حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور امروز در مراسم تقدیر و تجلیل از اساتید نمونه و برتر کشور که در سالن شهید بهشتی نهاد ریاست‌جمهوری برگزار شد، به درک، اخلاق و ایمان استاد اشاره کرد و گفت: استاد یعنی آمادگی برای حل معضلات و مشکلات فکری، دینی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی جامعه و حل‌المسائل بودن و حل‌المشکلات بودن.
وی با بیان اینکه اصلا مهم نیست استاد کجاست، کدام کلاس، کدام دانشگاه، کدام شهرستان و در کدام گرید علمی است، افزود: مهم این است که مشکل امروز کشور و مشکل امروز جامعه کجاست. آستین را بزند بالا و در آن رشته‌ای که تخصص دارد و دانش اوست به گونه‌ای شاگرد پرورش دهد و تربیت کند و به گونه‌ای افکار نسل جوان فرهیخته را هدایت کند که مشکلات را حداقل کم کند.
رئیس‌جمهور ادامه داد: البته این جمله من مفهوم ندارد به این معنا که ممکن است دانشگاهی یا استادی مشکلات را اضافه کند، اما مهم این است که امروز جامعه و کشور ما به چه دانشی و چه رشته‌ای و به چه راه‌حلی نیاز دارد؟ به بیان دیگر علم را کاربردی کنیم. به بیان دیگر دانشگاه ما انباشت اطلاعات برای دانشجویان آن هم برای شب امتحان، برای نمره و روزی مدرکی را دریافت کند، نباشد.
وی افزود: از این‌رو برای اینکه دانشگاه ما مدرک‌گرا نباشد و برای اینکه مراکز دانشگاهی ما تنها آموزشی نباشند و پژوهشی هم باشند و برای اینکه دانشگاه بتواند مطالبات اجتماعی و کشوری را پاسخ گوید و برای اینکه دانشگاه بتواند به عنوان بهترین و قوی‌ترین یار دولت باشد تغییرات و تحولات فراوانی را دانشگاه نیاز دارد.
روحانی، اظهار داشت: همه ما می‌دانیم از دید قرآن بالاترین افتخار انسان و معیاری که او بر فرشته ترجیح دارد و فرشته نمی‌تواند جایگزین او باشد و به بیان دیگر بعد از وجود هزاران هزار سال فرشته در جهان خلقت جهان نیاز داشت به خلقتی نو و برتر به نام انسان. آن خلقت برتر که در مقایسه با فرشتگان برتر بود تنها قدرت تعلم و سپس تعلیم بود.
وی به امتیاز انسان اشاره کرد و اظهار داشت: امتیاز انسان آن است که می‌آموزد آن هم از طریق علامت. اسم همان علامت است و لازم نیست معنا در حضور ذهنی عرضه داشته شود.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه دنیای بزرگی به نام آموختن و آموزش دادن در اختیار ماست، گفت: دنیای علم و آموزش دنیای بی‌کران است. هر آنچه بیاموزیم ناچیزی در اختیار انسان است و در همین ناچیز باید برگزینیم که هیچ صفتی برای انسان شاید برتر از صفت انتخاب و گزینش و برگزیدن نباشد و امروز ما باید هم رشته علمی را گزینش کنیم.
روحانی خاطرنشان کرد: آقای وزیر اشاره کردند از لحاظ استاد و هیئت علمی آنچه نیاز داریم طبق استاندارد مقایسه استاد و دانشجو ۷۰ درصد است. همه ما به عنوان مسئولان کشور موظف و مکلف هستیم این نقص‌ها را جبران کنیم، اما می‌پرسم این دانشجویی که از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود جذب کجا می‌شود؟ چه کسانی در انتظار هستند تا این دانشجو زودتر دوران تحصیلی‌اش تمام شود و جذب کار برای آن کارآفرین شود؟
رئیس‌جمهور با بیان اینکه وظیفه ما این است که دانشگاه را به مقام و منزلتی برسانیم که در پایان سال تحصیلی و یا ترم تحصیلی دل‌های فراوانی خوشحال شوند، گفت: نباید پایان ترم تحصیلی دانشجویان تبدیل به اندوه برای آنان شود که دغدغه پیدا کردن شغل را در ذهن خود پرورش دهند که این پایان غم‌انگیز مسیر علم و دانش در کشورمان است و زمان آن است که چاره‌ای بیندیشیم.
وی افزود: ما امروز به هزاران و صدها متخصص نیاز داریم تا معضلات کشور را حل کنند. بنده به همه اساتید دانشگاهیان احترام می‌کنم، لااقل در حد خودم هم حوزه را می‌شناسم و هم دانشگاه را. بیش از ۱۰ سال در حوزه تحصیل کرده‌ام و کمی کمتر از ۱۰ سال را در دانشگاه بنابراین در حد دانشجو و طلبه هم حوزه را می‌چرخانم و هم دانشگاه را.
روحانی با بیان اینکه حوزه و دانشگاه باید به کمک نظام و دولت به پا خیزد، گفت: اگر دولت اعلام می‌کند که من در شرایط رکود تورمی هستم و راهی نمی‌‌بینم که جز در مرحله اول تورم را کاهش دهم و سپس به دنبال رکود بروم، این استاد و دانشگاه است که باید نقد و راهنمایی کند و از این دانشگاه‌ها باید ده‌ها مقاله و نامه برای وزرای اقتصادی، ستاد اقتصادی، معاونان رئیس‌جمهور و شخص رئیس‌جمهور ارسال شود.
وی اضافه کرد: در همه ۸ ماهی که بحث پیچیدگی‌های اقتصاد را مطرح کردم تعدادی راهنمایی‌ها و نامه‌ها از اساتید دانشگاه خیلی نبود. همه این نامه‌هایی که آمده است همگی محترم بودند. برخی از نامه‌ها نیز با لحن امید همراه بود و برخی با لحن دیگر اما همه آنها محترم بود و سوال من این است که چرا تعداد نامه‌ها کم بود. لحن اشکالی ندارد و چرا در اقتصاد و سیاست فقط نامه آمده است.
رئیس‌جمهور با طرح این سوال که آیا تنها وظیفه استاد این است که در طول ۱۶ و یا ۱۷ جلسه دانشگاه تنها متنی را به دانشجو تبیین کند، اظهار داشت: گاهی مشاهده می‌شود که یک استادی آن چنان مشغول است که در طول هفته بین ۲۵ تا ۳۵ ساعت آن هم نه در یک شهرستان بلکه در چند شهرستان به تدریس مشغول است و آیا استادی که در هفته ۲۵ الی ۳۵ ساعت تدریس می‌کند اصلا می‌رسد که بررسی کند بر سر آن علم چه آمده است؟ علم ساعت به ساعت در حال پیشرفت و تحول است و اگر انسان در رشته خود دو مقاله سطح بالا را نخواند معلوم است که نمی‌داند چه خبر است و او به گذشته تعلق دارد. استاد باید بخواند، پژوهش کند و دانشجو را نیز وادار به پژوهش کند و صرفا فکر طراحی سوال برای امتحان پایان ترم برای دانشجویان نباشد.
روحانی با بیان اینکه اساتید باید راه‌حل نشان دهند، خاطرنشان کرد: در دنیای سیاست‌خارجی که تا حدودی بنده اطلاع دارم ما در یک دنیای پیچیده و یک منطقه پیچیده قرار گرفته‌ایم. قدرت‌های بزرگ امروز نقشه و برنامه نه تنها برای ما حتی برای دوستان، همسایگان و رقبایشان و صد البته هم برای ما دارند و ما باید بیندیشیم که برای این برنامه و نقشه چه باید کنیم.
"دانشجو باید بداند در دنیا چه می‌گذرد و چگونه باید با مسائل سیاسی جهان و منطقه برخورد کند. حل معضلات سیاسی شعار نیست. باید برای آن راه‌حل پیدا کرد و از طریق راه‌حل آن به این وادی وارد شویم. هیچ علمی با شعار حل نمی‌شود. باید برایشان راه‌حل پیدا کرد و بفهمیم در دنیا چه خبر است و چه می‌گذرد".
وی با تاکید بر اینکه باید راه‌حل‌هایی داده شود که راه‌های رفته شده در گذشته چقدر غلط بوده است، گفت: حالا من این حرف را زدم، عده‌ای نگویند که فلانی می‌خواهد گذشته را نقد کند. اصلا همین ۸ ماه گذشته را می‌گویم. مگر ما معصوم هستم؟ ما غلط و اشتباه داریم، منتهی یک نفر بیاید و انتقاد کند که بداند و دنیا را بشناسد. حقوق را بفهمد. منطقه و عظمت این ملت را بفهمد. زجر ملت را هم بداند و راه‌حل بدهد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه اشکالی ندارد که نقد صورت گیرد، اما خوب است که راه‌حل هم ارائه شود، نه استاد بلکه حق همه است که نقد کنند و راه‌حل بدهند، گفت: چطور دانشجوی ما در یک دانشگاه مهم و بنام دوران علمی و تحصیلی‌اش حتی در رشته علوم‌انسانی می‌گذراند، اما دیده می‌شود که اطلاعاتش کامل نیست بعد می‌گویند که اینها باید اسلامی شوند. کجایش اسلامی شود. پایه‌ها و مبانی علم اسلام، مسیحی و یهودی ندارد. پایه‌های علم جهانی است و جغرافیا نمی‌شناسند که بخشی از این پایه‌ها نیز متد هستند که این متد نیز جهانی است. حال اگر یک سری اهداف داریم آن بحث دیگری است. هر کشور اهدافی را دنبال می‌کند که اگر ما نیز به دنبال اهداف خاص هستیم آن اهداف متفاوت هستند. مثال وقتی به دنبال علم کاربردی هستیم باید بومی‌سازی کنیم.
روحانی ادامه داد: حال اینکه بگوییم بخش‌هایی از علم از اساس برای مبارزه با علم ساخته شده است، باید بررسی شود. اگر بانکداری را به معنای مبارزه با اسلام می‌دانیم خب از بین ببریم، اما اگر می‌گوییم این بانکداری می‌تواند اسلامی باشد لذا شیوه‌هایی دارد که باید آن شیوه‌ها را اجرایی کنیم. بنابراین دانشجو و محیط دانشگاه ما باید "العالم به زمانه" تربیت کنند. باید دوست و دشمن را شناخت. باید موانع لازم برای کسی که می‌خواهد به منافع ما تعرض کند، شناخت.
وی با بیان اینکه این دولت از آغاز گفته و امروز تاکید می‌کند که راهی جز اعتدال، دوری از افراط و تفریط و تحجر نمی‌شناسد، گفت: راهی جز عقلانیت نیست. با تجربه‌ای که در دنیای سیاست دارم چه در دوران نهضت اسلامی و چه قبل و پس از پیروزی انقلاب و تا به امروز در حوزه‌های قانون‌گذاری و امنیت کشور مسئولیت‌هایی داشتم می‌فهمم که تندروی و افراط به ما لطمه زده و چپ و راست فرقی نمی‌کند. تندروی نفعی نداشته است. باید مسیر انتقاد و عقلانیت و فضای آرام و بحث در دانشگاه شکل بگیرد. اگر کسی در دانشگاه اشکالی دارد به آن اشکال پاسخ دهیم. کدامیک بهتر است اینکه به آن اشکال پاسخ دهیم و یا اینکه آن را به کمیته انضباطی بفرستیم.
رئیس‌جمهور افزود: باید از اشکال و نقد استقبال کنیم. اساتید باید پاسخ دهند. آنچه من دریافت کرده‌ام این است که در این کشور ما در دنیا راه تقابل را موفق نمی‌دانیم. ما تا وقتی می‌گوییم تعامل سازنده برخی می‌گویند او می‌خواهد با دنیا بسازید، نه،نه؛ پس می‌خواهیم بخندیم و خنجر بکشیم. بله با دنیا می‌خواهیم با منطق حرف بزنیم.
روحانی ادامه داد: باید دنبال راه‌حل‌ها باشیم. این دولت معتقد است که در این کشور تحریم ظلم بزرگی برای ملت ایران است. حال اگر کسی از تحریم خوشش می‌آید بیاید و استدلال کند. تحریم یعنی ممنوعیت صادرات و واردات. تحریم یعنی اینکه رفت و آمد اساتید، تماس اساتید و حضور در مراکز علمی به سختی صورت می‌گیرد. مگر کشوری می‌تواند بگوید که من بی‌نیاز علم هستم. هرچقدر هم بزرگ و استعداد داشته باشد باید از دیگران بیاموزد. باید سمینارها برگزار شود و کنفرانس‌ها باشد. دوران مطالعات از سر گیرد و رفت‌و آمدها برقرار شود.
وی با بیان اینکه متاسفانه هر وقت استادی با خارج حرف زد پرسیدند که او چطور حرف زد؟ نکند جاسوسی کرد؟ گفت: خیر، این تبادل اطلاعات و دانش است. بعضی‌ها مثل اینکه سلول‌شان با شک ساخته شده است. اعتماد کنیم اینها اساتید ما هستند. باید ارتقا پیدا کنند. امروز می‌بینیم که برخی از کشورهای آسیایی دانشگاه‌های بین‌المللی زده‌اند. در مالزی، اندونزی و چین وضعیت به این‌گونه است و این به دلیل تبادل دانش و اطلاعات با همه دنیاست.
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه باید اطلاعات خود را به روز کنیم و از دانش مفید جهت پیشرفت و تعالی کشور بهره ببریم، اظهار داشت: یادم می‌آید که یک آقایی در جلسه‌ای که حالا اسم او را نمی‌برم آمد و گفت که باید کاری کنیم که زبان انگلیسی هیچ جا تدریس نشود که این خطر دارد؛ من استدلال بعضی حرف‌ها را نمی‌فهمم. در دنیای امروز تربیت دانشجو به مفهوم آموزش دادن متدهای تحقیق و مطالعه است. استادی یعنی یاد دادن متد، یاد دادن استفاده از اینترنت و بهره بردن از دنیای علم و دانش آن هم با یک زبان علمی حال آن آقا با انگلیسی بد بود با یک زبان دیگر فرانسوی یا یک زبان دیگر.
روحانی خطاب به اساتید حاضر در جلسه، گفت: کلید این است که به دانشجو متد و زبان یاد دهید. راه تحقیق و پژوهش را به آن نشان دهید تا مجتهد شود که در حوزه‌ها هم علما این کار را می‌کنند. دانشگاه باید در یک کلمه به دنبال بهبود زندگی مردم باشد که اگر کلاس، دانشگاه، استاد، لیسانس، فوق‌لیسانس، دکتری به این نتیجه منتهی شود راه‌مان درست است، اما اگر به کاغذی به نام مدرک تبدیل شود معلوم است که یک جای کار ایراد دارد.
وی با تاکید بر اینکه نیازها و اشکالات موجود را رفع کنیم، تصریح کرد: این نکاتی که بنده در این جلسه مطرح کردم درد و دل مانند بود، چون برای رفع این مشکلات به شما اساتید امید دارم. همه باید دست به دست هم دهیم، از شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفته تا دولت، دانشگاه و هیئت‌های علمی و اساتید بزرگوار دست به دست هم دهند تا راه بهتری را یاد بگیریم و بیاموزیم تا از راه بهتر به کشور، مملکت و انقلاب‌مان انشاءالله خدمت بیشتری کنیم.
