روزگار آخرین بازمانده از نسل سازندگان زیورآلات ترکمن در گمیشان

به گزارش پایگاه عدالت خواهان" به نقل از همشهری، ميراث پدر براي اين روحاني با ذوق، دستمايه‌اي است براي تأمين معيشت خانواده. او به‌رغم همه بي‌مهري‌ها با علاقه تمام به پيشه پدري مشغول است و تلاش مي‌كند آموخته‌هايش را به نسل آينده هم منتقل كند.همسر، 2پسر، خواهر‌زاده و نوه برادرش دركنار او همان چيزي را مي‌آموزند كه وي طي ساليان سال از پدر آموخته. پدر اينك بيش از 90سال دارد و دستان هنرمندش ديگر توان ساخت زيورآلات را ندارد.وقتي از او درباره هنر حاجي قلي مي‌پرسم لبخند مي‌زند و مي‌گويد او استاد است.

حاجي قلي در تمام دوران كودكي و زماني كه در كنار پدر به فراگيري رموز ساخت زيورآلات تركمني مشغول بود دغدغه فراگيري علوم ديني را هم داشت؛ دغدغه‌اي كه او را از كارگاه كوچك پدر روانه مدرسه ديني كرد و به فراگيري دروس ديني واداشت. او با پشتكار، مقاطع مختلف دروس ديني را يكي پس از ديگري گذراند تا سرانجام رؤياي كودكي‌اش محقق شد ؛ پوشيدن كسوت روحانيت. اكنون سال‌هاست كه آخوند حاجي قلي امام جماعت مسجد محل است. روزهايش را به‌كار در اتاق كوچكي از اتاق‌هاي خانه‌اش كه شكل و شمايل كارگاه به خود گرفته، سپري مي‌كند تا معيشت خانواده را تأمين كند و شب‌ها را آنطور كه خودش مي‌گويد به مطالعه دروس ديني مي‌پردازد.

وقتي از او درباره درآمدش سؤال مي‌كنم، مي‌گويد: «ماهانه بين يك تا 1.5ميليون تومان درآمد دارم. گذران زندگي ما از همين راه است. تمام زيورآلاتي كه مي‌سازم به سفارش مشتريان است» و تأكيد مي‌كند:«فقط براي تركمن‌ها زيورآلات مي‌سازم.»

تركمنستان به‌دنبال گرفتن بازار صنايع‌دستي

به گفته آخوند حاجي قلي غيراز او 2هنرمند ديگر در گنبد به ساخت زيورآلات تركمني مشغول‌اند و درصورتي كه براي انتقال اين هنر به نسل جديد تدبيري نشود به‌زودي ساخت زيورآلات دست‌ساز تركمني به فراموشي سپرده مي‌شود. او با انتقاد از بي‌توجهي مسئولان به اين صنعت مي‌گويد: «اين صنعت بايد حمايت شود، اين بخشي از فرهنگ ايران است. چندي پيش، دكتري از كشور تركمنستان آمده بود و ازمن خواست به تركمنستان بروم و به علاقه‌مندان اين صنعت آموزش بدهم. آنها بيش از مسئولان ما به فكراين صنعت هستند. يك‌بار هم فرد ديگري از تركمنستان آمده بود و به اصرار مي‌خواست قالب‌هاي ساخت زيورآلات را از من بخرد. اين قالب‌ها حداقل 200سال قدمت دارد و نسل اندر نسل در خانواده ما از پدر به فرزند به ارث رسيده است.»

او تأكيد مي‌كند: «زماني يك صنعت تداوم پيدا مي‌كند كه مسئولان از آن حمايت كنند. متأسفانه الان زيورآلاتي كه در كارگاه‌هاي صنعتي تركمنستان توليد مي‌شود دارد جايگزين زيورآلات دست ساز تركمن مي‌شود. آنجا بازارچه‌اي راه‌اندازي كرده‌اند و وسايل لازم را براي سازندگان زيورآلات تهيه مي‌كنند. با اين كارها، اين صنعت در تركمنستان به‌شدت رونق گرفته و با توليد انبوه، ارزان و بي‌كيفيت، دارند بازار صنايع‌دستي را مي‌گيرند.»

آخوند حاجي قلي نگران از نابود شدن صنعت زيورآلات تركمني مي‌گويد: «درخواست زيورآلات دست ساز بسيار زياد است ‌طوري كه من نمي‌توانم به تنهايي پاسخگوي سفارش دهندگان باشم. مسئولان هم براي انتقال اين هنر به نسل جديد برنامه‌اي ندارند. متأسفانه ما زماني از هنرمندانمان تجليل مي‌كنيم كه در قيد حيات نباشند. نمونه‌اش استاد فرش تركمن بود كه در ترسيم نقشه‌هاي فرش تركمن بي‌نظير بود. او تا زنده بود كسي به سراغش نيامد ولي به محض آنكه از دنيا رفت به او لقب پدر فرش تركمن دادند.اين تجليل و تكريم چه فايده‌اي دارد وقتي كه او دستش از دنيا كوتاه و هنرش هم با خودش دفن شده است؟»

همه‌‌چيز تحت الشعاع طرح گردشگري آشوراده

صنايع دستي در گميشان و ساير مناطق تركمن‌نشين رو به نابودي است آن وقت مي‌خواهند با تخريب جزيره آشوراده و اجراي طرح گردشگري در اين جزيره اشتغال ايجاد كنند. طرحي كه نه بوميان با آن موافقند ونه كارشناسان محيط‌زيست كه جز تباهي براي محيط‌زيست ثمري ندارد. ما در كيش چه به‌دست آورديم كه حالا مي‌خواهيم به قيمت نابودي تنها جزيره ايراني حاشيه خزر اشتغال ايجاد كنيم؛ جزيره‌اي كه بخشي از پناهگاه ميانكاله است و عنوان زيست كره را يدك مي‌كشد. مسئولان در حالي بر اجراي اين طرح اصرار مي‌كنند كه 300خانه تاريخي(به جا مانده از قاجار و پهلوي اول) در گميشان در حال نابودي است؛ خانه‌هايي كه مي‌توان با تبديل آنها به اقامتگاه بومگردي هزاران شغل ايجاد كرد. كافي است در كنار اين اقامتگاه‌ها بازار فروش صنايع‌دستي برپا كرد تا هم كسب و كار بوميان رونق بگيرد و هم اين صنايع از نابودي نجات پيدا كنند. اينها نمونه‌هايي از قابليت‌هايي است كه چشم مسئولان آن را نمي‌بيند.

انتهای پیام/