، نواخته شدن سوت قطار در ایستگاه راه آهن اینچه برون همزمان با سفر ریاست جمهوری، به نظر همه کارشناسان، آغاز تحولی برای منطقه شمال و به ویژه استان گلستان بود، چرا که خط ریلی ایران، ترکمنستان، قزاقستان در واقع خط ریلی ترانزیتی برای اتصال کشورهای آسیای میانه به خلیج فارس از طریق ایران و در نهایت به آسیای شرقی و جنوب شرقی محسوب شده که با افتتاح آن امکان رشد و توسعه منطقه از طریق امکانات ترانزیت ریلی جاده ای فراهم می شد.
حمل بار از جمله غلات از قزاقستان به کشورهای حاشیه خلیج فارس از مسیر راه آهن شمال، بزرگترین مزیت اتصال ریلی گرگان به اینچه برون برشمرده شده است. توسعه صادرات با استفاده از حمل و نقل ریلی، هزینه کم و مناسب برای تاجران صادر کننده بار و افزایش سرعت انتقال و حجم کالاهای تجاری و امکان حمل و نقل مسافری از ایران به کشورهای مذکور و بالعکس، از جمله مزیت های دیگر این خط ریلی در استان گلستان است.
اما به گفته مسئولان امر زمان زیادی تا بهره برداری کامل از این خط باقی است. چرا که امکانات زیرساختی مناسبی در گمرک برای بهره برداری از این خط فراهم نیست و اعتباری ۲۰۰ میلیارد تومانی برای تکمیل همه زیرساخت های این خط لازم است.
ایجاد گمرک ریلی اولویت اصلی مدیران استانی باشد
مدیرکل گمرک استان گلستان با تاکید بر لزوم آماده شدن زیرساخت های ریلی در این خط آهن می گوید: افتتاح راه آهن اینچه برون - ترکمنستان ظرفیت بسیار بزرگی است که زیرساخت های اصلی آن فراهم نشده است و تا آماده نبودن زیرساخت ها ما نمی توانیم بهره کامل را در بحث ترانزیت کالا و افزایش صادرات و واردات از این محل داشته باشیم.
علی اکبر شامانی در گفتگو با خبرنگار مهر، ایجاد گمرک ریلی و تامین امنیت در این مرز را از اقداماتی می داند که باید برای بهره برداری از این خط آهن در اولویت مدیران استانی قرار گیرد، چرا که بدون نیروی انسانی و تامین امنیت در این مرز ریلی نمی توان اقدامی برای صادرات و یا واردات کالا انجام داد.
وی نبود سکوی تخلیه بار، عدم وجود سیلو و انبار در مرز و عدم استقرار دستگاه های مرتبط و مشخص نبودن محدوده مرز ریلی را از جمله مشکلات حال حاضر مرز ریلی عنوان کرده و می گوید: تا زمانی که طبق قانون ساماندهی مبادلات مرزی پنجره واحدی درمرز برای صادرات نداشته باشیم نمی توانیم به بهره برداری صحیح از این مرز امیدوار باشیم.
مدیر راه آهن شمال شرق کشور هم در خصوص مشکلات این خط ریلی می گوید: تکمیل زیرساخت ها در این خط مربوط به راه آهن شمال شرق نمی شود و حتی زمانی که راه آهن سرخس هم افتتاح شد تمام امکانات زیربنایی در این خط آهن فراهم نبود ولی ما به موازات تکمیل زیر ساخت ها از طریق دستگاه های مربوطه سعی می کنیم تا بهره برداری محدود از این خط آهن هم صورت گیرد.
محمد رضا قربانی در گفتگو با خبرنگار مهر، می افزاید: در حال حاضر تنها از طرف ما تعویض بوژی انجام نمی شود اما به موازات این که واگن ها از ترکمنستان و یا قزاقستان وارد می شوند ما در گرگان و یا بندر ترکمن تخلیه بارها را انجام می دهیم و به همین موازات هم خط آهن تکمیل می شود.
توسعه حمل و نقل ریلی اینچه برون اولویت راه آهن است
وی مهم ترین اقدام در حال حاضر راه آهن شمال شرق را جانمایی و ساخت خطوط تعویض بوژی و جذب نیروی متخصص عنوان کرد که باید از ادارات ۱۸ گانه راه آهن کشور برخی از نیروهای مدیر و متخصص در استان جذب شوند.
قربانی در ادامه با بیان این که توسعه حمل و نقل اینچه برون از مهم ترین اولویت های کاری ما است می گوید: راه آهن اینچهبرون نسبت به راه آهن سرخس مسیر را برای ترانزیت کالا نزدیکتر می‌کند و این احتمال وجود دارد که با تکمیل زیرساخت های خط ریلی اینچه برون ۸۰ درصد حمل و نقل کالا به سمت اینچهبرون سوق پیدا کند.
معاون برنامه ریزی استاندار گلستان هم در گفتگو با خبرنگار مهر با انتقاد از کسانی که در خصوص مباحث راه آهن، توپ را در زمین دیگری می اندازند، می گوید: انداختن توپ در زمین دیگران رافع مشکلات مردم نیست. باید ایستاد، پیگیری و تدبیر و تلاش کرد تا موضوعات محقق شود.
علی مرگدری اظهار می کند: به هر حال روزی به دلایلی به ضرورتی پروژه ای که نیمه تمام بود افتتاح شد، امروز هم ما اعتقاد داریم که پروژه راه آهن قزاقستان - ترکمنستان و ایران یا همان کرویدر شمال - جنوب که ۱۵ کشور حداقل استفاده مستقیم از آن دارند، هنوز کامل نشده است و کارهای باقی مانده دارد.
قبل از افتتاح ۲۷ درصد کار راه آهن باقی مانده بود
مرگدری ادامه می دهد: از نظر ما قبل از افتتاح راه آهن ۲۷ درصد کار باقی مانده بود، که با تلاش بسیار سنگین دولت و وزارت راه و شهرسازی بخشی از این ۲۷ درصد انجام شد ولی هنوز درصدی از کار باقی مانده است. به هر صورت این پروژه که پروژه ای بین المللی است و تاثیرات منطقه ای و بین المللی دارد باید به پایان برسد.
وی می افزاید: یکی از موضوعات مهمی که باید در این پروژه پیگیری شود امضای معاهده بین کشورهای ایران - ترکمنستان و قزاقستان است که بیشترین سهم را در تبادل و ترانزیت کالا در این مرز ریلی دارند. مسئولان راه آهن می گویند که این معاهده وجود دارد ولی ما تاکنون چنین معاهده ای ندیده ایم.
از نظر دولت قبل از افتتاح راه آهن ۲۷ درصد کار باقی مانده بود، که با تلاش بسیار سنگین دولت و وزارت راه و شهرسازی بخشی از این ۲۷ درصد انجام شد ولی هنوز درصدی از کار باقی مانده است.
وی توضیح می دهد: کالایی که از یک کشور به کشور دیگری می رود و یا خارج می شود تابع یک سری استاندارد هایی است که هر کدام قانون خود را دارند. وجود این قوانین در روان سازی تجارت برای تجار و بازرگانان نقش اساسی دارد که باید این معاهده هر چه سریع تر توسط راه آهن اجرایی شود.
مرگدری در ادامه، صدور مجوز ریلی را از موضوعات دیگری نام می برد که باید اجرایی شود و می گوید: در این زمینه چون باید وزارت کشور مجوز دهد مکاتباتی با معاون اول رییس جمهور داشته ایم که رونوشت آن را به معاونت اجرایی رییس جمهور هم ارسال شده است و با وزارت امور خارجه و راه آهن هم در این زمینه مکاتبات لازم را داشته ایم .
معاون استاندار گلستان در امور برنامه ریزی استان با بیان این که مجوز ریلی گمرک به دو دلیل لازم است می افزاید: برای استقرار گمرک ریلی نیاز به مصوبه دولت داریم که ساختار موضوعی آن را مصوب کند و به عنوان یک پدیده جدید نیروی انسانی آن را تامین کند. ضمن این که نمایندگان نهاد ریاست جمهوری و گذرنامه باید در آن جا حضور داشته باشند و علاوه بر آن باید سازمان های قرنطینه ای چه دامپزشکی و حفظ نباتات برای نظارت بر امر صادرات و واردات باید درگمرک ریلی مستقر شوند.
مرگدری، موضوع بعدی را احداث ترمینال غلات در نقطه صفر مرزی عنوان کرده و ادامه می دهد: در ترمینال غلات راه آهن تکالیفی دارد که مهم ترین آن این بوده است که ریل عریض در محدوده ایستگاه ما بیاید که راه آهن این تکلیف را پذیرفته است ولی هنوز کامل اجرایی نشده است.
وی تصریح می کند: بر اساس درخواستی که ما از راه آهن داشتیم، در ماه گذشته راه آهن پلن خود را ارائه داده است و در این نقشه، محدوده ۱۲۶ هکتاری را برای مسافر، ایستگاه تعویض بوژی که هنوز اجرایی نشده است و مدیریت واگن های بار و مسافری تعبیه کرده است. در این محدوده همچنین ماهیچه ریل عریض توسط راه آهن پیش بینی شده است که قطارهایی که با ریل عریض وارد می شوند مدیریت خاص خود را داشته باشند.
۱۰ شرکت سرمایه گذاری متقاضی سرمایه گذاری در ترمینال غلات هستند
معاون استاندار گلستان با بیان این که همه این موارد جزو وظایف راه آهن است و باید در اسرع وقت برنامه اجرایی و اجرایی خود را در این خصوص ارائه کنند می افزاید: ۱۰ شرکت سرمایه گذاری در حال حاضر متقاضی سرمایه گذاری در خصوص ترمینال غلات در مرز هستند که در این زمینه باید راه آهن اقدامات اجرایی خود را در مرز ریلی اینچه برون هر چه سریع تر آغاز کند.
ظرفیت راه آهن شمال در خوشبینانه ترین حالت یک میلیون تن است و ما برای این که این ظرفیت جابه جایی را ۱۰ میلیون تن افزایش دهیم در نظام برنامه ریزی روی دو موضوع توسعه ریلی و توسعه جاده ای در حال اقدام هستیم
وی با بیان این که کار ما در حوزه برنامه ریزی، بیشتر آسیب شناسی و ارائه راه حل های اجرایی است می گوید: در خصوص مقدار باری که در حال حاضر توسط ریل های موجود می تواند عملیاتی و جابه جا شود در خوشبینانه ترین حالت یک میلیون تن است و ما برای این که این ظرفیت جابه جایی را ۱۰ میلیون تن افزایش دهیم در نظام برنامه ریزی روی دو موضوع توسعه ریلی و توسعه جاده ای در حال اقدام هستیم .
مرگدری در خصوص توسعه شبکه ریلی برای افزایش جا به جایی کالا در مسیر راه آهن اینچه برون، اولین قدم را موافقت برای اجرایی شدن راه آهن گرگان به مشهد عنوان کرده و ادامه می دهد: مسئولین وزارت راه و شهرسازی و نهاد ریاست جمهوری با این موضوع در نهایت موافقت کردند. در مجموع یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون یورو برآورد پروژه اجرایی گرگان مشهد است که تامین منابع آن از طریق فاینانس است که ۹۳ امیدوار هستیم با توجه به تاکیدات رییس جمهور در پایان ۹۳ و یا شش ماهه ۹۴ پروژه از گرگان شروع شود
اجرایی شدن راه آهن گرگان - شاهرود مستلزم ۵ سال زمان است
مرگدری می افزاید: ما نیاز داریم برای افزایش ظرفیت جابه جایی کالا، به استان سمنان اتصال داشته باشیم و در این مسیر می توانیم از جاجرود به شاهرود و در نهایت به جنوب کشور و یا از گلستان به شاهرود اتصال راه آهن داشته باشیم طرف خارجی با مسیر گلستان – سمنان که کوتاهترین مسیر است بیشتر موافق است و بر این اساس مطالعات در حال انجام است، ولی اجرایی شدن این مسیر در صورت نهایی شدن کار مستلزم دو تا پنج سال زمان است و ما ناچار هستیم تا اتمام این موضوع از جاده بهره مند شویم .
وی در خصوص جاده هایی که باید طی این مدت در راستای توسعه حمل و نقل ساخته و تکمیل شود، می گوید: ما یک مسیر عادی گلستان به مازندران را داریم که مسیر پر ترافیکی است و پاسخگو نیست و نیاز به دو مسیر جاده ای داریم که استان ما را به استان سمنان و شاهرود متصل کند.
وی ادامه می دهد: در این خصوص مسیر آزاد شهر به شاهرود را داریم که از این حالت کنونی باید به بزرگراه تبدیل شود و مسیر دوم هم از داخل شهر رامیان عبور می کند و به مسیر اولنگ معروف است که این ها در راستای نظام برنامه ریزی برایش بحث شده است. جاده های درون استانی پاسخگوی این حجم انتقال و جابه جایی کالا نیست.
مرگدری خاطرنشان می کند: ما نیاز به یک بزرگراه میانی در استان هم داشتیم و این مسیرهم از کردکوی به بندر ترکمن و در نهایت به آق قلا، آزاد شهر و گنبد است. مطالعات آزاد راه نوکنده به گنبد و کلاله به آشخانه هم با اولویت در دستور قرار گرفته است، که مذاکراتی هم با وزیر راه و شهرسازی داشتیم.
معاون استاندار در ادامه می افزاید: در مجموع برای پنج مسیر جاده ای، آزاد شهر به شاهرود، رامیان به شاهرود، کردکوی به بندر ترکمن و آق قلا و ...گنبد و آزاد راه شمال استان که از نوکنده به آشخانه ختم می شود مبلغ ۸۷۰ میلیارد تومان از محل فاینانس اعتبار گرفتیم که موافقت راه و شهرسازی را هم گرفتیم و در حال حاضر هم در معاونت برنامه ریزی نظارت و راهبردی است. پی گیری هایی هم از طریق نهاد رییس جمهور و معاون اجرایی رییس جمهور انجام می دهیم تا کمکی باشد.
از برنامه های اجرایی تاسیسات جنب راه آهن عقب هستیم
رییس اتاق بازرگانی استان گلستان هم در گفتگو با مهر می گوید: متاسفانه از برنامه های اجرایی تاسیسات جنب راه آهن بسیار عقب هستیم و این امر نشان دهنده ناهماهنگی سازمان های دولتی کشوری است که قبل از آن که تجهیزات جانبی آن را فعال کنند اقدام به افتتاح این خط ریلی کردند. اگر تجهیزات و تاسیسات مورد نیاز ایستگاه اینچه برون به زودی فعال شود می توان امیدوار بود راه آهن به طور کامل افتتاح شده است.
حمید دامغانی در گفتگو با خبرنگار مهر، اولین نیاز این خط آهن را تجهیز ایستگاه های جنب راه آهن عنوان کرده و می گوید: انبارهای مجهز برای تخلیه بار در این ایستگاه باید احداث شود تا بتوانیم بستر صادرات و واردات را در این گمرک فراهم کنیم.
آن چه مسلم است هر چند به دلایلی خط آهن قزاقستان - ترکمنستان - اینچه برون قبل از اتمام و نهایی شدن کار در استان برای چندمین بار افتتاح شد اما عزم مسئولین استانی از جمله معاونت برنامه ریزی استانداری برای تکمیل و عملیاتی شدن این راه آهن جزم است. راه آهنی که می دانیم چشم امید اقتصاد و پیشرفت استان به آن دوخته شده است. امیدواریم مسئولان استان و همه دست اندر کاران کشوری و از جمله اداره کل راه آهن کشور، این راه آهن را تا تکمیل همه زیرساخت هایش در اولویت کار خود قرار دهندمهر.
.................................................
گزارش: زهرا خورشیدکلایی
