شاعران کم‌تجربه سرودن به زبان معیار را رها نکنند

به گزارش پایگاه عدالت خواهان"میلاد عرفان‌پور در اردوی آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی در رابطه با «زبان شعر» با تعریف زبان آغاز کرد: «زبان شعر بسیار وسیع است و علاوه بر وسیع بودن حوزۀ زبان، محل اختلاف نیز هست. این اختلاف در حوزۀ تعریف زبان، کاربرد زبان شعر و نقد آن قابل مشاهده است.»

عرفان‌پور با تعریف زبان به‌عنوان نظامی از کلمات که به‌وسیلۀ آن با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم، گفت: «وقتی عبارت زبان شعر را به‌کار می‌بریم در واقع به بررسی صورت لفظی زبان می‌پردازیم. اینجا زبان به وسیله‌ای برای ارزیابی تبدیل می‌شود و مقداری متفاوت از تعریف متداول زبان به‌عنوان یک نظام است.»

او در رابطه با اهمیت پرداختن به زبان شعر گفت: «اگر زبان به‌طور مستقل بررسی شود می‌تواند بخشی از مشکلات ما در سرودن شعر را برطرف کند. درست است که زبان اندیشه را می‌سازد اما اگر شاعر همین زبان را پیراسته به‌کار نبرد، تخیل آمیخته با زبان دچار مشکل می‌شود.»

به گفتۀ عرفان‌پور دو رویکرد در زبان شعر وجود دارد. گروهی که به گونه‌ای افراطی تمایل به شکل زبان دارند و باعث شده‌اند که شعر خالی از تخیل و تصویر شود و گروهی دیگر که رسالت شعر را تنها انتقال مفاهیم می‌دانند، که به نظر این شاعر هردو به بیراهه رفته‌اند و باید میان این دو رویکرد  تعادل برقرار شود.

عرفان‌پور گفت: «هر شاعر دارای زبان مختص به خود است و باید همواره در تلاش باشد که داشته‌های لفظی و زبانی خود را ارتقا ببخشد.» او راه رسیدن به این مقصود را مطالعه، مواجهۀ زیستی، مواجهۀ شنیداری با کلمات و مواجهۀ بیانی با  آن‌ها دانست و افزود: «اگر این چهار روش را به‌کار ببریم و دانسته‌‌های خوبی کسب کنیم می‌توانیم به سلوک لفظی یا زبانی برسیم و این همان زبان خلاقۀ ماست.»

او گفت: «شاعر هر کلمه‌ای را که استفاده می‌کند در واقع باید به خویشاوندان معنایی و لفظی آن کلمه نیز توجه داشته و سعی در استفادۀ مناسب آن‌ها داشته باشد. این توانایی استفاده از ظرفیت کلمات نشانۀ سلوک لفظی شاعر است و باعث می‌شود تا شاعر قدرت خلاقانه‌اش تقویت شده و از مرحلۀ تقلید خارج شده و به شاعری مولد تبدیل شود.»

او در ادامۀ مباحث خود فصاحت و بلاغت را از دیگر ویژگی‌های یک شعر خوب دانست و گفت: «کم مایگی و سستی کلمات از موانع فصاحت است. این ضعف می‌تواند ناشی از کم مایگی تناسب‌ها، نحو غلط یا تنافر حروف باشد.» او موانع بلاغت را ضعف در مضمون‌بندی، کژتابی و ابهام مخل عنوان کرد و گفت: «از لوازم فصاحت شناخت ظرفیت واژه‌ها و دوایر لفظی و معنوی، جانشینی‌ها و همنشینی‌هاست. از طرفی باید بر ساختار زبانی و نحوی نیز تسلط داشته باشیم.»

عرفان‌پور به اختلافاتی که در حوزۀ زبان شعر وجود دارند اشاره کرد و گفت: «امروزه دوگانه‌هایی وجود دارند که محل اختلاف‌اند. از جمله دوگانۀ زبان سنتی و زبان امروزی. نمی‌توان در این رابطه به طور مطلق استفاده از زبانی را ممنوع کرد زیرا آنچه در شعر مهم است استحکام و زیبایی و حفظ شیوایی شعر است. اگر این امر از طریق کلمات کهن هم اتفاق بیفتد ارزشمند است به شرط آن‌که قابل فهم و فصیح باشد.»

او در پایان به مسئلۀ کاربرد زبان محاوره و معیار پرداخت و با تاکید بر این امر که نمی‌توان سرودن شعر را منحصر به یکی از این دو زبان کرد گفت: «هر چند هیچکدام از این دو را نمی‌توان بر دیگری ارجح دانست و آنچه که برای ما در سرودن شعر مهم است بلاغت و فصاحت است اما بهتر است شاعران کم تجربه در سال‌های اول تجربۀ شاعری، سرودن شعر به زبان معیار را رها نکنند.»/فارس

انتهای پیام/