شب قدر؛ آغاز سال حساب اعمال ما

عدالت خواهان گلستان"امشب شب قدر است و امیرالمومنین (ع) واسطه فیض الهی ما با آستان دوست می باشد و بنا بر روایت امشب مقدرات سال آینده ابرام می شود.

بنا بر این گزارش ابتدا قدری از امیرالمومنین(ع) می گوییم تا مشخص شود چه واسطه ای برای شفاعت ما و خدا امشب مهیاست که نباید از این فیض عظما غافل ماند.

مقام عصمت علی (ع)
 
به حضرت امام زین العابدین علی بن الحسین(ع) عرضه داشتند: یابن رسول الله از جدت امیرالمؤمنین (ع) فضیلتی بفرمایید، حضرت فرمودند: مختصر بگویم یا مطول: گفتند: مختصر. حضرت فرمودند: ماهم بمعصیة الله قط،

 هرگز همت نكرد كه خدای را بیازارد و معصیت حضرت حق را انجام دهد.
 
مقام مولی الموحد امیرالمومنین علی (ع) در بهشت

 
جابر روایت كرده است که امام باقر (ع) فرمودند، از حضرت رسول اکرم (ص) پرسیدند: طوبی لهم و حسن مآب، چیست فرمودند: «طوبی » درختی است در بهشت اصل آن در سرای من است و شاخهای آن بر اهل بهشت. پس از آن یكی دیگر از در آمد و همین سؤال كرد كه «طوبی » چیست؟ رسول اکرم(ص) فرمودند، درختی است در بهشت اصل آن در سرای علی و شاخهای آن بر اهل بهشت. گفتند: یا رسول الله(ص)! همین ساعت از شما پرسیدند و فرمودید درختی است اصل آن در سرای من است و اكنوی می فرمایید اصل آن در سرای علی(ع) است؟ چگونه چنین چیزی ممکن باشد؟ حضرت فرمودند: سرای من و سرای علی در بهشت یكی است و ما هر دو در یك سرای باشیم.

اما حضرت علی(ع) از نگاه اندیشمندان

* شبلی شمیل ( از پیشتازان مکتب مادیگری) در فضایل امیرالمؤمنین(ع) می گوید: علی بن ابیطالب، بزرگ بزرگان، یگانه نسخه ای است که نه شرق و نه غرب، نه در گذشته و نه امروز صورتی مطابق این نسخه ندیده است .

* جرج جرداق ( اسلام‌پژوه و نویسنده شهیر لبنانی ) می نویسد: چه می شد بر تو ای دنیا، اگر نیروهای خود را جمع می کردی و در هر زمانی یک علی می آوردی با عقلش و قلبش و با زبان و ذوالفقارش.

* امین نخله ( یکی از دانشمندان مسیحی) در خصوص اوج تأثیر کلام علی می نویسد: هر گاه کسی بخواهد بیماری روح وروان خود را درمان کند، باید به گفتار امام علی در نهج البلاغه روی آورد و راه و روش زندگی را در پرتو این کتاب ارزشمند بیاموزد.

* محمد بن ادریس ( رئیس مذهب شافعی از مذاهب اربعه اهل تسنن) درباره علی (ع) سروده ای دارد که مضمون آن چنین است: هر گاه علی جایگاه و حقیقت خویش را برای مردم آشکار کند، هر آینه مردم دسته دسته در برابر او به سجده خواهند افتاد، شافعی مُرد وعاقبت نفهمید علی پروردگار است، یا پروردگارش مال اوست.

* جبران خلیل جبران نیز می نویسد: علی از جهان درگذشت، در حالیکه شهید عظمت خود شد. در حالی که نماز میان دو لبش بود و دلش از شوق پروردگار لبریز بود. عرب حقیقت مقام و قدر علی را نشناخت، تا از میان همسایگان پارسی آنان، مردمی به پا خاستند و بین گوهر و سنگ ریزه را فرق گذاشتند.

و اما شب سرنوشت ‏ساز سال

قال الصادق (ع) راس السنة لیلة القدر یكتب فیها ما یكون من السنة الى السنة.
فرمودند:آغاز سال (حساب اعمال) شب قدر است. در آن شب برنامه سال آینده نوشته مى ‏شود. (وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۸ ح ۸)

برترى شب قدر
قیل لابى عبد الله (ع) كیف تكون لیلة القدر خیرا من الف شهر؟ قال: العمل الصالح فیها خیر من العمل فى الف شهر لیس فیها لیلة القدر.
از امام صادق (ع) سوال شد: چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ حضرت فرمود: كار نیك در آن شب از كار در هزار ماه كه در آنها شب قدر نباشد بهتر است. (وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۶، ح ۲ )

تقدیر اعمال
قال الصادق (ع) التقدیر فى لیلة تسعة عشر و الابرام فى لیلة احدى و عشرین و الامضاء فى لیلة ثلاث و عشرین.
امام صادق (ع) فرمود: برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام مى ‏گیرد و تصویب آن در شب بیست ویكم و تنفیذ آن در شب بیست ‏سوم. (وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۵۹ )

برداشتن عذاب در این شب
پیامبر اکرم (ص): «مَن أحیی لَیلَةَ القَدرِ حُوِّلَ عَنهُ العَذابُ إلَی السَّنَةِ القابِلَةِ»؛
هر کس شب قدر را احیا بدارد، تا سال آینده عذاب از او بر داشته می ‏شود. (اقبال الأعمال، جلد ۱، صفحه ۳۴۵)

بخشش گناهان در شب قدر
همچنین ایشان در روایتی دیگر فرمودند: «مَن قامَ لَیلَةَ القَدرِ إیماناً وَاحتِساباً، غُفِرلَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ»؛
هر که از روی ایمان و برای رسیدن به ثواب الهی، شب قدر را به عبادت بگذراند، گناهان گذشته‏اش آمرزیده می‏شود. (فضائل الأشهر الثلاثه، صفحه ۱۳۶)

قلب ماه رمضان
-امام صادق (ع): «قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَیلَةُ القَدرِ»

*و اما اعمال شب بيست و يكم:

اعمال اين شب (علاوه بر اعمال مشترک با شب نوزدهم که در آن شب ذکر شد و خوانندگان می توانند به آن رجوع نمایند)، بر دو قسم است، قسم اول دعاهايي كه مربوط به دهه آخر ماه رمضان است و قسم ديگر اعمال مخصوص شب بيست و يكم، كه به اين شرح است:

۱- دعايي است كه در "مصباح المتهجد" و "كافي" نقل شده است كه در شب بيست و يكم خوانده مي‌شود كه به شرح زير است:

يا مُولِجَ اللَّيْلِ فِى النَّهارِ وَ مُولِجَ النَّهارِ فِى اللَّيْلِ
اى فرو برنده شب در روز و اى فرو برنده روز در شب

وَ مُخْرِجَ الْحَىِّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ مُخْرِجَ الْمَيِّتِ مِنْ الْحَىِّ
و اى بيرون آورنده زنده از مرده و بيرون آورنده مرده از زنده

يا رازِقَ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ
اى روزى دهنده هركه را خواهى بى حساب

يا اَللّهُ يا رَحْمنُ يا اَللّهُ يا رَحيمُ
اى خدا، اى بخشاينده، اى خدا، اى مهربان

يا اَللّهُ اَللّهُ يا اَللّهُ
اى خدا، اى خدا، اى خدا

لَكَ الاْسْماءُ الْحُسْنى وَالاْمْثالُ الْعُلْيا وَالْكِبْرِياءُ وَالا لآءُ
از آن تو است نام‌هاى نيكو و نمونه‌هاى والا و بزرگى و نعمت‌ها

اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
از تو خواهم درود فرستى بر محمد و آل محمد(ص)

وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ اللَّيْلَةِ فِى السُّعَداءِ
و نام مرا در اين شب در زمره سعادتمندان قرار دهى

وَ رُوحى مَعَ الشُّهَداءِ
و روحم را با شهدا مقرون سازى

وَاِحْسانى فى عِلِّيّينَ وَاِساَّئَتى مَغْفُورَةً
و احسان و نيكوكاريم را در بلندترين درجه بهشت و گناهانم را آمرزيده كنى

وَاَنْ تَهَبَ لى يَقينَاً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى
و به من يقينى عطا كنى كه هميشه با دلم همراه باشد

وَاِيماناً يُذْهِبُ الشَّكَّ عَنّى
و ايمانى به من بدهى كه شك و ترديد را از من دور سازد

وَتُرْضِيَنى بِما قَسَمْتَ لى
و بدانچه روزيم كرده‌اى خشنودم سازى

وَآتِنا فِى الدُّنْيا حَسَنَةً وَفِى الاْخِرَةِ حَسَنَةً
و بدهى به من در دنيا نعمت نيك و درآخرت نعمت نيكو

وَقِنا عَذابَ النّارِ الْحَريقِ
و نگهدارى ما را از عذاب آتش سوزان

وَارْزُقْنى فيها ذِكْرَكَ
و روزيم كنى در اين شب از ذكر خود

وَشُكْرَكَ وَالرَّغْبَةَ اِلَيْكَ وَالاِْنابَةَ
و سپاسگزاريت و اشتياق و بازگشت بسويت

وَالتَّوْفيقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ الِ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمُ السَّلامُ
و توفيق براى انجام آنچه را موفق داشتى بدان محمد و آل محمد را كه بر او و بر ايشان سلام باد

۲- مرحوم "شيخ كفعمي" از "سيد بن باقي" نقل كرده است كه در شب بيست و يكم مي‌خواني:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ
خدايا درود فرست بر محمد و آل محمد

وَاقْسِمْ لى حِلْماً يَسُدُّ عَنّى بابَ الْجَهْلِ
و چنان بردبارى بهره ام كن كه ببندد بر من در نادانى را

وَهُدىً تَمُنُّ بِهِ عَلَىَّ مِنْ كُلِّ ضَلالَةٍ
و هدايتى به من ده كه بر من منت نهد از رهانيدن از هر گمراهى

وَغِنىً تَسُدُّ بِهِ عَنّى بابَ كُلِّ فَقْرٍ
و بى نيازى به من بده كه درهاى انواع فقر را به تمامى بر من ببندد

وَقُوَّةً تَرُدُّ بِها عَنّى كُلَّ ضَعْفٍ
و نيرويى به من ده كه هرگونه سستى را از من بازگرداند

وَعِزّاً تُكْرِمُنى بِهِ عَنْ كُلِّ ذُلٍّ
و عزتى كه از هر خوارى مرا گرامى دارى

وَرِفْعَةً تَرْفَعُنى بِها عَنْ كُلِّ ضَعَةٍ
و رفعت مقامى كه بدان وسيله مرا از هر پستى بلند كنى

وَاَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنّى كُلَّ خَوْفٍ
و امنيتى كه بوسيله آن هر ترسى را از من دور كنى

وَعافِيَةً تَسْتُرُنى بِها عَنْ كُلِّ بلاءٍ
و تندرستى كه بدان وسيله مرا از هر بلايى بپوشانى

وَعِلْماً تَفْتَحُ لى بِهِ كُلَّ يَقينٍ
و دانشى كه به آن هر يقينى را بر من مفتوح گردانى

وَيَقيناً تُذْهِبُ بِهِ عَنّى كُلَّ شَكٍّ
و يقينى كه بدان وسيله هر شك و ترديدى را از من دور سازى

وَدُعاءً تَبْسُطُ لى بِهِ الاِْجابَةَ فى هذِهِ اللَّيْلَةِ
و دعائى كه اجابتش را بر من بگسترانى همين امشب

هذِهِ السّاعَةِ السّاعَةِ السّاعَةِ السّاعَةِ يا كَريمُ
و در همين ساعت، همين ساعت، همين ساعت، همين ساعت اى بزرگوار

وَخَوْفاً تَنْشُرُ لى بِهِ كُلَّ رَحْمَةٍ
و ترسى به من بده كه هر رحمتى را بدان وسيله بر من بگسترانى

وَعِصْمَةً تَحُولُ بِها بَيْنى وَبَيْنَ الذُّنُوبِ حَتّى اُفْلِحَ بِها
و مرا چنان خودنگهدار كن كه همان حالت ميان من و گناهان حائل شود

عِنْدَ الْمَعْصُومينَ عِنْدَكَ بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ
و بدان وسيله در پيشگاه معصومين (و خود نگهداران) درگاهت رستگار باشم اى مهربانترين مهربانان

۳- به فرموده "شيخ مفيد"، در اين شب صلوات بسيار فرستد و بر ظالمان بر آل محمد(ص) و همچنين بر قاتل اميرمومنان(ع) بسيار لعن و نفرين فرستد و هم براي خويش و پدر و مادرش و ساير مومنان و مومنات دعا كند.