شب از نیمه گذشته است. چند جوان که دور آتش نشستهاند، چشم به راه مسافرانی هستند که به دنبال مکانی برای استراحت و خواب هستند.
با توقف خودرو و کمی چانهزدن راننده به ناچار شرایط یکی از آنها را میپذیرد و به دنبال موتور راه میافتد. سوئیت موردنظر (!) که در حاشیه شهر قرار دارد شامل یک اطاق در طبقه دوم ساختمان است که سایر ساکنان نیز در طبقات همان ساختمان سکنی دارند.
کل امکانات سوئیت (!) نیز شامل یک تخته فرش رنگ و رفته، یک شعله لامپ 100 وات، یک دستگاه بخاری گازسوز تبدیلی و چند دست رختخواب کهنه و مندرس است. دستشویی و حمام نیز در حیاط واقع شدهاند. راننده با خود عهد میبندد، از این به بعد همان سر شب دنبال سوئیت بگردد!
با آغاز سال جدید و تعطیلات نوروزی همه ساله بسیاری از هموطنان عزم خود را برای سفر جزم میکنند و با وسایل نقلیه شخصی و عمومی به سفر و گشت و گذار در ایران اسلامی عزیز میپردازند.
استان گلستان نیز به دلیل دارا بودن مکانها و موقعیتهای گردشگری فراوان و قرار گرفتن در مسیر بینالمللی حرم مطهر امام رضا(ع) همه ساله پذیرای صدها هزار مسافر است که از اقصی نقاط کشور به این استان سفر میکنند.
با توجه به افزایش میزان سفرهای نوروزی در سالهای اخیر و لزوم برنامهریزی برای میزبانی شایسته از این عزیزان معمولا ستاد تسهیلات نوروزی در شهرهای مختلف تشکیل می‌شود و برای اسکان، حفظ امنیت، راهنمایی و معرفی مکانهای تاریخی و دیدنی برنامهریزیهای خاص در این مورد صورت میگیرد.
سوئیت یا اطاق خالی!؟
یکی از دغدغههای اساسی مسافران نوروزی مشکل اقامت در ایام نوروز است. کمبود یا گرانی نرخ اقامت در هتلها، مسافرخانه و سایر مکانهای اقامتی در سطح شهرهای استانهای شمالی باعث می‌شود همه ساله در ابتدای فصل بهار و تابستان، بسیاری از شهروندان این استانها با خالی کردن یک یا چند اطاق از منزل مسکونی خود یا حتی نقل مکان موقت، ساختمان خود را در اختیار مسافرانی قرار بدهند که به دلایل مختلف قصد استفاده از چادر مسافرتی یا اقامت در هتلها و مسافرخانههای استان را ندارند.
اما متاسفانه این مکانها اکثرا فاقد امکانات سوئیت هستند و گاهی امکانات آنها از یک خانه نیمهساز کمتر است و در حد همان «اطاق خالی» است که روی مقوا نوشته شده است! هر چند هزینه بالای مکانهای اقامتی، افزایش شمار مسافران در سالهای اخیر، راحتی یا به قولی عدم نیاز به پاسخگویی به اماکن و سازمانهای انتظامی و نظارتی، پذیرش بدون نیاز به شناسنامه و مدارک سجلی و ... در شکلگیری این تجارت خانگی بیتاثیر نیست، ولی مشکلات اقتصادی خانوادهها نیز در بروز و فراگیر شدن این پدیده نقشی اساسی دارند.
صرف نظر از دلایل به وجود این پدیده باید این نکته را بپذریم که کارتن به دستها و افرادی که منازل مسکونی خود را به مسافران اجاره میدهند، در ورودی اکثر شهرهای استانهای شمالی به چشم میخورند و روز به روز هم بر تعداد آنها افزوده می‌شود.
هر چند شاید ثبت و ساماندهی این مکانها در عمل امکانپذیر نباشد چرا که تعدادی از آنها به هیچ عنوان مناسب پذیرایی از مسافران حتی برای یک شب هم نیستند، ولی از سویی رهاسازی و آزاد گذاشتن افرادی که به اجاره منزل مسکونی خود مبادرت میکنند، نیز کاری نسنجیده و ناصواب است.
اخذ مبالغ بالا و اختیاری، بروز برخی موارد غیراخلاقی، عدم رعایت بهداشت، عدم پرداخت مالیات، عدم نظارت از سوی سازمانهای ذیربط و دهها موارد حقوقی و اجتماعی ریز و درشت دیگر از مشکلات دمدست و روتین این تجارت و کسب درآمد توریستی بدون مجوز است.
قانون در خصوص اجاره مکان حتی به صورت موقت چه نظری دارد؟
هر چند اقامت در منزل مسکونی برای یک یا چند شب با اجاره دادن منزل به صورت عرف جامعه، متفاوت است، ولی از منظر حقوقی و قانونی وجه اشتراکی بین این دو مقوله وجود دارد و قانون برای هر کدام از طرفین حقوقی قائل شده است.
اما از آنجایی که هیچ کدام از منازلی که به این شیوه در اختیار مسافران قرار داده می‌شود در هیچ دفتری ثبت نشده است و هیچ قراردادی نیز بین دو طرف بسته نمیشود بالتبع در صورت بروز هرگونه مشکل، پیگیری شکایت نیز چندان آسان نخواهد بود. بنابراین توصیه می‌شود افراد در انتخاب مکانهایی که برای اقامت بر میگزینند، دقت کنند و به دنبال هر موتورسواری راه نیفتند!
صدور پروانه موقت اجاره منزل
بدون شک ساماندهی منازل مسکونی که در ایام خاص در اختیار مسافران قرار داده می‌شود، امری دشوار و زمانبر است ولی همان گونه که ذکر آن رفت بیتفاوت بودن به این مقوله نیز چندان منطقی نیست و تبعات ناگواری به همراه خواهد داشت.
پیشنهاد می‌شود دست کم با اعلام یک فراخوان عمومی، از افرادی که قصد دارند منزل مسکونی خود را به مسافران اجاره دهند بخواهیم، با تهیه یک عکس از موقعیت ساختمان و معرفی امکانات موجود و اعلام شماره تلفن رسمی به یکی از نهادهای نظارتی مثل اماکن یا شهرداری مجوز موقت یا نوعی پروانه موقت دریافت کنند و بر اساس نرخنامهای که بر این اساس تنظیم می‌شود، از مسافران اجاره بها دریافت کنند.
مسلما در وهله اول عده بسیاری به این امر تن نخواهند داد، ولی میتوان با ثبت منازل مسکونی مجهز در سایت ستاد تسهیلات نوروزی و حتی امکان رزرو این ساختمانها، نوعی رسمیت و شمروعیت به این نوع کسب درآمد داد تا سایر افرادی را که برای کسب پروانه اقدام نمیکنند، به ثبت منازل خود و پذیرش نظارت حداقلی ترغیب شوند.
سخن آخر
در خاتمه باید گفت استان گلستان از جمله استانهایی است که در سالهای اخیر مورد توجه گردشگران و مسافران نوروزی قرار گرفته است.
شلوغی کمتر و روان بودن ترافیک این استان به نسبت سایر استانهای شمالی در کنار جاذبههای بیشمار طبیعی، تاریخی و قومیتی همه ساله گردشگران و مسافران زیادی را به این استان سر سبز میکشاند. بیشک اگر امکانات اقامتی و تسهیلات مناسب در اختیار مسافران قرار نگیرد، در سالهای بعد باید شاهد سیر نزولی مسافرت به استان باشیم.
بنابراین جا دارد مسئولان در ساماندهی امکانات و جاذبههای موجود در استان و توسعه اقامتگاههای رسمی در جذب بیشتر گردشگر و رسیدن به توسعه پایدار در استان نهایت تلاش خود را مبذول دارند و از همه امکانات موجود در استان برای اسکان شایسته مسافران نوروزی استفاده کنند. گزارش از وحید حاج سعیدی
