فرزندسالاری و اضافه وزن؛ دستاورد تک‎ فرزندی در گلستان

عدالت خواهان گلستان" فاطمه 9 ساله، تنها کودک یک خانواده سه نفر گرگانی است، پدر و مادرش کارمند و او نیز تنها فرزند این خانواد کم جمعیت گلستانی است.

با آن‎که سن کمی دارد اما حدود 39 کیلوگرم وزن دارد، وزنی که نسبت به سنش بالا است، اما خانواده زیاد به این مسئله توجهی ندارند و گویی نمی‎دانند که این اضافه وزن منشاء بیماری‎هایی است که ممکن است در آینده گریبانگیر فرزندشان شود، شاید هم او را به حال خود گذاشته‎اند.

یادش به‎ خیر، بچه که بودیم، پس از مدرسه یک لحظه در خانه بند نمی‎شدیم و سریع با بچه‎های مدرسه قرار می‎گذاشتیم تا در محل با توپ پلاستیکی بازی کنیم.

دخترها هم با انواع بازی‎های کودکانه خودشان را سرگرم می‎کردند، اما اکنون شرایط تغییر پیدا کرده، نه هم‎بازی هست و نه اعتماد  به بیرون از خانه و تکنولوژی هم به کمک خانواده‎ها آمده، این یعنی بچه‎ها باید در خانه بمانند.

چهره بچه‎های چند سال قبل را که تصور می‎کنم، بچه‎هایی با هیکل متناسب که کمتر اثری از چاقی در آنان حس می‎شد اما وقتی اکنون به بچه‎ها در مدارس و خیابان‎ها می‎‎نگری می‎بینید اکثر آنان دچار اضافه وزن هستند.


دختر و پسر فرقی نمی‎کند، کم تحرکی، تغییر رویه مناسب زندگی و نبود محل مناسب برای ورزش موجب خانه‎نشینی بچه در کنار تلویزیون و رایانه شده به شکلی که این ابزار دیجیتالی کل زندگی آنان را تسخیر کرده است.

حالا به این ابزار یک تبلت را هم اضافه کنید که جدا از اضافه وزن، خشکی چشم هم به سراغ این کوچولوهای معصوم و دوست‎داشتنی می‎آید .

بیش از یک‌سوم کودکان امروزی با اضافه وزن و چاقی دست و پنجه نرم می‌کنند که محدودیت‌های زیادی برای آنها به همراه داشته است.

تک فرزندی و توجه بیش از حد خانواده‎ها به کودکان آنان را تا حدودی انحصارطلب، تمامیت‎خواه و حتی پرخاش‎گر بار آورده و در آنان کمتر میل به حضور در جمع وجود دارد.

بسیاری از خانواده‎ها نمی‎توانند نگرانی خود را از این وضعیت پنهان کنند و به دنبال راه ‎حلی هستند تا شرایط زندگی را به گونه‎ای مدیریت کنند که در این چرخه، کودکان این‎قدر محصور فضای کوچک خانه‎های بتونی نشوند.

*بیش از یک سوم کودکان امروزی با اضافه وزن روبه‎رو هستند

یک خانم خانه‎دار گرگانی در گفت‎و‎گو با خبرنگار فارس در گرگان گفت: من یک دختر هشت ساله دارم که بیشتر اوقاتش را در خانه و کنار شبکه‎ تلویزیونی کودکان می‎گذراند، هر چند من و پدرش سعی می‎کنیم با زمان‎بندی مناسب نگذاریم بیش از حد وابسته به این رسانه شود، اما فقط تلویزیون نیست بلکه رایانه و اینترنت بیشتر اوقات او را سرگرم می‎کند.

م. رحمانی اظهار کرد: دخترم اکنون از اضافه وزن رنج می‎برد و البته به برنامه‎های تلویزیون بیش از حد وابسته است که همین موضوع، موجب فقدان تمرکز وی بر دروس مدرسه‎اش شده است.

والدین یک پسر10 ساله کردکویی نیز با تاکید بر تاثیر تک‎ فرزندی بر رفتار کودکان امروزی بیان کرد: من خودم در خانواده هفت نفره دنیا آمدم و گاهی وقت‎ها از خودم می‎پرسم که پدرم چگونه این تعداد از بچه را اداره می‎کرد.

محمد خسروی یادآور شد: فکر کنم، فرق آن زمان با اکنون در تعداد فرزندی است که وجود دارد، بچه در خانه کنار خود رقیبی احساس نمی‎کند و با این تصور رفتار خودخواهانه از خود بروز می‎دهند.

*افزایش فرزند تعادل را در این نهاد کوچک اجتماعی ایجاد می‎کند

وی ادامه داد: تولد فرزند یا فرزندان دیگر، می‎تواند این انحصار را بشکند و تعادل را در خانواده ایجاد کند.

یکی کارشناس بهداشت در گرگان نیز با اشاره به شیوع اضافه وزن در کودکان گلستانی گفت: منع مصرف میان وعده‌های شیرین و پرکالری در مدارس، تغییر برنامه غذایی در خانواده‌ها و تشویق فرزندان به فعالیت‌ بدنی در اوقات فراغت، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند مهم‌ترین و بیشترین اثر‌گذاری را در کاهش وزن کودکان و نوجوانان داشته باشد.

علی مهاجر در گفت‎و‎گو با خبرنگار فارس در گرگان اضافه کرد: براساس مطالعات جدید، بهترین راهکار، کمک به کاهش وزن فرزندان، همراه شدن والدین با آنان در برنامه‌ای است که برای این کار در نظر گرفته شده است.

وی ادامه داد: اگر والدین در این برنامه همراه فرزندانشان باشند، انگیزه لازم را برای کاهش وزن در اختیار آنها قرار می‌دهد و فرزندان نیز آن را به عنوان یک الگوی مناسب می‌پذیرند.

وی ادامه داد: این تنها راه برای تشویق فرزندان به کم خوری، مصرف سبزیجات تازه در برنامه غذایی روزانه و شرکت در برنامه‌ها و فعالیت‌های ورزشی است.

مهاجر تصریح کرد: مصرف بیش از اندازه «فست‌فود» که از پیامدهای زندگی ماشینی است و کاهش علاقه‌مندی کودکان به میوه‌ها و سبزیجات تازه به عنوان یک میان وعده غذایی سالم، کم‎تحرکی آنها و اختصاص زمان قابل توجهی از اوقات فراغت به بازی‌های کامپیوتری و تماشای برنامه‌های تلویزیونی از عوامل زمینه‌ساز شیوع چاقی در جامعه امروز است که باید با آنها مبارزه کرد.

*رفتار صحیح تغذیه را باید به کودکان آموخت

همچنین یک کارشناس تغذیه با اشاره به راهکارهای کاربردی برای درمان اضافه وزن در کودکان و نوجوانان گفت: ایجاد جنب ‎و جوش برای کودکان و نوجوانان دارای اضافه وزن و آشنا کردن آنان با عادات صحیح غذایی می‎تواند در تصحیح رفتار تغذیه‎ای آنان موثر باشد.

سید فاطمه حسینی ادامه داد: فراهم بودن مواد غذایی سالم و آماده استفاده، مانند میوه یا سبزی شسته شده در یخچال می‎تواند آنان را مهیا کند تا هرزمان که احساس گرسنگی کردند، بتوانند از آنها استفاده کرده و به مواد غذایی چرب و شیرین رو نیاورند.

وی یادآور شد: آماده کردن مواد غذایی سالم به جای انواع مضر برای کودکان، همچون تهیه ساندویچ سالم در منزل به جای انواع رستورانی، استفاده از ماست و افزودنی‎های سالم مانند میوه یا سبزی خرد شده به جای بستنی از جمله راه‎حل‎های مناسب برای کنترل تغذیه کودکان و نوجوانان امروزی است.

حسینی با تاکید بر دخالت ندادن احساسات در رفتارهای غذایی افزود: کودکان و نوجوانان باید بیاموزند که مسائل را درک کرده و نیازهای خود را بیان کنند و در زمان احساس ناراحتی و اضطراب به غذا خوردن رو نیاورند، بلکه به جای آن چند نفس عمیق کشیده و آب بنوشند.

*سلامت روانی کودکان ونوجوانان تک فرزند در معرض خطر است

وی متذکر شد: تنظیم نحوه غذا، خوردن هنگام گرسنگی و نشان دادن عکس‎العمل به احساس سیری از دیگر راهکارها برای مدیریت تغذیه کودکان است، چرا که  برخی کودکان و نوجوانان، حتی اگر سیر شده باشند هم به غذا خوردن ادامه می دهند.

این کارشناس تغذیه، تقویت اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان دارای اضافه وزن نیز از توصیه‎هایی است که می‎تواند در کاهش وزن آنان موثر باشد.

حسینی خاطرنشان کرد: در عین‎حال وجود یک فرزند در خانواده‎ها باعث می‎شود که این فرزند به دلیل نداشتن هم‎بازی و یا هم صحبت در محیط خانه، دچار نوعی از خلاء عاطفی شود و این خلاء در کودک رشد کرده و در آینده در سلامت روان و نسل‎های بعدی تاثیر منفی می‎گذارد که این موضوع هم باید مورد توجه جدی والدین قرار گیرد.

ساختار جامعه ماشینی، توام با ترویج تک فرزندی در این چند ساله، موجب شده تا سلامت روانی کودکان ونوجوانان جامعه که عموما تک فرزند هستند با مشکل روبه‎رو شود که همین موضوع ایجاب می‎کند تا خانواده‎ها در صورت امکان تعداد خانوار خود را افزایش دهند.فارس