جعبه سیاهی که هیچ‌گاه باز نشد

با اعلام دستگیری سه نفر در رابطه با مفقود شدن عباس یزدان پناه دلال نفتی ایران توسط سازمان امنیت دوبی بار دیگر پرونده وی و حواشی آن در صد اخبار رسانه های بین المللی فرار گرفته است.
عباس یزدان پناه دلال سابق نفتی و تاجر ایرانی الاصل مقیم دوبی چند ماه پیش و پس از خروج از محل کار خود مفقود شد و تا کنون ردپایی از وی در این باره به دست نیامده است.

گرچه تاکنون ادعاهای فراوانی درباره با این اتفاق و رابطه آن پرونده گوناگونی که وی به صورت رسمی در آن درگیر بوده مطرح شده است، اما با این حال هیچ کدام در یک دادگاه صالحه مورد بررسی قرار نگرفته و در این میان حتی سرنوشت یزدان فر هم در هاله ای از ابهام قرار دارد.

*گمشده در دوبی
ماجرا از روز چهارم تیرماه ۱۳۹۲ آغاز شود و یزدان فر پس از خروج از دفتر کار خود در شهر دوبی به طور مرموزی مفقود شد. همسر وی در حدود ساعت هفت وقتی با شوهرش تماس می‌گیرد متوجه می‌شود هر دو تلفن همراه او خاموش است.

او تلاش می کند تا با تماس به نزدیکان و آشنایان در شب چهارم تیر ماه همسرش را بیابد اما توفیقی حاصل نمی‌شود. به همین علت روز چهارشنبه پنج تیر ماه پلیس امارات و وکیل همسرش را در انگلیس در جریان می‌گذرد و جست‌و‌جو برای یافتن «عباس یزدان پناه یزدی» تاجر ایرانی تبار انگلیسی، مقیم امارات آغاز می‌شود.

*ایران اصلی‌ترین بازنده مفقود شدن یزدان پناه
از همان ابتدا با توجه به نقش یزدان پناه و مطرح شدن نام وی در دو قرار نفتی و مناقشات قضایی مربوط به آن از جمله پرونده استات اویل و همچنین قرارداد کرسنت برخی رسانه های بیگانه تلاش کرند تا مفقود شدن وی را به ایران ارتباط دهند، اما با توجه شهادت یزدان فر به نفع جمهوری اسلامی ایران در دادگاه لاهه و اذعان به وجود فساد در قرارداد کرسنت بسیاری این مطلب را رد کردند.

مرضیه افخم سخنگوی وزارت امور خارجه درباره موضوع ناپدید شدن عباس یزدان‌پناه با رد هرگونه «انتساب مفقودی یا قتل وی به ایران» گفت: «نامبرده شاهد مهمی برای روشن شدن پرونده گازی کرسنت به شمار می‌رفت و حضور وی می‌تواند در این پرونده به نفع ایران تمام شود.»

همچنین عباس عراقچی سخنگوی وقت وزارت امور خارجه ایران، ۱۳ مردادماه، گفت که ایران، با بیان اینکه تهران در حال بررسی موضوع ناپدید شدن عباس یزدان‌پناه است تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران هر نوع اقدام غیرقانونی توسط نهادهای کشورمان در دوبی و سایر کشور‌ها را تکذیب ‌می‌کند.»

*پرونده های بزرگ
یزدان پناه که پیش از این در پرونده های مرتبط با نفت فعالیت می کرد از سال ۱۹۹۸ با کسب تابعیت انگلیسی به فعالیت های خود در لندن ادامه می داد و از سال ۲۰۰۲ در دوبی ساکن می شود. عباس یزدان‌پناه، نامش در دو پرونده قرار داد نفتی «استات اویل» و قرار داد گازی «کرنست» مطرح شد. در پرونده نخست به قراردادی باز می‌گردد میان شرکت «استات اویل» و وزارت نفت ایران منعقد شده بود.

آمریکا ۱۰ سال پیش پرونده‌ای را گشود که بر اساس آن احتمال پرداخت رشوه از سوی «شرکت استات اویل» به یک شرکت ایرانی مطرح شده تا با استفاده از نفوذ این شرکت، وزارت نفت ایران قراردادهایی را با این شرکت منعقد کند.

در این پرونده، اتهام‌هایی به مهدی هاشمی فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام زده شده است که گفته می‌شود، شریک قدیمی عباس یزدان‌پناه است. نام شرکت ایرانی که در این جریان به گرفتن رشوه متهم شده بود، شرکت «هورتون» بود که عباس یزدان‌پناه مدیر آن بود. آن زمان مجلس ایران نیز طرحی برای تحقیق و تفحص در این زمینه تصویب کرد.

نام بیش از همه چیز با پرونده کرسنت پیوند خورده است، پرونده ای که مقامات جمهوری اسلامی مدعی فساد گسترده آن هستند و با وجود شکایت طرف اماراتی به دادگاه لاهه تاکنون در سه داوری صورت گرفته به دلیل روشن بودن فساد در آن نتیجه داوری به نفع ایران اعلام شده است.

کرسنت قراردادی گازی است که میان شرکت اماراتی «کرسنت پترولیوم» و شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۸۱ در زمان وزارت نفتی بیژن زنگنه در دولت محمد خاتمی منعقد شد. این قرارداد چند سال بعد در دولت محمود احمدی‌نژاد با استدلال به صرفه نبود و توصیف آن به «خیانت» لغو شد. در جریان جلسات رای اعتماد به کابینه حسن روحانی، موضوع قرارداد «کرسنت» در بررسی اعتماد زنگنه مطرح شد و برخی نمایندگان، آن را «خیانتی نظیر ترکمنچای» توصیف کردند.

*جعبه سیاه های مفقود شده
به نظر می رسد که با دستگیری افراد فوق توسط شرکت اماراتی روند تحقیق و بررسی پیرامون پرونده نیز وارد مرحله جدیدی شده است.