شرایط فعلی عربستان، پشتوانه موفقیت «جنبش اعتراضی 15 سپتامبر» است

به گزارش پایگاه عدالت خواهان"در یادداشتی به قلم «عبدالرحمن فهیم»، نویسنده و پژوهشگر سیاسی، جنبش اعتراضی 15 سپتامبر در عربستان را عامل قوی برای بروز تحولات سیاسی بی سابقه در این کشور پیش‌بینی کرد.

در این یادداشت آمده است: موج فراخوان عمومی در حمایت از برپایی اعتراضات نیمه سپتامبر در داخل عربستان بالا گرفته است، اعتراضاتی که پشتوانه آن شاخص‌های موجود در داخل این کشور ثروتمند است.

کاهش قیمت نفت باعث کاهش هزینه‌های دولت در تمام بخش‌ها، به ویژه بخش دستمزد شده، علاوه بر اینکه جنگ یمن  هم مخارج سنگینی بر عربستان تحمیل کرده است بخصوص که بر اساس سند چشم انداز 2030 عربستان که محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی بنیانگذار آن بوده، بخش‌های بزرگی از نهادهای دولتی خصوصی سازی می شوند تا علاوه بر تنوع بخشی به منابع درآمدزایی دولت از اتکای کامل به تولید نفت که شاهد کاهش شدید قیمت آن است فاصله بگیرد.

این در حالی است که قانون آمریکایی «جاستا» هم عربستان را تهدید می‌کند و بر اساس آن این کشور در مقام حامی تروریسم مجبور به پرداخت غرامت به قربانیان حملات تروریستی می‌شود چون انگشت‌های اصلی اتهام در این خصوص متوجه عربستان است.

در همین حال عربستان در جایگاه دوست دیرینه آمریکا در بین کشورهای خلیج [فارس] در جریان سفر اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به ریاض مبالغ هنگفتی برای عقد قراردادهای تسلیحاتی و سرمایه گذاری‌ها در بخش های مختلف آمریکا به ارزشی بالغ بر 450 میلیارد دلار پرداخت کرده است آن هم زمانی که خاندان حاکم سعودی ادعای کسری شدید بودجه می‌کنند تا معلوم شود که اظهارات آنها ضد و نقیض است.

 پس از عزل محمد بن نایف از ولی عهدی به نفع محمد بن سلمان پسرعمویش که جانشین ولی عهد بود، عربستان شاهد شکاف سیاسی در داخل خاندان حاکم است؛ این اختلاف در مراسم عزاداری شاهزاده «عبدالرحمن بن عبدالعزیز»، برادر بزرگتر سلمان، شاه سعودی، کاملا آشکار بود چون «محمد بن نایف» در این مراسم عمویش حضور نداشت.

بر اساس گزارش‌های غربی بن نایف تحت اقامت اجباری است کما اینکه محمد بن سلمان هم در مجلس عمویش احمد بن عبدالعزیز، وزیر کشور پیشین عربستان حضور نداشت تا همه این‌ها نشانه‌ای قوی از اختلاف شدید بر سر ولایت عهدی محمد بن سلمان باشد که برای به پادشاهی رسیدن وی هم دردسرساز است.

در همین حال محمد بن سلمان در ازای تعامل با بحران قطر سیاستی سرکوبگرانه در داخل این کشور با بازداشت فعالان سعودی، مبلغین و اصحاب رسانه به کار گرفته است که برجسته‌ترین این افراد جمال خاشقجی از نزدیکان به محافل حکومتی در عربستان است آن هم زمانی که محاصره قطر راه به جایی نبرد و مطمئنا این شکست در کنار تلفات مالی و جانی جنگ یمن و نزدیکی غیرمنتظره با ایران و شبه نظامیان شیعه عراق تا حد زیادی چهره محمد بن سلمان و توانایی وی برای رهبری عربستان در آینده را مخدوش کرد.

همه این عوامل به نفع جنبش پانزدهم سپتامبر در عربستان است که طرف‌هایی در داخل خاندان حاکم می‌توانند از آن بهره ببرند و احتمالا این اعتراضات می‌تواند به تحولاتی سیاسی در داخل عربستان یا دستکم تقویت طرف‌های ضد ولایت عهدی محمد بن سلمان منجر شود.

این شاخص خطرناکی است که می‌تواند به تحولی سیاسی در کشوری با حاکمیت مذهب سلفی منجر شود و هر گونه اعتراض ضد حکومتی را حرام و مغایر با احکام دین می‌داند از همین رو هر اعتراضی ضربه به مرجعیت دینی عربستان و پیروزی برای جریان صحوه شمرده می‌شود که خواهان ایجاد اصلاحاتی داخلی و قانونی است.

بنابراین عربستان با درخواست‌های سعود القحطانی از مشاوران نزدیک به محمد بن سلمان ولی عهد این کشور که در توئیت خود خواهان به راه افتادن اعتراضات مسالمت آمیز در قطر شده و رهبران این کشور را به سرکوب و استبداد متهم کرده است درهای جهنم را به روی خود گشوده چون این در حالی است که مرجعیت دینی عربستان هر گونه اعتراضی را فتنه و مقابله با حکومت می‌داند.

بنابراین آیا برپایی اعتراضات در نظام سیاسی کنونی عربستان تاثیرگذار است پاسخ این است که این قضیه به قدرت جنبش 15 سپتامبر و وضوح خواسته‌ها و سطح امتیازدهی‌های دو طرف و میزان قدرت خاندان حاکم بر قدرت نمایی خود در صورت موفقیت این اعتراضات بستگی دارد.

بنابراین فرقی نمی‌کند جنبش اعتراضی 15 سپتامبر ناکام یا موفق باشد اما به نظر ما شکل تعامل خاندان حاکم سعودی با مردم عربستان و مشروعیت جنبش اعتراضی را متحول خواهد کرد آن هم در کشوری که معارضان هیچ نماینده سیاسی ندارند./فارس

انتهای پیام/