جزئیات ماجرای صف استقبال 15 کیلومتری از آیت الله خامنه ای

به گزارش عدالت خواهان گلستان "انقلاب اسلامی مردم ایران در بهمن 57 در شرایطی به پیروزی رسید که بنیانگذار آن از سال 42 علاوه بر مسائل داخلی، در عرصه بین الملل نیز برای خود نقش ویژه ای قائل بود. سیاست خارجی در انقلاب اسلامی از چنان اهمیتی برخوردار بود که دیدار بازرگان و برژینسکی انتقاد سنگینی را بر دولت موقت تحمیل کرد و همین مساله نیز یکی از علل استعفای دولت موقت بود.

با آغاز جنگ تحمیلی، نیاز به احیای روابط با کشورها از اهمیت بسزایی برخوردار بود. بر همین اساس از سال 1360 تا 1368 دولت آیت الله خامنه ای، احیای سیاست خارجی و دیپلماسی را در دستور کار خود قرار داد. بر همین اساس سفر به کشورهای مختلف به منظور توسعه روابط جزو برنامه‌های اصلی هیئت دولت محسوب می‌شد. در راستای این روابط دیپلماتیک، آیت‌الله خامنه‌ای در دوره‌ اول ریاست‌ جمهوری خود از ۱۵ تا ۲۰ شهریور ۱۳۶۳ به کشورهای سوریه، لیبی و الجزایر و در دوره‌ دوم از ۲۳ دی تا ۳ بهمن ۱۳۶۴ به کشورهای آسیایی و آفریقایی از جمله پاکستان، تانزانیا، زیمبابوه، آنگولا و موزامبیک و از ۱۹ تا ۲۶ اردیبهشت ۱۳۶۸ به کشورهای چین و کره ‌شمالی سفر کردند. از اقدامات دیگر آیت‌الله خامنه‌ای در زمینه‌ سیاست خارجی می‌توان به برقراری ارتباط منسجم با گروه‌های سیاسی شیعی در افغانستان، عراق و لبنان جهت صدور انقلاب اسلامی به سایر بلاد اسلامی با هدف بیداری اسلامی ملت‌ها اشاره کرد.

بازتاب سفر آیت‌الله خامنه‌ای به پاکستان

در زمستان 1364قرار بود دور تازه‌ای از سفرهای خارجی آیت‌الله خامنه‌ای از پاکستان آغاز شده و در ادامه به کشورهای آفریقایی ختم شود. از آنجا که این سفر نخستین حضور یک رئیس جمهور کشور خارجی بعد از لغو حکومت نظامی در پاکستان بود، اهمیت بالایی برای دولت و مردم پاکستان داشت. برهمین اساس رئیس جمهور پاکستان، ژنرال ضیاءالحق یک روز پیش از ورود آیت‌الله خامنه‌ای و هیئت همراه ایشان به کشورش از این دیدار به عنوان اتفاق مهمی در تاریخ پاکستان یاد کرده و گفت: «پاکستان از اینکه به استقبال برادر و دوست، آقای خامنه‌ای رئیس جمهوری اسلامی ایران می‌رود بسیار سرافراز است و این سفر تاثیر مهمی در روابط دو کشور خواهد داشت.»^[1]

سفر رسمی آیت‌الله خامنه‌ای و هیئت همراه ایشان به پاکستان، بازتاب وسیعی در رسانه‌های گروهی کشورهای اسلامی و شبکه‌های خبری بین‌المللی داشت به طوری که خبرگزاری فرانسه این سفر را با اهمیت خوانده و اعلام کرد: «رئیس جمهور ایران در اولین مرحله از سفرهای خارجی خود به منظور یک دیدار رسمی سه روزه از پاکستان، وارد اسلام‌آباد خواهد شد و قرار است با استقبال تاریخی هزاران مسلمان پاکستان مواجه شود.» براساس این گزارش مردم پاکستان با شور و هیجان خاصی خود را برای استقبال بی‌نظیر از رئیس جمهور ایران آماده کرده بودند به طوری که هزاران تن از مردم شهرهای مختلف پاکستان با کاروان‌های متعدد جهت استقبال از آیت‌الله خامنه‌ای وارد اسلام‌آباد شده بودند. در این بین علاوه بر اقشار مختلف مردم، روحانیون اهل تسنن و تشیع، ائمه جمعه و جماعت، اتحادیه‌های دانشجویی و مدارس علوم دینی، گروه‌ها و سازمان‌های مختلف با انتشار بیانیه‌هایی سفر رئیس جمهور ایران را به پاکستان گرامی داشته و با نصب پلاکاردها و پوسترهایی ورود ایشان را خیر مقدم گفته بودند.^[2]

ورود رئیس جمهور ایران به پاکستان

آیت‌الله خامنه‌ای رئیس جمهور ایران در روز سه‌شنبه 24/10/1364 در رأس یک هیئت سیاسی ـ‌‌ ا‌‌قتصادی و نظامی وارد پاکستان شدند و در فرودگاه بین‌المللی پاکستان مورد استقبال ضیاءالحق رئیس جمهور پاکستان و جونجو نخست وزیر این کشور و نیز روسای مجلس سنا و شورا و مقامات بلند پایه لشگری و کشوری پاکستان قرار گرفتند.^[3] پس از انجام مراسم استقبال، رئیس جمهور ایران و هیئت همراهشان راهی کاخ ایوان صدر پاکستان شدند.^[4]

در ضیافت شامی که از سوی رئیس‌جمهور پاکستان به افتخار حضور آیت‌الله خامنه‌ای برپا شده بود رئیس‌جمهور پاکستان طی سخنانی ضمن خیر مقدم به رئیس‌جمهور ایران و هیئت همراه ایشان گفت: «اگرچه این اولین سفر رئیس‌جمهور اسلامی ایران به پاکستان است اما حقیقت این امر آن است که نه آقای خامنه‌ای برای ما غریبه است و نه وطن عزیز ایشان برای ما بیگانه می‌باشد. آقای خامنه‌ای یک روحانی برجسته، مدیر معروف و راهنمای عظیم عصر حاضر هستند و همه جهان ستایشگر حریت فکرشان می‌باشند.»^[5]

علاوه بر مقامات پاکستان، در روز 24 دی تعداد زیادی از علما و روحانیون این کشور که به اسلام‌آباد آمده بودند در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران با رئیس جمهور ایران دیدار کردند. در این دیدار ابتدا نماینده سفارت ایران، سپس موسوی سفیر ایران در پاکستان، در پی آن قاری محمد اسرار الحقانی امام جماعت یکی از مساجد راول‌‌پندی، سپس مولانا صفدر حسینی که همراه عارف حسینی امیر شیعیان پاکستان در جمع حضور یافته بود سخنانی بیان داشتند. آیت‌الله خامنه‌ای پیش از آن با رئیس مجلس ملّی پاکستان و نخست‌وزیر این کشور نیز دیدار و گفتگو کرده بودند.^[6] سائل مورد بحث بیشتر حول مباحثی چون جنگ ایران و عراق، بحران افغانستان و مسئله فلسطین بود. در این بین رسانه‌های معاند تلاش کردند تا با برجسته کردن اختلافات شیعه و سنی، تاثیرات این سفر را کم‌رنگ کرده و حاشیه‌سازی کنند اما در انجام این عمل ناکام ماندند.

استقبال بی‌نظیر مردم پاکستان از آیت‌الله خامنه‌ای

گذشته از دستاوردهای دیپلماتیک، آنچه در این سفر باعث حیرت همگان شد استقبال بی‌نظیر مردم پاکستان از آیت‌الله خامنه‌ای بود. خبرگزاری فرانسه در روز 24 دی درمورد سفر آیت‌الله خامنه‌ای در گزارشی تحت عنوان «استقبال بی‌مانند از رئیس جمهور اسلامی ایران در اسلام‌آباد» نوشت: «هزاران استقبال کننده که تعداد زیادی از آن‌ها صدها کیلومتر را با اتوبوس و اتومبیل‌های مزین به تصاویر [آیت‌الله] خمینی پیموده بودند کاملا کنترل مراسم را از دست نیروهای انتظامی خارج ساخته بودند.» در ادامه این گزارش همچنین آمده بود: «بر روی نوارهای قرمز رنگی که دور سر بسیاری از استقبال کنندگان بسته بود نوشته شده بود: گوش به فرمان تو ایم خمینی، ما آماده‌ایم برای ایران خون خود را نثار کنیم.»^[7]

هاشم طالب‌زاده، مسئول خبرنگاران حوزه دولت نهاد ریاست  جمهوری درباره استقبال بی‌نظیر مردم پاکستان از آیت‌الله خامنه‌ای می‌گوید: «در جریان سفر پاکستان وقتی آقا وارد شهر لاهور شدند اتفاق عجیبی افتاد. همه ما جا خورده بودیم، حتی خود پاکستانی‌ها، حتی خود ضیاء‌الحق که در آن سفر آقا را همراهی می‌کرد. قرار بود آقا با همراهی رئیس جمهور پاکستان از فرودگاه این شهر به مزار اقبال لاهوری بروند و زمانی حدود یک ربع ساعت برای طی این مسیر پیش‌بینی شده بود، اما طی کردن این مسیر 4 ساعت طول کشید، زیرا در آن روز بدون هیچ پیش‌بینی و تبلیغات و اعلام وسیع قبلی مردم لاهور استقبال عظیم و باشکوهی از آقا کردند؛ استقبالی در حجم همان استقبالی که روز ورود امام (ره) به وطن از ایشان شد. جمعیت در مسیری به طول حدود 15 کیلومتر جا گرفته بود و بیشتر اوقات خودروی حامل دو رئیس جمهور را جمعیت روی دست بلند می‌کرد. دولت پاکستان هراسان شده بود، چون از رئیس جمهور کشوری دیگر چنین استقبال عجیبی شده بود.»^[8]

در همین رابطه طبق آنچه در روزنامه جمهوری اسلامی آمده بود قرار بود که آیت‌الله خامنه‌ای و هیئت همراه ایشان بعد از ظهر روز سه‌شنبه برای بازدید از شهر تاریخی و مذهبی لاهور و ایراد سخنرانی عازم این شهر شوند اما به علت استقبال زایدالوصف و هجوم مردم، امکان این مسافرت فراهم نشد لذا برنامه سفر به لاهور به روز بعد موکول شد. روز چهارشنبه آیت‌الله خامنه‌ای که طبق برنامه عازم لاهور شدند، مورد استقبال مردم این شهر و شجاع‌الرحمن شهردار لاهور قرار گرفتند و پیام امام خمینی(ره) مبنی بر اتحاد علمای شیعه و سنی به منظور اعتلای اسلام و وحدت مسلمین را به علمای این شهر ابلاغ کردند.^[9]

یکی دیگر از دستاوردهای سفر آیت‌الله خامنه‌ای در قامت ریاست جمهوری ایران به پاکستان، افزایش نفرت از آمریکا و استکبار جهانی بود. به طوری که پس از این سفر، ریگان، رئیس جمهور آمریکا که قصد سفر به پاکستان را داشت از این مسافرت منصرف شد. رهبر معظم انقلاب اسلامی سال‌ها بعد در این رابطه فرمودند: «من در دوران ریاست جمهوری به پاکستان رفتم. استقبالی که در پاکستان شد، حادثه‌ای عظیم بود. علی‌رغم این‌که رسانه‌های جهانی می‌خواستند چیزی در این باره نگویند، مجبور شدند. در همه رسانه‌های جهانی، چند روز اظهار شگفتی از این حادثه عظیم بود. میلیون‌ها انسان در اسلام آباد و در لاهور و دیگر مناطقی که رفتیم، از ما استقبال کردند. در همان پاکستانی که گفتم - پاکستان زمان ضیاءالحق بود که من رفتم – آمریکایی‌ها و بعضی رژیم‌های وابسته به آمریکا در آن‌جا خرج‌های میلیاردی می‌کردند؛ اما فایده‌ای نداشت. دو، سه سال بعد از رفتن من، یک رئیس جمهور آمریکا می‌خواست به پاکستان برود؛ مردم در آن منطقه جنوبی پاکستان تظاهرات کردند و او مجبور شد نرود! این عقبه سیاسی، خاص جمهوری اسلامی است.»^[10]

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در جایی دیگر نیز با اشاره به شکست سیاست‌های آمریکا فرمودند: «بنده زمان ریاست جمهوری به پاکستان رفتم؛ آنچنان تظاهراتی شد که با وجود این‌که قرار بود ریگان -رئیس جمهور آمریکا- بعد از سفر من برود و از پاکستان بازدید کند، دیگر نرفت! دیدند آبروریزی است برای او؛ چون آن وضعی که مردم در استقبال از رئیس جمهوری اسلامی ایران بوجود آوردند، اگر او می‌رفت ‌آن‌گونه ‌نمی‌شد.»^[11]

  اهمیت سفر های خارجی آیت الله العظمی خامنه‌ای  

 سفرهای خارجی آیت‌الله خامنه‌ای دستاوردهای بزرگی برای انقلاب اسلامی داشت. شناساندن انقلاب اسلامی و اصول اساسی و ارزشهای والای آن، حقانیت جمهوری اسلامی در دفاع مقدس علیه استکبار جهانی، تبیین مواضع جمهوری اسلامی نسبت به مسائل مختلف جهانی، توضیح مسائل داخلی و زدودن شبهه‌ها و تردیدها از اذهان، تشریح انقلاب و دمیدن روح خودباوری و امید در میان مسلمانان و در نهایت حفظ وحدت میان مسلمانان و دوری از تفرقه بین شیعه و سنی بخشی از این ره‌آوردهاست.

بی‌جهت نیست که سیاست خارجی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تحسین امام خمینی(ره) را به دنبال داشت؛ چنانکه به گفته مرحوم حاج احمد آقا، امام(ره) به دنبال سفر آیت‌الله خامنه‌ای به کره شمالی، به صلاحیت ایشان برای رهبری اشاره کرده و فرمودند: «الحق ایشان شایستگی رهبری را دارند.»^[12]سیاست‌هایی که در دوران هشت ساله ریاست جمهوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مورد توجه ایشان قرار گرفت در نهایت موجب احیای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران شد که صدور انقلاب با هدف بیداری اسلامی یکی از دستاوردهای مهم این دوران تلقی می‌شود.

محمد جعفربیگلو/سراج