23 اردیبهشت 1393 فرهنگ و هنر ،

علي (ع)؛ بيت‌المال و مسئولان امروز ما!

علي (ع)؛ بيت‌المال و مسئولان امروز ما!
امروز سیزدهم رجب مصادف با سالروز ولادت امیرمومنان مجسمه ی عدالت است، امامی که در حکومت کوتاه خود به عدالت معنا بخشید و احکام الهی را بر اساس معیارهای دینی در جامعه اجرا کرد. حضرت امیر (ع ) در زمان خلافت خود در تقسیم بیت المال هیچ تبعیضی را برنمی تابید و اگر به آن حضرت گزارش مي‌رسید که یکی از فرمانداران مرتکب تخلفی شده، او را شدیدا مورد مواخذه قرار مي‌داد.


امیرمومنان درباره بیت المال به فرماندار خود در مکه که «قثم بن العباس» نام داشت، این گونه سفارش کرد: آنچه از بیت المال نزد تو جمع مي‌شود، در میان مستمندان و عیالمندان آن محل تقسیم کن و مواظب باش که این اموال حتماً به مصرف بیچارگان و درماندگان برسد و اگر چیزی از آن اضافه ماند، برای ما بفرست تا در میان نیازمندان اینجا تقسیم کنیم.

حضرت علی(ع) که در مساله بیت المال بر اساس منطق قرآن و بدون توجه به وابستگی های گروهی یا قبیله ای عمل مي‌کرد، در مقابل تقاضای یکی از شیعیان خود مبنی بر درخواست مبلغی از بیت المال فرمود: این اموال نه مال من است و نه مال تو، بلکه متعلق به همه مسلمانان است.

مصطفی دلشاد تهرانی استاد دانشگاه قرآن و حدیث شهرری در این زمینه گفت: شخصی از حضرت علی(ع) انتظار داشت که چون شیعه است، از یک فرصت اقتصادی در حکومت آن حضرت برخوردار شود و لذا درخواستی را مطرح کرد که امیرمومنان(ع) عصبانی شد و فرمود این اموال نه برای من و برای توست ولی آن حضرت تاکید کردند که اگر کار کرده ای؛ سهم خودت را دریافت کن.

وی افزود: حضرت علی(ع) در روزهای اول حکومت خود خطبه ای ایراد کرد و فرمود آنها که مي‌گویند ما مسلمانان اولیه و با تقوی هستیم باید امکانات بیشتری بگیریم، بدانند که اجر آنان نزد خداست و امروز همه در فرصت های اقتصادی یکسان هستند. مرحوم حجت الاسلام محمد دشتی در جلد سوم کتاب الگوهای رفتاری ‏که به موضوع «امام علی (ع) و اقتصاد» اختصاص دارد، داستانی را نقل مي‌کند و نحوه برخورد حضرت امیر را در ارتباط با اهمیت بیت المال اینگونه به تصویر مي‌کشد:

عقیل در دوران خلافت امیرمومنان (ع) به عنوان مهمان به خانه آن حضرت وارد شد. حضرت علی (ع) به فرزندش امام حسن (ع) اشاره کرد که جامه‏ای به عمویت هدیه کن و امام حسن (ع) نیز یک پیراهن و یک رداء از مال شخصی خود به عمویش اهداء کرد. هوا گرم بود، علی (ع) و عقیل روی بام دارالاماره نشسته و مشغول گفت و گو بودند. موقع شام خوردن رسید، عقیل خود را مهمان دربار خلافت می‏دید و طبعا انتظار سفره رنگینی داشت ولی بر خلاف انتظار وی، سفره بسیار فقیرانه‏ای آورده شد که فقط نان و نمک در آن بود.

عقیل با کمال تعجب پرسید آیا غذا هرچه هست همین است؟ و علی (ع) فرمود: مگر این نعمت خدا نیست؟ من که خدا را بر این نعمت‏ها بسیار شکر میکنم و سپاس میگویم. عقیل گفت: پس باید حاجت خویش را زود بگویم و مرخص شوم. من مقروضم و زیربار قرض مانده‏ام؛ دستور فرما هرچه زودتر قرض مرا ادا کنند و هر مقدار می‏خواهی به برادرت کمک کن تا زحمت را کم کرده و به خانه خویش بازگردم.

امیرالمومنین(ع) از میزان بدهی او پرسید وعقیل میزان آن را صد هزار درهم اعلام کرد. علی (ع) فرمود: چقدر زیاد، متاسفم برادر جان که این مقدار ندارم تا قرض های تو را بدهم ولی صبر کن تا هنگام پرداخت حقوق از سهم شخصی خودم بردارم و به تو بدهم که شرط مساوات و برادری را به جا خواهم آورد. عقیل گفت: آیا صبر کنم تا وقت پرداخت حقوق برسد؟ بیت المال و خزانه کشور در دست توست و به من می‏گویی صبر کن تا موقع پرداخت سهمیه‏ها برسد و از سهم خودم به تو بدهم؟ درحالی که تو هر اندازه بخواهی می‏توانی از خزانه بیت‏المال برداری.

عقیل در ادامه گفت: چرا مرا به رسیدن موقع پرداخت حقوق حواله می‏دهی؟ مگر تمام حقوق تو از بیت المال چقدر است؟ فرضا تمام حقوق را هم به من بدهی؛ چه دردی از من دوا می‏کند؟ علی(ع) فرمود: من از پیشنهاد تو تعجب می‏کنم، این که خزانه دولت پول دارد یا ندارد، چه ربطی به من و تو دارد؟ من و تو هر کدام فردی هستیم مثل سایر افراد. درست است که برادر من هستی و من باید تا حدود امکان از مال خودم به تو کمک کنم اما از مال خودم، نه از مال مسلمین.

این مباحثه ادامه یافت و عقیل به زبان‏های مختلف دست بردار نبود و می‏گفت: اجازه بده از بیت المال پول کافی به من بدهند تا دنبال کار خودم بروم. محلی که آنها نشسته بودند، مشرف بر بازار کوفه بود و صندوق‏های تجار و بازاری‏ها از آنجا دیده می‏شد. در این بین که عقیل اصرار و سماجت می‏کرد، علی (ع) به عقیل فرمود: اگر باز هم اصرار داری و سخن مرا نمی‏پذیری، پس پیشنهادی به تو می‏کنم. اگر عمل کنی؛ می‏توانی تمام دین خویش را بپردازی و بیش از آن هم داشته باشی.

عقیل گفت چه کار کنم؟ و علی (ع) فرمود: در پایین ساختمان، در بازار، صندوق‏هایی است و زمانی که بازار خلوت شد و همه رفتند تو از اینجا پائین برو و قفل بعضی از صندوق‏ها را بشکن و هرچه دلت می‏خواهد از آن بردار. عقیل پرسید: آنچه در صندوق هاست مال کیست؟ حضرت علی (ع) فرمود: مال مردم شهر است. عقیل گفت: عجب !! به من پیشنهاد می‏کنی صندوق های مردم را بشکنم و مال مردم بیچاره‏ای که به هزار زحمت بدست آورده و در این صندوق‏ها ریخته‏اند و به خدا توکل کرده و رفته اند را بردارم؟

علی (ع) فرمود: پس چطور به من پیشنهاد می‏کنی که صندوق بیت المال مسلمین را برای تو باز کنم؟ مگر این مال متعلق به کیست؟ این اموال مال همه مومنین است که راحت و بی‏خیال در خانه‏های خویش خفته‏اند. آن حضرت برای اینکه عقیل را بیشتر آگاه کند، فرمود: پیشنهاد دیگری می‏کنم اگر میل داری این پیشنهاد را بپذیر. عقیل گفت: دیگر چه پیشنهادی؟

امیرالمومنین (ع) فرمود: اگر حاضری شمشیر خویش را بردار و من هم شمشیر خود را برمی‏دارم، در این نزدیکی انبار قدیمی حیره است و در آنجا بازرگانان عمده و ثروتمندان بزرگی هستند، شبانه می‏رویم و بر یکی از آنها شبیخون می‏زنیم و ثروت کلانی بلند کرده و می‏آوریم. عقیل گفت: برادر جان من برای دزدی نیامده‏ام که تو این حرفها را می‏زنی، می‏گویم از بیت المال و خزانه کشور که در اختیار توست اجازه بدهید پولی از آن به من بدهند تا من دیون خود را از آن بپردازم.

حضرت علی (ع) فرمود: اتفاقا اگر مال یک نفر را بدزدی بهتر است از اینکه مال صدها هزار نفر مسلمان یعنی مال همه مسلمین را بدزدی. ربودن مال چند نفر با شمشیر، دزدی است ولی ربودن مال عموم مردم دزدی نیست؟ تو خیال کرده‏ای که دزدی فقط منحصر به این است که کسی حمله کند و با زور مال او را از چنگالش بیرون بیاورد. بدترین اقسام دزدی همین است که الان به من پیشنهاد می‏کنی.

بسیاری از کارشناسان مذهبی معتقدند سیره امیرمومنان(ع) بهترین الگو و سرمشق برای چگونگی بهره گیری از بیت المال در حکومت اسلامی است. حجت الاسلام حسین جلیل زاده ماکویی گفت: کسانی که در جمهوری اسلامی به عنوان مدیر و کارمند دستگاه دولتی خدمت مي‌کنند؛ بایستی در ارتباط با صرفه جویی سیره امیرمومنان(ع) را در نظر بگیرند. البته شاید عده ای کج فهم در بعضی از مسائل فرعی و جزیی نسبت به مصرف بیت المال وسواس به خرج دهند اما در مسایل کلان و بزرگ دست به تعدی و اسراف بزنند.

وی افزود: بدون شک آنچه در مورد سفارش حضرت امیر(ع) آمده؛ دقت و صرفه جویی در مسایل خرد و کلان است و شاید هدف اصلی آن حضرت از دقت در امور جزیی نیز این باشد که روحیه دقت و صرفه جویی در دولتمردان تقویت شود و از اسراف و ریخت و پاش در اموال عمومی به ویژه در سطح گسترده جلوگیری به عمل آید. این استاد دانشگاه توضیح داد: بخشی از اموال و امکانات دولتی و عمومی در سازمان‌ها به ویژه سازمان های دولتی یا عمومی در اختیار مدیران و کارمندان است تا از این اموال در موارد مشخص و یا درمواردی که ضرورت احساس مي‌شود؛ بر اساس اختیارات قانونی و یا طبق تشخیص آنان بهره برداری شده و مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از سفارش های امیرمومنان به کارگزاران خود این بود که در بیت المال نهایت صرفه جویی را مراعات کنند به گونه ای که حتی نوک قلم های خود را به اندازه ای ریز بگیرند که در کاغذ نهایت صرفه جویی رعایت شود. حضرت امام خمینی(ره) درباره این سفارش حضرت امیر فرمود: این یک دستوری هست برای همه؛ یعنی، دستوری هست برای کسانی که در بیت المال دست دارند. این طور حضرت امیر- سلام اللَّه علیه- در وقت حکومتش دستور می‏دهد برای صرفه‌‏جویی. او مضایقه می‏‌کند که در یک صفحه که می‏شود 10 سطر نوشت، پنج سطر نوشته بشود؛ یک قلم که می‏تواند آن مرکبی که در آن وقت بوده است صرف کند، سرش ریزه باشد تا کم صرف بشود، حرف های غیراصولی نوشته نشود، که صرفه واقع بشود.

بنیانگذار جمهوری اسلامی افزودند: باز از ایشان نقل شده است که حساب بیت المال را می‏کشیدند، چراغی روشن بود، شمعی روشن بود و کسی آمد با ایشان حرف دیگری می‏خواست بزند، شمع را خاموش کردند، فرمودند که این مال بیت المال است، تو می‏خواهی حرف دیگر بزنی. حضرت امام در ادامه این سخنان به وزارتخانه‌‏ها و دستگاه های دولتی تاکید کردند تا در حد ضرورت از بیت المال استفاده کنند و با الگو قرار دادن این کلام امیر(ع) به دستورات اسلام پیرامون صرفه جویی در بیت المال توجه کنند.

 حجت الاسلام جلیل زاده درباره این دستور حضرت امیر مبنی بر تراشیدن نوک قلم‌ها گفت: حضرت علی(ع) برای این که دولتمردان را به نهایت صرفه جویی از درآمدهای عمومی توجه دهد و آنان را به جلوگیری از اسراف وادارد؛ در بخشنامه ای از آنان خواست تا حتی در نوشتن نامه به او صرفه جویی کنند. به گفته این کارشناس مذهبی اگر مدیران و کارمندان در نگارش نامه های اداری و سایر مسائل مالی مربوط به بیت المال چنین دقتی را لحاظ کنند؛ دیگر از اموال عمومی و بیت المال، سفره های آنچنانی نمی آرایند و بر خودروهای گرانقیمت سوار نمی شوند و در جهت آسایش خود و دوستان خویش هر چه بیشتر نمی کوشند.

وی از ماجرای عبرت آموز طلحه و زبیر یاد کرد و گفت: این دو صحابی پیامبر اعظم (ص) زمانی برای کار شخصی خدمت علی (ع) رسیدند که آن حضرت مشغول رسیدگی به امور بیت المال بود و لذا امام علی(ع) چراغ بیت المال را خاموش کرد و دستور دادند تا از خانه آن حضرت چراغ دیگری بیاورند ولی آن حضرت حاضر نشد حتی دقایقی از پرتو نور چراغی که از درآمدهای عمومی بوده؛ برای مصرف شخصی استفاده شود.

برچسب ها:

به اشتراک بگذارید :

دیدگاه
1
دیدگاه شما :
پای میلیاردها تخلف درمیان است/چرا برای قطع رانت و تبانی عده ای در سازمان نظام مهندسی استان گلستان اقدام قاطع صورت نمی گیرد؟واقعا چرا؟ اعتبار کالابرگ بر اساس کدملی سرپرستان خانوار شارژ می‌شود/خرید با کالابرگ، جدای از اعتبار تخصیصی و پرداختی بابت یارانه ماهانه آیت الله خامنه ای تنها مسئول در جمهوری اسلامی بخش دوم/سخنی با مسولین ارشد استان سیاست زده گلستان/ 48 درصد مردم استان سیاست زده گلستان زیر خط فقر زندگی می کنند شما آقایان چه راحت شب را با خیالی آسوده به صبح میرسانید!! بخش اول/سخنی با مسولین ارشد گلستان/ 48 درصد مردم استان سیاست زده گلستان زیر خط فقر زندگی می کنند شما آقایان چه راحت شب را با خیالی آسوده به صبح میرسانید!! عکس/داشتن دو مسولیت همزمان جناب شهردار /کدامیک قانون را نادیده می گیرند ، نظام مهندسی گلستان یا شهردار؟ یا هردو؟+سند پیشنهاد عجیب یک گروهک پس از استعفای ظریف! روحانی و جهانگیری هم محاکمه خواهند شد؟/ اتلاف ۱۸ میلیارد دلار از منابع ارزی/همتی هم محاکمه خواهد شد؟ ضعف فضاسازی استان گلستان در ماه مبارک رمضان؛ مسئولان پیگیری نمی‌کنن سوءاستفاده از بیت‌المال محاربه با خدا عدو شود سبب خیر/ ترامپ جیره کدام معارضان ضدانقلاب را قطع کرد؟ تجمع دانشجویان در اعتراض به کشته‌شدن قتل امیرمحمد خالقی دانشجوی دانشگاه تهران +فیلم آقای بی وجدان فرصت طلب بفکر آبروی انقلاب باشید عکس/آیا رئیس‌جمهور این فرد را که برای عکس گرفتن در کنارش قرار دارد را می‌شناسد؟/ آیا پزشکیان از هویت او مطلع بود یا نبود؟ عکس/انتصاب با سوابق هتاکی و فحاشی به شهدای جان فدای مردم ایران؛ به مدیرعاملی ابر پالایشگاه نفت و بزرگترین شرکت قیرسازی در ایران و خاورمیانه اصرار رسانه‌های اصلاح‌طلب بر مذاکره با امریکا/ اگر می‌توانی بزن، اگر نمی‌توانی، صبر و پایداری کن؛ و اسیر هیجان مشو فیلم، جزئیات و تصاویر/ سوال از رئیس جمهور؛ عناصر بدسابقه در دولت روز به روز بیشتر می‌شوند؟! خوابگاه دانشجویی دختران مجدد دچار آتش سوزی شد +بسته عزاداری به مناسبت رحلت جانسوز پیامبر مهربانی و شهادت امام مجتبی(ع)/ چرا امام‌ حسن(ع) شجاع‌ترین چهره تاریخ اسلام است؟ افشای بازدید مالک تلگرام از مرکز صهیونیستی در باکو چگونه موساد در لبنان با تلفن همراه جاسوس جذب می‌کند؟ جزئیات دستگیری یکی از عوامل گروهک جیش‌الظلم شماره موبایل محسنی اژه‌ای شماره موبایل آقای اژه ای شماره موبایل شخصی آقای اژه ای شماره تماس مستقیم آقای اژه ای شماره موبایل آقای محسنی اژه‌ای تماس مستفیم با اژه ای ارتباط و تماس واکنش حجت الاسلام مصطفی رستمی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها به اظهارات اخیرپزشکیان جزئیات تازه از ماجرای مرگ مرحوم میرموسوی متهم فوت شده در لاهیجان اقدام اسپانلو دادستان انقلابی و تلاشگر استان گلستان در راستای حفظ چند صد میلیارد پول بیت المال در شهرداری گرگان طرز درست کردن عصاره لیمو سیر و جعفری برای درمان پاکسازی و سم زدایی کبد و گرفتگی عروق قلب/طب سنتی, نحوه تهیه عصاره سیر لیمو جعفری, نحوه تهیه عصاره لیمو سیر و جعفری, طرز تهیه عصاره لیمو سیر و جعفری, طرز تهیه عصاره سیر لیمو جعفری عکس اسناد/ درخواست مطالبه گران انقلابی گلستان از وزیر راه و شهرسازی در راستای دهمین دوره انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان گلستان انتصابات افراد مسئله دار مسعود پزشکیان نهمین رئیس‌جمهور و رئیس چهاردمین دولت جمهوری خانم ترک فرماندار کردکوی! مگر بیت المال شهرداری ارث پدرتان است؟ ظریف را بیشتر بشناسید/ از شانتاژ و جنجال تا ژست استعفا محمد جواد ظریف رئیس شورای موسوم به «شورای راهبری کابینه» پیدا و پنهان رای اعتماد نمایندگان به لیست رئیس جمهور عکس/بازگشت تیم زنگنه به وزرات نفت فیلم و عکس/سخنان کامل رهبرانقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اولین دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت چهاردهم قرار است، تیم اقتصادی مسعود پزشکیان چگونه مشکلات اقتصادی را حل کند؟ مداحی و فیلم/به مناسبت اربعین/ ابا عبدالله الحسین؛ این راه، راه عشق است فیلم و عکس/ انتقاد خادملو مطالبه گر گلستانی به ایجاد کانال اتصال خلیج گرگان به دریای خزر در بستر شن روان/ پیش بینی خشک شدن کانال ایچاد شده تا 4 سال دیگر در شهرداری شهرستان کردکوی چه خبر است ؟ _ ۱ اسناد/آزمون بزرگ برای مدیرکل راه و شهرسازی و نهادهای نظارتی در تایید صلاحیت کاندیداهای انتخابات نظام مهندسی استان گلستان عکس/صدور مجوزهای کیلویی و بدون حساب و کتاب برای استخراج ید از اراضی شمال گلستان فیلم/این موشک ضد موشک ندارد آسیب شناسی مدیریت / مدیران استان گلستان برخلاف دولت انقلابی , مردمی ,سخت کشی و فسادستیزی شهید رئیسی , انتصاب باندی و ناکارآمد , کار نمایشی , صددرصد انتقادپذرنبودن , عدم مبارزه با فساد, برکناری کارکنان جریان انقلابی و مطالبه گر,, ریخت پاش بیت المال و ... از جمله عملکرد آنان میباشد مطالبه گری/مطالبه گری از دیدگاه اسلام و در کلام رهبران انقلاب/مطالبه گری چیست؟/هدف مطالبه گری/ مطالبه گری در کلام رهبری مطالبه گری در نهج البلاغه مطالبه‌گری‌ها منطقی دلیل ترور اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس مشخص شد +جزئیات ترور اسماعیل هنیه در تهران/ علت و ابعاد این حادثه در حال بررسی و نتایج آن متعاقبا اطلاع رسانی خواهد شد. كساني كه كار را نمي‌شناسند ولي مسئوليت قبول مي‌كنند، خائن هستند. پرونده پولشویی موسسه نور روی میز حجت الاسلام محمدرضا مزیدی رئیس پاک دست و عدالت محور دادگاه ویژه رسیدگی به جرایم اخلالگران در نظام اقتصادی کشور در استان گلستان فیلم/دلیل شهادت مصطفی نوروزی و مهدی جهانتیغ و محسن جعفری/لحظه پیدا شدن پیکر شهیدان وزارت اطلاعات(مصطفی نوروزی،مهدی جهانتیغ،محسن جعفری) از آب های دریای عمان انتشار لیست ثبت نام کنندگان انتخابات هیت مدیره نظام مهندسی استان گلستان قبل از تایید صلاحیت+اخبار نظام مهندسی ساختمان استان گلستان