چین یکی از این کشورها است که توانسته به رهبری «شی جین پینگ» رئیس جمهور خود برنامه بسیار موثری برای ریشه‌کن کردن فساد مالی توسط مسئولان خود به اجرا بگذارد، به‌طوری که حتی مفسدان مالی در خارج از کشور نیز احساس امنیت نمی‌کنند.
برخورد بی‌تعارف با دوستان و افراد ذی‌نفوذ در حکومت
یکی از سخت‌ترین و مهم‌ترین قسمت‌های مبارزه با فساد مالی در حکومت، کنار گذاشتن تعارف با دوستانی است که در حکومت دست به غارت اموال مردم زده‌اند؛ بیان عباراتی نظیر «امانتداران بزرگ» در ایران برای افرادی که بیش از حق خود از اموال عمومی دریافت‌داشته‌اند، نمی‌توان چارچوب قوی برای مبارزه با فساد درست کرد. در همین راستا حکومت چین از سال 2013 میلادی مبارزه با مفسدان مالی را با فرمان «شی جین پینگ» رئیس جمهوری این کشور شدت بخشیده و تاکنون توانسته است بیش از یک میلیون نفر از مقامات این کشور را به ظن فساد تحت تحقیق قرار دهند و نزدیک به 200 هزار نفر را در داخل این کشور شناسایی و مجازات کند که در بین دستگیرشدگان مسئولان بلندرتبه و صاحب نفوذ در دستگاه حکومت دیده می‌شود.
برای نمونه دادستان‌های چین، رییس سابق امنیت عمومی این کشور را به رشوه‌خواری، سوءاستفاده از قدرت و افشای عمدی اسرار دولتی به حبس ابد محکوم کردند."جویونگ کانگ" بلندپایه‌ترین مقام وابسته به حزب کمونیست چین است که از زمان به قدرت رسیدن این حزب در سال 1949 دچار رسوایی فساد می‌شود. اعلام متهم شدن این مقام بلندپایه سابق چینی نشان‌دهنده تعهد «شی جین‌پینگ» رییس جمهوری چین برای مبارزه با فساد در عالی‌ترین سطوح مقامات است.
نهاد قضایی کشور چین در یک مورد دیگر نیز یکی از ژنرال‌های بازنشسته و از فرماندهان ارشد ارتش را به اتهام دریافت 12 میلیون و 300 هزار دلار رشوه دستگیر کرد. «گوبوشیانگ» که هدایت ارتش کشور چین را در بسیاری از موارد برعهده داشت و به عنوان معاون فرماندهی کل قوا خدمت می‌کرد، عالی‌ترین مقام نظامی است که از سال 2013 و پس از فراخوان دولت «شی‌جین پینگ» برای مبارزه جدی با فساد به دام دستگاه قضا می‌افتد. «گوبوشیانگ» 74 ساله از جمله 25 مرد قدرتمند دفتر سیاسی حزب حاکم چین در سال‌های گذشته است و به جرأت می‌توان گفت که او بلندپایه‌ترین فرد نظامی است که از بدو تأسیس «چین‌نو» در سال 1949 میلادی به فساد مالی متهم می‌شود. "بو شیلای" سیاستمدار با نفوذ و از اعضای ارشد حزب کمونیست چین که در رهبری دولت و حزب نقش برجسته‌ای را برعهده داشت نیز یک مثال دیگر برای برخورد با دوستان در حکومت است که به علت فساد مالی و سوءاستفاده از مقام خود باید بقیه عمر خود را پشت میله‌های زندان بگذراند.
عملیات «شکار روباه»؛ چین چگونه امثال خاوری را بازمی‌گرداند
چین هم به مانند ایران با معضل فرار مفسدان مالی به خارج از کشور مبتلا است و برای حل این موضوع دست به اجرای عملیات موسوم «به اسکای نت» که به «شکار روباه» نیز در چین شهرت دارد، زده است. دولت چین با اجرای این طرح تلاش دارد افرادی را که تحت تعقیب قرار گرفته و برای فرار از مجازات این کشور را ترک کرده‌اند، در سرتاسر جهان برای بازگشت به کشور تحت فشار قرار دهد.
نیروهای امنیتی چین در سال جاری میلادی تاکنون موفق به استرداد و دستگیری دستکم 381 نفر از بزرگترین و مفسدان اقتصادی فراری این کشور شده است. آمار دولت چین حاکی است که نزدیک به 33 نفر از این افراد با همکاری پلیس بین‌الملل (اینترپل) شناسایی و بازداشت شده‌اند. از جمله دستگیرشدگان، می‌توان به دو مجرمی اشاره کرد که پس از 18 سال به دام ماموران قضایی این کشور افتاده‌اند. «شو هونگ» یکی از مسئولان حقوقی وزارت امورخارجه چین نیز پیشتر از آمریکا و کانادا خواستار همکاری در این زمینه شده بود. او گفته بود که اکنون آمریکا، کانادا و استرالیا به بهشت خلافکاران بین‌المللی تبدیل شده است و زمان همکاری و مبارزه با فساد چند ملیتی فرا رسیده است.
اکنون دیگر شهروندان چینی که به امریکا یا حتی سایر کشورهای جهان مهاجرت می‌کنند، شاید تنها شهروندانی باشند که پس از فرار از مرزهای خود نیز امنیت ندارند و هر لحظه ممکن است توسط یکی از ماموران امنیتی چین دستگیر و به هر طریق ممکن به چین بازگردانده شوند. جالب آن‌که مقامات امریکایی به پکن هشدار داده‌اند که به این عملیات خاتمه دهند و چین را متهم کرده‌اند که این کشور در خاک امریکا شهروندان خود را شکار می‌کند و به چین باز می‌گرداند و از این طریق قوانین بین‌المللی را زیرپا می‌گذارد.
روزنامه نیویورک‌تایمز در خصوص عملیات «شکار روباه» این‌گونه شرح می‌دهد: «چین نیروهای امنیتی و جاسوسان خود را از طریق ویزاهای توریستی یا تجاری به ایالات متحده امریکا می‌فرستد. نیروهای چینی، هموطنان خود در ایالات متحده را شناسایی می‌کنند و با نزدیک شدن به این افراد آنها را می‌ربایند و به خاک چین باز می‌گردانند. این نیروهای امنیتی حتی از افراد سفارتخانه چین در امریکا نیز هستند که پوشش آنها به گونه‌ای است که قابل شناسایی نیستند یا به وسیله مصونیت دیپلماتیک خود می‌توانند به راحتی دست به چنین اقداماتی بزنند. به هر ترتیب یکی از راه‌های انتقال این افراد به چین نیز کشتی‌های بازرگانی چینی است که به امریکا می‌آیند و هنگام بازگشت نیز از آمریکا این افراد را به چین باز می‌گردانند. یکی دیگر از شیوه‌هایی که چینی‌ها از آن برای بازگرداندن فراری‌ها استفاده می‌کنند، از طریق خانواده‌های آنهاست، آن‌گونه که "لی گونگ جینگ"، یکی از مقام‌های اداره مبارزه با فساد مالی و بزهکاری‌های اقتصادی در وزارت امنیت عمومی چین اشاره می‌کند، یک فراری مانند بادبادکی در پرواز است. اگر او در خارج کشور هم زندگی کند، یک سر نخ به او وصل است و این سرنخ در چین قرار دارد و همواره می‌توان او را از طریق خانواده‌اش پیدا کرد. اما هنوز مشخص نیست که چین چگونه از خانواده‌های مهاجران و فراریان برای استرداد خودشان به پکن استفاده می‌کند».
عملیات «شکار روباه» از اوایل سال 2015 میلادی آغاز شد و از آن زمان تاکنون 1400 نفر از مسئولان فاسد شناسایی و از کشورهای دیگر به چین بازگردانده شده‌اند و نزدیک به 600 میلیون دلار از اموال به سرقت رفته از آنها بدست آمده است.
مردمی کردن مبارزه با فساد مالی
دولت چین برای مبارزه جدی‌تر با فساد مالی مقامات و مسئولان این کشور، یک شیوه جدید دیگر یعنی دراختیار مردم قرار دادن اپلیکیشن اطلاع رسانی را اجرایی کرده است تا مردم نقش مهم‌تری در مبارزه با فساد داشته باشند. مردم چین با نصب یک نرم‌افزار (اپلیکیشن) بر روی گوشی‌های هوشمند خود که دولت طراح آن است، می‌توانند موارد فساد را به نهادهای ذی‌ربط در کوتاه‌ترین زمان ممکن گزارش دهند.
این نرم‌افزار به گفته "گانوبو" معاون مرکز مبارزه با فساد مالی چین، قابلیت دریافت اطلاعات را با سرعت بالا و حتی ارسال تصویر را دارد. پیش بینی شده که روزانه بین هفت‌صد تا هزار گزارش فساد از طریق این اپلیکیشن ارسال شود؛ تا قبل از این مردم بین دویست تا سیصد فساد مالی را گزارش می‌کردند.
عزم جدی برای ایجاد احساس ناامنی مفسدان مالی
مبارزه با فساد مالی در چین نشان داده که برای اجرایی شدن آن ابتدا به یک عزم جدی توسط مسئولان کشور نیاز هست؛ همان‌طور که رئیس جمهوری چین اخیرا در سخنانی در جمع مسئولان رده بالای حزب کمونیست چین با تاکید بر جدیت مقامات قضایی این کشور برای مقابله با مفسدان اقتصادی، از «فساد» به عنوان مرگبارترین منبع آلودگی که نیازمند مبارزه جدی است، یاد کرد و خواستار پالایش از درون شد و گفت که دولت و حزب باید سالم و پاکدست باشند، در ایران نیز این پالایش از درون فارغ از جناح‌بندی سیاسی باید شروع شود.
اکنون چین با اعمال مجازات سنگین مانند اعدام و حبس ابد، و کارهایی مانند استفاده از بیلبوردهایی با تیتر "شرم بر شما" در معابر عمومی چین که به افشای اسامی بدهکاران فراری می پردازد، و همچنین برخورد با سران مفسد حکومتی توانسته ضربه مهلکی به فساد در این کشور که از لحاظ حجم کمی و کیفی چند برابر ایران است، بزند و زمینه ایجاد فساد در دستگاه‌های کشورش را به حداقل برساند.
مبارزه با فساد در چین که یکی از قدرت‌های اقتصادی دنیا نیز محسوب می‌شود، نشان می‌دهد که یکی از پیش نیاز‌ها و ملزومات توسعه اقتصادی، اقدام جدی علیه فساد مالی است؛ با توجه به اهمیت رشد اقتصادی و تولید در ایران و همچنین وجود سرطان فساد مالی در بعضی بخش‌های نظام، شایسته است که مسئولان ایرانی در طرح کلان مبارزه با فساد، با عزم جدی و برنامه‌ریزی درست، برای ریشه‌کن کردن فساد در ایران قدم جدی‌تری بردارند.
