به گزارش پایگاه عدالت خواهان ایران" اندیشکده آمریکایی استراتفور در گزارشی، ابعاد مختلف درگیری نظامی میان ایران و عربستان را بررسی کرده است.
این اندیشکده فعال در حوزه نظامی و امنیتی، در ابتدا حملات انصارالله به تاسیسات آرامکو را باعث افزایش نگرانی سعودی در خصوص آسیب پذیری زیرساخت های این کشور دانست و نوشت: ایران سال ها تهدید کرده که اگر نتواند در نتیجه تحریم های ایالات متحده به صادرات نفت خود ادامه دهد، چنین امری را برای دیگر کشورهای منطقه نیز غیرممکن می کند. ایران هر گونه دست داشتن در حمله اخیر به تاسیسات نفتی عربستان را رد کرده است، اما حملات ۱۴ سپتامبر به مجموعه های فرآوری نفت سعودی در خریص و بقیق نگرانی ها را درباره آسیب پذیری زیرساخت های مهم انرژی عربستان در برابر حملات ایران تشدید کرده و بر تهدیدی که عربستان از سوی ایران احساس می کرد، تاثیر گذاشت.
چالش کنونی برای عربستان سعودی تلاش برای محافظت از شمار زیاد اهداف مهم و استراتژیک در سراسر این کشور بزرگ است؛ اما مساله ناخوشایند برای عربستان این است که میلیاردها دلاری که سالانه برای دفاع هزینه می کند، از جمله ۵۱ میلیارد دلاری که برای هزینه های دفاع در سال ۲۰۱۹ در نظر گرفته شده، برای محافظت از همه زیرساخت های سعودی در برابر حملات احتمالی ایران کافی نیست.
قابلیت های ایران؛ آسیب پذیری سعودی
این اندیشکده در ادامه با برشمردن توانایی های نظامی ایران، از دست برتر جمهوری اسلامی در حوزه نظامی نسبت به عربستان خبر داد و نوشت: ایران توجه و تاکید زیادی بر ایجاد نیروهای نامتقارن داشته که می توانند در مواجهه با دشمنانی در سطح نظامی بالاتر برای آن مزیت ایجاد کنند. موشک های کروز و بالستیک در این استراتژی اهمیت زیادی دارند چرا که موقعیت استراتژیک ایران در تنگه هرمز را تقویت می کنند و امکان دسترسی به زیرساخت های مهم رقبای منطقه ای را برای ایران فراهم می آورند. موشک های بالستیک ایران که در ابتدا عمدتا دقت عمل نداشتند، اکنون به طور فزاینده با دقت بیشتری در هدف گیری و در انواع و با مشخصات پروازی مختلف ساخته می شوند و ساخت دیوار دفاعی در برابر آنها یک چالش فزاینده است.
ایران طی یک دهه گذشته منابع زیادی را به ارتقای نیروی موشکی خود اختصاص داده است. این امر افزودن شمار زیادی موشک کروز به زرادخانه، به پرواز درآوردن هواپیماهای بدون سرنشین بیشتر (از جمله نمونه های مناسب برای عملیات انتحاری) و تلاش برای جایگزینی موشک های بالستیک غیردقیق قبلی با نسخه های بسیار دقیق تر را شامل می شود. ایران در حال حاضر موشک هایی را داراست که می توانند به هر هدفی از جمله تمام تاسیسات نفتی کلیدی در عربستان سعودی برسند.
سعودی ها در مواجهه با این تهدید دست کم به صورت تئوری، یک پدافند هوایی توانمند متشکل از تعداد زیادی از سامانه های دفاع هوایی مدرن ایجاد کرده اند. «پاتریوت» ستون اصلی دفاع هوایی عربستان در برابر موشک ها و هدف گیری ها از هوا را تشکیل می دهد. شرکت ریتون که در ایالات متحده سامانه های پاتریوت را تولید می کند، اصرار دارد که این سامانه از سال ۲۰۱۵ تا کنون بیش از ۱۰۰ موشک بالستیک شلیک شده توسط حوثی ها از یمن را ردگیری و خنثی کرده است با این حال، چندین مورد هم بوده که سامانه های موشکی پاتریوت حال یا به دلیل بی تجربگی نیروهای سعودی یا به دلیل نقص تجهیزات نتوانستند اهداف خود را رهگیری کنند.
درگیری یمن همچنین نشان داده است که حتی یک پدافند هوایی نسبتا مجهز هم نمی تواند در برابر حملات موشکی (و هواپیماهای بدون سرنشین) پی در پی، دفاع خوبی باشد. ورود شمار زیادی از موشک ها می توانند عملکرد باتری های موشکی سطح به هوا را تحت تاثیر قرار دهند و همین مساله یکی از عواملی بوده که سبب شده است در حمله اخیر به تاسیسات سعودی، بیش از ۲۰ موشک کروز و هواپیمای بدون سرنشین استفاده شود.
آنچه بر مشکل عربستان می افزاید این است که سامانه های پاتریوتی که در اختیار دارد، همانند سامانه های دفاعی ضد موشک های بالستیک که سفارش داده، اساسا به منظور حمله به موشک های بالستیک و اهدافی در ارتفاعات بالا طراحی شده اند. پاتریوت و تاد برای دفاع در برابر اهدافی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند نظیر موشک های کروز و برخی از انواع هواپیماهای بدون سرنشین مناسب برای عملیات انتحاری که در ۱۴ سپتامبر مورد استفاده قرار گرفتند، سامانه های مناسبی نیستند.
یکی دیگر از مشکلات ریاض هم این است که سامانه های دفاع هوایی که در اختیار دارد، فضای جغرافیایی نسبتا بزرگ عربستان را پوشش نمی دهند. نهایتا اینکه بیشتر پدافندهای هوایی عربستان در حال حاضر برای دفاع در برابر تهدید موشکی از یمن تنظیم شده اند. همه این عوامل بدین معناست که دفاع هوایی سعودی در برابر حملات موشکی و هوایی احتمالی ایران به شدت آسیب پذیر است.
زیرساخت های مهم در عربستان سعودی
اندیشکده استراتفور در بخش سوم گزارش خود با معرفی زیرساخت های مهم سعودی، هدف گیری هر یک از آن ها را در جنگ احتمالی، یک معضل بزرگ برای عربستان خواند.
در این گزارش آمده است: حملات به تاسیسات مرکزی پالایش نفتی، پایانه های صادراتی و پالایشگاه های عربستان می تواند بیشترین آسیب را به تولیدات نفت این کشور وارد آورد و در میان همه تاسیسات پالایش نفت عربستان سعودی، بقیق و خریص مهمترین آنها به شمار می رفتند. به گفته یک مقام سعودی، تا پیش از حمله تاسیسات بقیق روزانه ۴.۹ میلیون بشکه نفت خام را که از میدان های نفتی کوچک تر می رسید، پالایش می کرد و اکنون ظرفیت پالایش آن به دو میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
با این وجود تا زمانی که تعمیرات تاسیسات آرامکو به پایان نرسند، عربستان در صورت یک حمله دیگر به یکی از تاسیسات پالایشی خود در تولید مازاد به یک مشکل جدی بر خواهد خورد. بیشتر تاسیسات اصلی پالایشی عربستان سعودی به خلیج فارس نزدیک هستند و اساسا در میدان های دریایی این کشور واقع شده اند. موقعیت قرارگیری این تاسیسات آنها را در برابر حملات احتمالی موشک ها و هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی آسیب پذیرتر می کند.
پالایشگاه صفانیه در خلیج فارس مسئولیت تصفیه نفت تولیدی در میدان نفتی فراساحلی صفانیه را دارد که با ظرفیت تولید ۱.۳ میلیون بشکه در روز بزرگ ترین میدان نفتی جهان به شمار می رود. تاسیسات مانیفا هم نفت تولیدی در میدان نفتی فراساحلی مانیفا را پالایش می کند که ظرفیت تولید آن ۹۰۰ هزار بشکه در روز است. عربستان پالایشگاه های بسیار دیگری با ظرفیت تولیدهای متنوع دارد، اما تنها پالایشگاه صفانیه است که از نظر اهمیت به پالایشگاه های بقیق و خریص می رسد و علت این مساله هم ظرفیت تولید پالایشگاه است.
پایانه های بارگیری یکی دیگر از انواع تاسیسات نفتی هستند که احتمال هدف گرفته شدن آنها در تلاش ها برای تاثیرگذاری بر تولیدات نفتی عربستان وجود دارد. مهمترین پایانه صادراتی عربستان و احتمالا وسوسه انگیزترین هدف برای حمله احتمالی ایران، پایانه های راس تنوره و راس الجعیما در شهر بندری راس تنوره هستند که به ترتیب ظرفیت صادرات ۳.۴ و ۳.۱ میلیون بشکه در روز را دارند. یک پایانه صادراتی مهم دیگر عربستان سعودی، پایانه واقع در انتهای خط لوله شرق به غرب در یانبو در دریای سرخ است. این خط لوله که مهمترین خط لوله عربستان به شمار می رود قابلیت جا به جایی ۵ میلیون بشکه نفت خام در روز از شرق عربستان برای صادرات در یانبو و سایر بنادر کوچکتر در دریای سرخ را دارد. این پایانه اوایل سال جاری یک مرتبه هدف حمله قرار گرفت.
اگر ایران تصمیم بگیرد که اهداف خود را در فضایی گسترده تر از تاسیسات دم دستی نفتی و گازی عربستان سعودی انتخاب کند، آنگاه پالایشگاه ها و کارخانجات پتروشیمی واقع در محدوده دریای سرخ به هدف تبدیل خواهند شد. اگرچه احتمال حمله به اهدافی در خارج از بخش نفت، گاز و پتروشیمی عربستان سعودی بسیار کم است، اما ایران امکان حمله به بنادر اصلی از جمله بندر شاه عبدالعزیز در دمام و بندر صنعتی ملک فهد در جوبیل را نیز دارد.
ایران همچنین می تواند تاسیسات آب شیرین سودی را هدف بگیرد. عربستان جمعا ۳۱ تاسیسات آب شیرین دارد که تقریبا نیمی از آب آشامیدنی این کشور را تامین می کنند. از جمله اهداف بالقوه می تواند بزرگترین تاسیسات آب شیرین در جهان واقع در راس الخیر در دریای سرخ باشد که روزانه بیش از ۱ میلیون متر مکعب آب تصفیه می کند. فرودگاه های سعودی نیز می توانند از دیگر اهداف بالقوه ایران باشند، اما چنین اهدافی خطر تلفات غیرنظامی و خارجی را افزایش می دهند.
منبع: جام نیوز
