايت فقيه و ديدگاه فداييان اسلام، به دلايل زير محكوم به ضديت با ولايت فقيه و مرتد هستيد و سابقه شما نشان میدهد با ولايت فقيه ضديت داريد.
1 . امضا نكردن فرم التزام به ولايت فقيه در هنگام انتخابات شوراهاى اسلامى.
2 . تئورى ضد انقلابى و ضد ولايتى "فشار از پايين و چانه زنى از بالا".
3 . تئورى ضد انقلابى و ضد ولايتى "فتح سنگر به سنگر نظام" يعنى سپاه، نيروى انتظامى، وزارت اطلاعات، قوه قضائيه، مجلس و نهاد رهبرى.
4 . ايجاد جنگ روانى و تخريب يكى از چهره هاى شاخص انصار حزب اللَّه، يعنى حاج آقا..." (روزنامه صبح امروز: 24 فروردین 79)
پس از پخش قسمتى از نوار تهديد، به علت مخالفت تعدادى از اعضاى شوراى شهر و به وجود آمدن درگيرى لفظى ميان اعضاى شورا، از ادامه پخش نوار جلوگيرى شد. خانم صديقه وسمقى كه ظاهراً از برخى اخبار پشت پرده اين نوار بی اطلاع بود و بر پخش آن اصرار می‌ورزيد، در برابر اظهار مخالفت برخى ديگر از اعضاى شوراى شهر می‌گويد: "چرا اين نوار را معضل كرديد؟ اصلاً محرمانه نبوده. اين شخص، خود را نواب صفوى زمان می‌داند و حاضر است اين را همه جا بگويد. افكارى كه در اين نوار هست، در جامعه و پشت بلندگوهاى عمومى ترويج می‌شود. اين نوارى است كه به حجاريان داده شده و محرمانه نبوده و ما ممنوعيت و محدوديت براى انتشار آن نداريم." (روزنامه صبح امروز: 24 فروردین 79)
جالبتر از موضعگيرى منفعلانه اين عضو شوراى شهر تهران، برخورد دو عضو ديگر اين شورا نسبت به انتشار اين نوار بود. آقاى حكيمى پور و اصغرزاده - اين دو نام را به خاطر بسپاريد - در مصاحبه هاى مختلف كه در خصوص مسأله ترور سعيد حجاريان داشتند، همواره بر اهميت يك نكته خاص تأكيد می‌كردند و آن، سنديت اين نوار براى نشان دادن "بخش فرهنگى و تفكر سياسى ترور" بود!
در دوره حاکمیت اصلاح طلبان سه حادثه مهم رخ داد که هر یک از آنها تخریب یکی از نهادهای امنیتی را هدف می‌گرفت:
قتلهای زنجیره ای، هدف: وزارت اطلاعات.
حوادث کوی دانشگاه، هدف: نیروی انتظامی.
واقعه ترور حجاریان، هدف: سپاه و بسیج.
خاتمی آن ایام، ترور را کار سازماندهی شده می‌دانست البته انگشت اتهام وی غیرمستقیم متوجه نهادهایی مثل سپاه و بسیج بود. وی در آن ایام با صدور نامه‌ای اعلام کرد: "معتقدم مسأله عمیق تر است و به لحاظ روان شناختی باید پیگیری شود و با یک حرکت وزین فرهنگی برای ریشه یابی این نوع خشونت ها و جلوگیری از آن به عمل آید."
یونسی، وزیر اطلاعات خاتمی اما پس از مدتی در این باره اعلام کرد: "اهداف این افراد بر اساس احساسات شخصی و تشخیص فردی آنان استوار است و از نظر ما وابستگی خارجی و وابستگی جناحی برای آنان متصور نیست. از نظر ما این افراد گروهی خودسر هستند که با انگیزه ماجراجویانه و احساساتی اقدام به این کار کردند."
اما واقعیت ترور حجاریان چه بود؟ آیا واقعا بر اساس ادعای خاتمی سازماندهی شده یا مطابق نظر وزیر اطلاعات وی، ترور حجاریان خودسرانه بوده. بر اساس مستندات مکشوف در کتاب بازی ترور به این جمع بندی رسیدیم که این ترور بازی سازماندهی شده‌ای بود.
سال 78 و پس از واقعه قتلهای زنجیره‌ای و کوی دانشگاه، پس از سوء قصد به حجاريان، اظهار نظرهاى مختلفى درباره ماهيت گروه ترور و مسأله صدور فتواى ترور بر زبانها جارى شد. در اين جنگ روانى نيز سعى شد تا مسأله ترور را همانند قتل‌هاى زنجيرهاى و کوی دانشگاه به يک فكر و انديشه دينى گره بزنند و به شخص و گروه خاصى منتسب كنند. در اولين حركت، روزنامه صبح امروز كه مدير مسئول آن شخص حجاریان بود، نوشت: "من تروريست‌ها را می‌شناسم ... آنها نيروى نظامى نبودند، دست به اسلحه نبردند و شليك نكردند، بلكه فتوا دادند و حكم صادر كردند." (26 اسفند 78)
۲۰روز پس از اين اظهار نظر، درحالى كه هر روز بر حجم اين اتهامات در روزنامهها افزوده می‌شد، محمد سلامتی، عضو فعال سازمان غير دينى مجاهدين انقلاب و دبير كل آن اعلام كرد: "كسانى كه با انگيزههاى ايدئولوژيک دست به ترور می‌زنند، به مجوز شرعى نياز دارند." علاوه بر وی در تیتر برخی رسانه‌ها اعلام شد: "ديگرانى بودند كه تصميم گرفته و مجوز دادند و بعد عده اى اجرا كردند."
تمام اين سخنان - كه به گوشه كوچكى اشاره شد - در حال و هواى روزهاى نخست پس از ترور مطرح شد، امّا سخنى كه پس از ماه‌ها از طرف حجاريان در يک مصاحبه مطبوعاتى عنوان شد، جهت‌دارترین سخن برای انحراف افکار عمومی و ایراد اتهام به آیت الله مصباح بود. وى در پاسخ به سئوال خبرنگارى كه پرسيد هيچ تصور میكرديد روزى توسط چنين افرادى ترور شويد؟ گفت: "نه، انتظار نداشتم. از جريانهاى داخلى انتظار نداشتم. گاهى درباره گروههاى برانداز خارجى فكر می‌کردم، امّا در باره اينها نه. زيرا كسى كه ادعاى ديندارى می‌کند براى اين كارها بايد حجت شرعى داشته باشد. فكر نمیكردم عالمى در سطح بالا اجازه ترور بدهد، چون در اسلام ترور حرام است. اسلام اجازه ترور نمی‌دهد."
جالب اين است كه حجاريان در پاسخ به سئوال ديگرى، وقتى خبرنگار می‌پرسد: آيا ضاربين شما حكم داشتند و شما در جريان قرار گرفتيد؟ می‌گويد: "خير. من دنبال نكردم ببينم حكم داشتند يا نه، امّا آدم متدين براى حركات خود - مخصوصاً قتل نفس - بايد جواز شرعى داشته باشد وگر نه دينداری‌اش بی معنا می‌شود. مگر اينكه فكر كنيم اينها ضارب نبودند، يا در ديندارىشان شک كنيم. والا آنهايى كه قبل از انقلاب هم دست به ترور زدند، مثل فداييان اسلام و مؤتلفه، بالاخره از جايى جواز گرفتند. امام جواز ترور نمی‌داد، حتى در زمان شاه. من فكر می‌كنم كسى كه ادعاى ديندارى می‌كند، از امام تبعيت می‌کند، بنابر اين چنين كارى را انجام نمی‌دهد." (روزنامه ایران: 27 آذر 79)
چرا حجاريان در آن ایام ادعا می‌كرد اين كار توسط گروههاى داخلى نظام انجام شده و چرا آن گروه را رسماً نام نمیبرد؟! وى می‌گويد: "فكر نمیكردم عالمى در سطح بالا اجازه ترور بدهد ..." سئوال اين است كه بر چه اساس و مستندی، علما و مشخصا آیت الله مصباح را متهم می‌کرد ولی حاضر به ارائه دلیل نبود!؟ اشخاصى كه قبل از ترور وى، چند عمليات مجرمانه ديگر نيز داشتهاند! سئوال اين است كه چرا حجاريان در باره "وجود مجوز شرعى ترور" در اين گروه با قاطعيت سخن می‌گويد، امّا در خصوص عدم ديندارى عاملان ترور با ترديد و شك؟!
