در این انتخابات هشتمین رئیسجمهوری اسلامی ایران با آرا انتخاب خواهد گردید. طبق قانون اساسی ایران، حسن روحانی با توجه به دو دوره ریاست جمهوری پیاپی، در این انتخابات حق نامزد شدن ندارد.
نخستین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۵ بهمن ۱۳۵۸ و یک سال پس از پیروزی انقلاب در حالی برگزار شد که با استعفای دولت موقت مهدی بازرگان اداره امور اجرایی کشور بر عهده شورای انقلاب بود.
در این دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۲۴ نامزد شرکت کردند که پس از اعلام انصراف یا استعفای برخی از نامزدها در نهایت ۹۶ نامزد در روز انتخابات به رقابت با یکدیگر پرداختند. ابوالحسن بنی صدر، احمد مدنی (نفر دوم)، داریوش فروهر، صادق قطب زاده، حسن حبیبی، کاظم سامی، حسن آیت، صادق طباطبایی، صادق خلخالی، محمد مکری، صفر علی خلیلی، از جمله نامزدهای اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران بودند
در دوره اولین انتخابات ریاست جمهوری هنوز شورای نگهبان تشکیل نشده بود و آیتالله خمینی نیز پیش از این گفته بود که در این انتخابات هیچ دخالتی نمیکند.
حسن حبیبی، که با نهضت آزادی رابطهٔ دیرینه داشت و از وزیران دولت موقت بازرگان بود و پس از آن به شورای انقلاب پیوستهبود، با حمایت نهضت آزادی اعلام نامزدی کرد.در این دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۲۴ نامزد شرکت کردند که پس از اعلام انصراف یا استعفای برخی از نامزدها در نهایت ۹۶ نامزد در روز انتخابات به رقابت با یکدیگر پرداختند. ابوالحسن بنی صدر، احمد مدنی (نفر دوم)، داریوش فروهر، صادق قطب زاده، حسن حبیبی، کاظم سامی، حسن آیت، صادق طباطبایی، صادق خلخالی، محمد مکری، صفر علی خلیلی، از جمله نامزدهای اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران بودند
در دوره اولین انتخابات ریاست جمهوری هنوز شورای نگهبان تشکیل نشده بود و آیتالله خمینی نیز پیش از این گفته بود که در این انتخابات هیچ دخالتی نمیکند.
حسن حبیبی، که با نهضت آزادی رابطهٔ دیرینه داشت و از وزیران دولت موقت بازرگان بود و پس از آن به شورای انقلاب پیوستهبود، با حمایت نهضت آزادی اعلام نامزدی کرد.
مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق و مورد حمایت این سازمان بود. وی یکی از داوطلبانی است که در این انتخابات امکان رقابت نیافت. پس از پیام آیتالله خمینی مبنی بر صلاحیت نداشتن کسانی که به «به قانون اساسی رأی مثبت ندادهاند»، وی از انتخابات کنارهگیری کرد
جلال الدین فارسی کاندید مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی به دلیل انتشار خبر مربوط به ایرانیالاصل نبودن (پدر وی از مهاجران افغان - شهر هرات - به ایران بودند) رقابتهای انتخاباتی کناره گرفت.[ پس از آن در روزهای آخر انتخابات، حزب جمهوری اسلامی از حسن حبیبی نامزد نهضت آزادی حمایت نمود.
مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق و مورد حمایت این سازمان بود. وی یکی از داوطلبانی است که در این انتخابات امکان رقابت نیافت. پس از پیام آیتالله خمینی مبنی بر صلاحیت نداشتن کسانی که به «به قانون اساسی رأی مثبت ندادهاند»، وی از انتخابات کنارهگیری کرد
جلال الدین فارسی کاندید مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی به دلیل انتشار خبر مربوط به ایرانیالاصل نبودن (پدر وی از مهاجران افغان - شهر هرات - به ایران بودند) رقابتهای انتخاباتی کناره گرفت. پس از آن در روزهای آخر انتخابات، حزب جمهوری اسلامی از حسن حبیبی نامزد نهضت آزادی حمایت نمود.
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۵۸)
|
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
مورد حمایت | نامزد | آرا | درصد | |||
مستقل | ابوالحسن بنیصدر | ۱۰٬۷۰۹٬۳۳۰ | ۷۶٫۵٪ | |||
جبههٔ ملی | سید احمد مدنی | ۲٬۲۲۴٬۵۵۴ | ۱۵٫۹٪ | |||
جمهوری اسلامی، نهضت آزادی | حسن حبیبی | ۶۷۴٬۸۵۹ | ۴٫۸٪ | |||
حزب ملت | داریوش فروهر | ۱۳۳٬۴۷۸ | ۰٫۹٪ | |||
مستقل | صادق طباطبایی | ۱۱۴٬۷۷۶ | ۰٫۸٪ | |||
جاما | کاظم سامی | ۸۹٬۲۷۰ | ۰٫۶٪ | |||
مستقل | صادق قطب زاده | ۴۸٬۵۴۷ | ۰٫۳٪ | |||
آرای صحیح | ۱۳۹۹۴۸۱۴ | ۹۸٫۹۵٪ | ||||
رأی سفید | ۱۵۱٬۸۰۶ | |||||
کل آرای مأخوذه در داخل و خارج از کشور | ۱۴٬۱۴۶٬۶۲۰ | ۱۰۰٫۰۰٪ | ||||
میزان شرکت در انتخابات | ۷۳٪ | |||||
منابع: وزارت کشور ایران |
انتخابات ریاستجمهوری ایران (مرداد ۱۳۶۰)
دومین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران ۲ مرداد ۱۳۶۰ و پس از عزل ابوالحسن بنیصدر از ریاست جمهوری و درحالی که وی هنوز در کشور بود برگزار شد.
نامزدهای انتخاباتی
در این دوره از انتخابات که برای اولین بار با حضور شورای نگهبان قانون اساسی برگزار شد از ۷۱ داوطلب ۴ نفر امکان رقابت برای کسب کرسی ریاست جمهوری را یافتند: سیداکبر پرورش، عباس شیبانی، حبیبالله عسگراولادی مسلمان، محمدعلی رجایی.
حزب توده ایران در این انتخابات از محمدعلی رجایی حمایت کرد.
آرای ماخوذه
در نهایت محمدعلی رجایی با کسب ۱۲ میلیون و ۷۷۰ هزار و ۵۰ رای (۹۰٪) از مجموع ۱۴ میلیون و ۵۷۳ هزار و ۸۰۳ رای ماخوذه رئیس جمهور ایران شد. میزان مشارکت در این دوره ۶۴٫۲ درصد بود] در این انتخابات عباس شیبانی در رتبه دوم، اکبر پرورش سوم و حبیبالله عسگر اولادی چهارم شدند
انتخابات ریاستجمهوری ایران (مهر ۱۳۶۰)
سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۱۰ مهر ۱۳۶۰ برگزار شد. این انتخابات در شرایطی برگزار شد که حکومت ایران درگیر بحرانهای شدید سیاسی و امنیتی همچون جنگ با عراق و ترور مردم و مقامات حکومتی متعدد خود بود.
نامزدها
تیتر روزنامه اطلاعات در ۱۳ مهر ۱۳۶۰ - خامنهای رئیس جمهور شد.
در این انتخابات ۴۶ نفر ثبت نام کردند اما ۴۲ نفر یعنی ۹۱ درصد نامزدهای ثبت نامی توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شدند. نامزدهای نهایی انتخابات عبارت بودند از:
- سید علی خامنهای
- سید علیاکبر پرورش
- حسن غفوریفرد
- سید رضا زوارهای
انصرافدهندگان
- محمدرضا مهدوی کنی، کفیل نخستوزیر وقت.
رد صلاحیتشدگان
- ابراهیم یزدی، نماینده وقت مجلس شورای اسلامی و وزیر خارجه سابق، مسئول دفتر سیاسی نهضت آزادی
نتایج انتخابات
در نهایت سید علی خامنهای با کسب ۱۵ میلیون و ۹۰۵ هزار و ۹۸۷ رای (۹۵٪) از مجموع ۱۶ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۷۱۷ رای ماخوذه پ ایران شد. در این انتخابات که با میزان مشارکت حدود ۷۵٪ (۷۴٫۲) مردم برگزار شد
سید علی خامنه ای ۹۵٪ رایها را به دست آورد که تا کنون بالاترین نسبت در تمامی انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده است.
آرای سه نامزد دیگر عبارت بود از:
- سید علیاکبر پرورش با ۳۳۸۲۹۴ رای رتبه دوم
- سید رضا زوارهای با ۷۷۷۹۸ رای رتبه سوم
- حسن غفوری فرد با ۶۱۸۰۵ رای رتبه چهارم
سید علی خامنهای |
|||||
---|---|---|---|---|---|
دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۸–تاکنون) • سومین امام جمعه تهران (۱۳۵۸–تاکنون) سومین رئیسجمهور ایران (۱۳۶۰–۱۳۶۸) • نخستین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام (۱۳۶۶–۱۳۶۸) • نماینده دوره نخست مجلس خبرگان رهبری (۱۳۶۲–۱۳۶۸) • نماینده دوره نخست مجلس شورای اسلامی (۱۳۵۹–۱۳۶۰) |
|||||
دوران زندگی | مسجد کرامت • (تحصن مسجد دانشگاه تهران • کمیته استقبال از امام خمینی) • دوران تثبیت • شورای عالی دفاع ملی • ترور نافرجام • تاریخچه انتخاباتی • انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۵۸) • انتخابات ریاستجمهوری (۱۳۶۰) • انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۳۶۱) • انتخابات ریاستجمهوری (۱۳۶۴) • دوران ریاست جمهوری (دولت سوم و دولت چهارم) • بازنگری قانون اساسی • برگزیدگی به رهبری • دوران رهبری | ![]() |
|||
سیاستها |
|
||||
دکترین نظامی | بنیانگذاری ستاد کل نیروهای مسلح • ایجاد فرماندهی متمرکز در ارتش • خودکفایی صنایع نظامی • توسعه موشکی • بازدارندگی همهجانبه | ||||
اندیشه دینی | ولایت فقیه • وحدت شیعه و سنی • بنیانگذاری مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی • فتواها (حرمت سلاح کشتار جمعی • حرمت اهانت به مقدسات اهلسنت)
|
||||
احزاب سیاسی | حزب جمهوری اسلامی (۱۳۵۷–۱۳۶۶) | ||||
کتابشناسی | دفتر حفظ و نشر آثار • صلح امام حسن • طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن • پیشوای صادق • فلسطین • انسان ۲۵۰ ساله | ||||
خانواده | سید جواد (پدر) • خدیجه میردامادی (مادر؛ دختر هاشم میردامادی) • سید محمد (برادر) • سید هادی (برادر) • سید حسن (برادر) • سیده بدری (خواهر؛ همسر علی تهرانی) • منصوره خجسته باقرزاده (همسر) • سید مصطفی (پسر؛ داماد عزیزالله خوشوقت) • سید مجتبی (پسر؛ داماد غلامعلی حداد عادل) • سید مسعود (پسر؛ داماد سید محسن خرازی) • سید میثم (پسر؛ داماد محمود لولاچیان) • سیده بشری (دختر؛ عروس محمد محمدی گلپایگانی) • سیده هدی (دختر؛ عروس محمدباقر باقری کنی) |
||||
مرتبط | سازمانهای تحت نظر • موزه ریاست جمهوری • شرح اسم • خط و نشان رهبر • نامه جام زهر • نامههای اوباما به خامنهای • انقلاب فرهنگی • بومیسازی علوم انسانی • نقد رهبری در ایران |
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۶۴)
چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۲۵ مرداد ۱۳۶۴ برگزار شد
در این انتخابت نیز شورای نگهبان مانع حضور افراد غیر خودی گشت از میان ۵۰ نفر نامزد انتخاباتی تنها صلاحیت ۳ نفر به ترتیب از حزب موتلف اسلامی (عسگر اولادی)، نامزد مستقل دکتر سید سید محمود کاشانی (فرزند آیتالله کاشانی) و حزب جمهوری اسلامی (خامنهای) مورد تایید قرار گرفت
در نهایت با وجود اعتراضات انجام شده توسط مراجع و سیاسیون این انتخابات با حضور سیدعلی خامنهای، حبیبالله عسگراولادی و سید محمود کاشانی برگزار شد و سید علی خامنهای با کسب ۱۲ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۱۲ رای (۸۵٪) از مجموع ۱۴ میلیون و ۲۳۸ هزار و ۵۸۷ نفر برای دومین بار به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شد
در این انتخابات دکتر سید محمود مصطفوی کاشانی یک میلیون و ۳۹۷ هزار و ۵۴۸ رای رتبه دوم و حبیب الله عسگر اولادی مسلمان با ۲۷۶ هزار و ۵۰۲ رای رتبه سوم را کسب کردند.
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۶۸)
پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران همزمان با همهپرسی بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۶ مرداد ۱۳۶۸ خورشیدی برگزار شد. این انتخابات، حدوداً دو ماه پس از فوت آیتالله خمینی و انتخاب رئیس جمهور وقت (آیتالله خامنهای) به سمت رهبری، برگزار شد.
از مجموع ۱۶ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۶۷۷ رأی مأخوذه، اکبر هاشمی رفسنجانی با کسب ۱۵ میلیون و ۵۵۰ هزار و ۵۲۸ رأی، یعنی ۹۴٫۵۱ درصد از مجموع آرای مأخوذه، به عنوان چهارمین رئیس جمهور ایران برگزیده شد. میزان مشارکت در این دوره ۵۴٫۶ درصد بود.
عباس شیبانی نیز موفق به کسب ۶۳۵٫۱۶۵ رأی شد
![]() |
||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۷۲)
ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، انتخاباتی بود که برای تعیین رئیس جمهوری ایران پس از یک دوره ریاست جمهوری علی اکبر هاشمی رفسنجانی در ۲۱ خرداد ۱۳۷۲ برگزار شد.
در این دوره ۱۲۸ نفر در انتخابات نامنویسی کردند و شورای نگهبان به دلیل عدم صلاحیت افراد، صلاحیت ۱۲۴ نفر را ردکرد. در این دوره ازانتخابات چهار نامزد ریاست جمهوری با هم رقابت داشتند. دکتر عبدالله جعفرعلی جاسبی (رئیس دانشگاه آزاد که عملاً منصوب هاشمی بود)؛ مهندس رجبعلی طاهری (نماینده مردم کازرون در دوره اول مجلس شورای اسلامی) و احمد توکلی رقبای رئیس جمهور وقت بودند. حضور دو چهرهٔ اول بیشتر به تأیید سیاستهای هاشمی شباهت داشت و تنها دکتر احمد توکلی رقیب واقعی وی محسوب میگردید.
رقابتهای انتخاباتی
احمد توکلی در نطقهایش بر بی عدالتی اقتصادی و اجتماعی، ناکارآمدی سیاستها و مدیریتها، امتیازطلبی و تجملگرایی مقامات دولت، و کماعتنایی آنان به مشارکت سیاسی مردم، سیاستهای ایدئولوژیزدایی و رفاه طلبی تمرکز داشت و فهرست بلندی را که به عنوان سوء تدبیرها و سوء رفتارهای دولت پنجم در نظر داشت به چالش کشید.
کارگزاران دولت پنجم هم در این سو بیان میکردند که رفاه و سازندگی، ۲ ارمغان دولتشان است که سبب محبوبیت بیبدیل سردار آن (هاشمی) شده است.
حمایت اغلب تشکلهای جناح راست از هاشمی بود. جامعه روحانیت مبارز که هاشمی از اعضای شورای مرکزیش بود به حمایت از هاشمی پرداخت. جامعه مدرسین اعلام کرد که هاشمی را ارجح میداند. روزنامه رسالت که زمانی توکلی سردبیر و از بنیانگذاران آن بود، به حمایت شدید از هاشمی پرداخت. حبیبالله عسگراولادی دبیرکل جمعیت مؤتلفه اسلامی نیز حمایت حزب متبوعش از هاشمی را اعلام کرد.
مجمع روحانیون مبارز از سال ۱۳۷۰ اعلام سکوت سیاسی کرده بود و در این انتخابات نیز موضعی نگرفت. برخی اعضای مجمع روحانیون اعلام کردند که نفیاً و اثباتاً در انتخابات شرکت نخواهند کرد. بهزاد نبوی از اعضای شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب در اظهارنظری انتخابات را تشریفاتی خواند که در آن برد هاشمی مسجل است.
این انتخابات در شرایطی برگزار شد که انفعال جناح چپ و انزواطلبی آنها، شرایط را برای در دست گرفتن مجدد ریاست دولت توسط هاشمی مهیا میساخت.
واجدین شرایط برای رای دادن در این انتخابات بیش از۳۳ میلیون نفر بودند. از این تعداد ۱۶میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در انتخابات شرکت کردند. هاشمی رفسنجانی با کسب حدود ۱۰ میلیون رأی، نزدیک به ۶۴ درصد آرای شرکت کنندگان و کمی بیش از ۳۲ درصد آرای کل واجدین شرایط را به دست آورد.
هاشمی در دوره اول خود، در رقابت با تنها رقیب صوری (عباس شیبانی)، با کسب حدود ۱۵ و نیم میلیون رأی، ۹۴ درصد آرای شرکتکنندگان و ۵۱ درصد آرای کل واجدین شرایط را به دست آورده بود که در شرایط کنونی حدود ۵ میلیون ریزش رای داشت. علاوه بر این مشارکت بسیار پائین ۵۰ درصدی مردم در هیچیک از انتخابات مشابه پس از پیروزی انقلاب در ایران سابقه نداشت و بعدها هم تکرار نشد.
توکلی در این انتخابات موفق شد بیش از ۴ میلیون رای را به خود جلب کند که به نوبهٔ خود موضوع بیسابقهای در تاریخ انتخاباتهای ریاست جمهوری گذشته بود. در انتخابات گذشته همواره جز کسی که از ابتدا ریاست جمهوری اش قابل پیش بینی بود، مابقی رأی قابل توجهی کسب نمیکردند.
توکلی نتیجه این حضور خود را شکست نمیداند. وی در این رابطه میگوید: «نتیجهٔ کار بنده در آن سال نهتنها شکست نبود، بلکه یک نوع پیروزی بود؛ چرا که بعد از آن، به تدریج دوستان مجلس چهارم برای مقابله با اشتباهات اقتصادی- سیاسی اطرافیان رئیسجمهور وقت (که بعدها کارگزاران سازندگی نام گرفتند) اعتماد به نفس پیدا کردند.»
علی لاریجانی دربارهٔ نگاه هاشمی به رقیبش (توکلی) در این انتخابات در خاطرات خود از روز ۲۹ دی ماه ۱۳۷۲ مینویسد: «یادم هست وقتی بحث ریاست جمهوری در ماهها پیش مطرح بود، روزی قبل از این که دولت تشکیل شود، با آقای هاشمی صحبت کردم که امروز آقای توکلی پیش من آمده و مصمم شده که در انتخابات شرکت کند. به آقای هاشمی گفتم ورود احمد توکلی رأی شما را کم خواهد کرد. آقای هاشمی پرسیدند مثلاً چقدر رأی میآورد. گفتم ۲ یا ۳ میلیون رأی دارد، خندیدند و گفتند ۲۰۰، ۳۰۰ هزار رأی هم ندارد! بعد معلوم شد چنین نیست… قبل از انتخابات ریاست جمهوری که طرحی در مورد ساماندهی افکار عمومی در مورد انتخابات را در دولت به عنوان وزیر فرهنگ مطرح کردم، نقد و بررسی زیادی شد. سخن آقای غرضی (وزیر پست، تلگراف و تلفن) از همه جالبتر بود که گفتند آقای هاشمی احتیاج به طرح ندارد، همین الآن حدود ۱۸ میلیون رأی مربوط به شماست، یک قدری کار کنیم، ۲۰ میلیون رأی میشود!"
آرای ماخوذه
اکبر هاشمی رفسنجانی با کسب ۱۰ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۴۹۹ رای از مجموع ۱۶ میلیون و ۷۶۹ هزار و ۷۸۷ رای ماخوذه برای دومین بار به ریاست جمهوری انتخاب شد، میزان مشارکت در این دوره ۵۰٫۵ درصد بود
- نفر دوم: احمد توکلی ۴٫۰۲۶٫۸۷۹ رأی
- نفر سوم: رجبعلی طاهری ۱۱۴٫۷۷۶ رأی
- نفر چهارم: عبدالله جاسبی ۸۹٫۲۸۰ رأی
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۷۶)
انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری ایران در ۲ خرداد ۱۳۷۶ برگزار شد. این انتخابات که به پیروزی غیرمنتظره محمد خاتمی انجامید آغازگر دورانی است که به دوران اصلاحات و دوم خرداد معروف شد و از جانب اصلاح طلبان ایرانی با عنوان حماسه دوم خرداد شناخته میشود.در این دوره از انتخابات ریاستجمهوری، حدود ۸۰ درصد از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند
نامزدها و فعالیتها
جناح چپ
در ۷ آبان ۱۳۷۵ میرحسین موسوی گزینه قاطع چپگراها با انتشار بیانیهای اعلام کرد که در این انتخابات کاندید نمیشود. سپس در روز ۲۳ دی ۱۳۷۵ مجمع روحانیون مبارز نام سید محمد خاتمی وزیر ارشاد سابق دولت اکبر هاشمی رفسنجانی را به عنوان کاندیدای خود اعلام کرد. در ۱۳ بهمن ۱۳۷۵ خورشیدی، حضور سید محمد خاتمی قطعیت پیدا کرد. بسیاری از مردم و به خصوص طرفداران نواندیشان بر این باور بودند که محمد خاتمی شاید برنده این انتخابات نباشد اما حضورش در عرصه، تنور انتخابات را داغ خواهد کرد. در این حین بسیاری از صاحبنظران جناحهای مختلف به بررسی این حضور و اظهار نظر در این زمینه پرداختند؛ فصل مشترک تمام این اظهار نظرها آن بود که حضور محمد خاتمی موجب افزایش حضور مردم بر سر صندوقهای رأی میشود. در نیمه دوم اسفند ۱۳۷۵ برخی از اعضای حزب کارگزاران سازندگی نیز به جمع حامیان محمد خاتمی پیوستند. این ائتلاف از سوی جناح رقیب غیرممکن و سؤالبرانگیز محسوب میشد؛ گرچه این سؤال در ۲۷ اسفند ۱۳۷۵ از سوی عطاءالله مهاجرانی و بسیاری از یاران خاتمی پاسخ داده شد، اما همچنان جناح مقابل، به این ائتلاف با تعجب مینگریست و گفته میشد که در صورت پیروزی محمد خاتمی در انتخابات در مجموعه حامیان محمد خاتمی اختلاف پیدا میشود. در اواخر اسفند ۱۳۷۵ و در حالی که فقط دو روز تا پایان سال ۱۳۷۵ فرصت باقی ماندهبود، ۲۲ سینماگر اقدام به انتشار بیانیهای در حمایت از محمد خاتمی کردند. تفاوت محمد خاتمی با کاندیداهای دیگر بیشتر به چشم میآمد، وی در مناظره تلویزیونی در پاسخ به سؤال امکان رابطه ایران و آمریکا گفت: رابطه با این کشور منوط به سه شرط «عزت، مصلحت و حکمت» است. همین امر باعث شد قشر دیگری از روشنفکران جامعه به حمایت از محمد خاتمی جلب شوند. در این برهه اکثر گروههای چپگرا به حمایت از خاتمی پرداختند. علاوه بر گروههای چپگرا، حزب کارگزاران نیز با انتشار بیانیهای در تاریخ ۱۳۷۶/۱/۲۴ حمایت رسمی خود را از خاتمی اعلام کرد. در روز ۳۰ فروردین ۱۳۷۶ پس از سخنرانی محمد خاتمی، در جمع حدود ۴۰ هزار نفر از افراد حاضر در دانشگاه و خیابانهای اطراف تهران، گروهی بالغ بر ۷۰ نفر وارد صحن دانشگاه شدند و به درگیری و شعارهای مخرب پرداختند. روش تبلیغاتی محمد خاتمی که بهطور عجیبی بر روی مردم اثر مثبت داشت، سفر با اتوبوس و سخنرانی در کنار دانشجویان و رأی اولیها بود که با استقبال وسیع مردم مواجه شد. محمد خاتمی با روش مردمی کمک کرد تا شکاف بین دولت و جامعه کمتر شود و رفته رفته به عامه مردم بفهماند که مردم بر سرنوشت خود تسلط دارند. در دوران خاتمی یک جنبش حقیقی بر اساس دیدگاهی مستحکم ایجاد شد که قشر گستردهای را جذب خود کرد.
جناح راست
در اسفند ۱۳۷۵ خورشیدی، اکثر احزاب و گروههای دست راستی، حمایت خود را از علیاکبر ناطق نوری اعلام کردند. البته برخی از آنها از دومین کاندیدای جناح راست یعنی محمد محمدی ری شهری حمایت کردند. در جناح چپ، تنها مجمع روحانیون مبارز و برخی از تشکلهای دانشجویی به صورت رسمی از سیدمحمد خاتمی حمایت کردند. این مسئله به وضوح نشاندهنده پایگاه محکمتر علیاکبر ناطق نوری در میان گروهها و احزاب در آن برهه از تاریخ بود. در آن دوران، علاوه بر برخی از علما، نشریات و رسانههای جناح راست، برخی از اصولگراها نیز از ناطق نوری حمایت کردند.
احزاب و امضا
تشکیلات کاندیدا
جامعه روحانیت مبارز علی اکبر ناطق نوری
حزب مؤتلفه اسلامی
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی
مجمع روحانیون مبارز محمد خاتمی
حزب کارگزاران سازندگی
ائتلاف گروههای خط امام
سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران
جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی محمد محمدی ریشهری
رسانه
سلام حامی خاتمی
همشهری حامی خاتمی
جامعه حامی خاتمی
رسالت حامی ناطق نوری
کیهان حامی ناطق نوری
برگزاری و نتیجه انتخابات
در روز جمعه، دوم خرداد ۱۳۷۶ هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد. در این انتخابات چهار کاندیدا با نظارت شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند و با هم به رقابت پرداختند:
سید محمد خاتمی؛ وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی
محمد محمدی ریشهری؛ وزیر پیشین اطلاعات و نماینده ولی فقیه و سرپرست حجاج
رضا زوارهای؛ رئیس وقت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و عضو حقوقدان شورای نگهبان
علیاکبر ناطق نوری؛ رئیس وقت مجلس شورای اسلامی و وزیر پیشین کشور
فردای روز انتخابات نتایج نخستین بر خلاف تصور همگان، از پیروزی قاطع سید محمد خاتمی حکایت میکرد. نتایج نهایی ساعت ۱۴ روز شنبه، سوم خرداد ۱۳۷۶ در حالی از سوی ستاد انتخابات وزارت کشور اعلام شد که علی اکبر ناطق نوری رقیب اصلی خاتمی، ساعتی پیش از آن در پیامی، پیروزی خاتمی را در انتخابات تبریک گفته بود. نتایج انتخابات بر اساس رأی مردم به شرح زیر اعلام شد:
سید محمد خاتمی ۲۰٫۰۷۸٫۱۷۸ رأی (۶۹٫۰۹٪)
علیاکبر ناطق نوری ۷٫۲۴۲٫۸۵۹ رأی (۲۴٫۸۶٪)
رضا زوارهای ۷۷۱٫۴۶۰ رأی (۲٫۶۵٪)
محمد محمدی ریشهری ۷۴۴٫۲۰۵ رأی (۲٫۵۵٪)
این نتایج از میان ۲۹٬۱۴۵٬۷۵۴ رأی به دستآمد. تعداد آرای باطله نیز ۲۴۰٫۹۶۶ رأی اعلام شد. ستاد انتخابات وزارت کشور همچنین اعلام کرد از مجموع ۶۷٫۸۳۱ رأی ماخوذه در نمایندگیهای ایران در خارج از کشور، سید محمد خاتمی ۵۰٫۳۴۲ رأی را به خود اختصاص دادهاست.
![]() |
||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
![]() |
|||||||||||||
نامزد | سید محمد خاتمی | علیاکبر ناطق نوری | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
حزب | اصلاح طلب حزب مشارکت | اصولگرا | ||||||||||||
اتحاد | جناح چپ | جناح راست | ||||||||||||
رأیهای مردمی | ۲۰٬۱۳۸٬۷۸۴ | ۷٬۲۴۸٬۳۱۷ | ||||||||||||
درصد رأی | ۶۹٫۰۹٪ | ۲۴٫۸۶٪ | ||||||||||||
درصد واجدان | ۵۵٫۲۲٪ | ۱۹٫۸۷٪ | ||||||||||||
|
||||||||||||||
![]() |
![]() |
|||||||||||||
نامزد | سید رضا زوارهای | محمد محمدی ریشهری | ||||||||||||
رأیهای مردمی | ۷۷۲٬۷۰۷ | ۷۴۴٬۲۰۵ | ||||||||||||
درصد رأی | ۲٫۶۵٪ | ۲٫۵۵٪ | ||||||||||||
درصد واجدان |
رئیسجمهور پیش از انتخابات
اکبر هاشمی رفسنجانی |
رئیسجمهور برگزیده
سید محمد خاتمی |
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۸۰)
هشتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، انتخاباتی بود که پس از یک دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی برای تعیین رئیس جمهور بعدی در ۱۸ خرداد ۱۳۸۰ با حضور ۱۰ نامزد نهایی برگزار شد.
محمد خاتمی، احمد توکلی، علی شمخانی، عبدالله جاسبی، حسن غفوری فرد، منصور رضوی، شهاب الدین صدر، علی فلاحیان، مصطفی هاشمیطبا و محمود کاشانی از دیگر نامزدهای این دوره از انتخابات بودند.
سید محمد خاتمی با کسب ۲۱ میلیون و ۶۵۹ هزار و ۵۳ رای از مجموع ۲۸ میلیون و ۸۱ هزار و ۹۳۰ رای ماخوذه برای دومین بار به ریاست جمهوری انتخاب شد. احمد توکلی با کسب حدود چهار و نیم میلیون رای نفر دوم شد. علی شمخانی با کسب حدود هفتصد هزار رای نفر سوم شد. هفت نفر دیگر آرایی کمتر از تعداد آرای باطله داشتند.
در ۱۱ مرداد ۱۳۸۰ مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری توسط آیتالله خامنهای برگزار شد.
قبل از انتخابات
این انتخابات در فضای پر فراز و نشیب پس از سال ۱۳۷۶ تا انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری انجام شد که با حوادث سیاسی مختلفی چون قتلهای زنجیرهای، حادثه کوی دانشگاه و ترور سعید حجاریان همراه بود.
طیفی از اصلاح طلبان خواستار عبور از خاتمی به دلیل عقب ماندن از مطالبات تندتر اصلاحات بودند. انتقادات مکرر اصلاحطلبان به خاتمی تا آنجا بود که یکی از بحثهای روز آن مطبوعات بحث بر این سؤال بود که "آیا خاتمی خواهد آمد؟".
رقابتهای انتخاباتی
خاتمی در حین ثبت نام در برابر خبرنگاران، با «چشمانی گریان» ظاهر شد و اطمینان داد که بر عهد پیشین خود با مردم پابرجاست. وی در حین صحبتهایش چندین بار بهخاطر بغض در گلویش و اشک در چشمانش سخنانش قطع شد. وی در پایان بیت شعری خواند: «در عاشقی گریز نباشد ز سوز و ساز/ استادهام چو شمع، مترسان ز آتشم». بعدها از این بخش از ثبت نامش در تبلیغاتش بسیار استفاده شد. برخی معتقدند نحوهٔ حضور وی در روز ثبت نام تأثیر زیادی بر جلب رای مردم به وی داشت.
غالب ستادهای انتخاباتی خاتمی به حزب جبهه مشارکت ایران اسلامی که برادرش رضا خاتمی دبیرکلی آن را برعهده داشت واگذار شد. شعارهایی از جمله «عدم کفایت اختیارات رئیسجمهور» و «تبدیل انتخابات به همهپرسی» توسط هواداران خاتمی استفاده میشد. برنامههای تبلیغاتی ستاد خاتمی و فعالیتهای رسانهای کمک زیادی به خاتمی کرد.
رقیب اصلی خاتمی، احمد توکلی بود. وی به نقدهای تندو تیز به دولت خاتمی میپرداخت. توکلی با ارائه نظریهای با عنوان «جمهوری دوم» و با شعار «دولت پاک برای ملت پاک» وارد رقابت انتخاباتی شد.
شعارهای توکلی بیشتر بر محورهای اقتصادی استوار بود. وی در مصاحبه با روزنامه سیاست روز در بیان علت کاندیداتوری خود گفت: «چون اصلاح اقتصاد همت و جرأت لازم دارد.» برنامههای وی «برونرفت از معضلات اقتصادی»، «راه اندازی تولید»، «کاهش نابرابری»، «کاهش و منطقهسازی نقشهای دولت» و «مقابله با فساد و تبعیض» عنوان شد. او ارکان جمهوری دوم خود را «عقلانیت و عدالت» معرفی میکرد.
نامزد دیگر این دوره که توانست پس از توکلی بیشترین آرا را کسب کند، علی شمخانی بود که از درون کابینه خاتمی به رقابت وارد شده بود. شعار وی «دولت اقدام ملی» بود. شمخانی در مصاحبهٔ خود با سیاست روز حرکت در مسیر جبهه دوم خرداد را بیش از آنکه برای توسعه حیات اجتماعی بداند، در جهت پسروی خواند، از سوی دیگر شعار دوم خود را «امنیت و اصلاحات» قرار داد و در کنار آن از پیشبرد اصلاحات در تراکتهای تبلیغاتی خود سخن میگفت. وی توانست ۷۰۰ هزار رأی کسب کند که به عقیده برخی بیشتر به اقوام عربزبان به خاطر تمرکز او بر روی آن منطقه اختصاص داشت.
چهارمین نامزد عبدالله جاسبی بود. جاسبی از سال ۱۳۶۱ ریاست دانشگاه آزاد بر عهده داشت. او نسبت به ۸ سال پیش، بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار ریزش رأی داشت.
شعار جاسبی «دانایی، توانایی» بود. وی از عملکرد خود در دانشگاه آزاد به عنوان قسمتی از تبلیغات خود استفاده کرد. بسیاری از عوامل ستادهای انتخاباتی وی اساتید و کارمندان دانشگاه آزاد بودند.
دکتر محمود کاشانی، دکتر حسن غفوری فرد، مهندس سید منصور رضوی، دکتر سید شهابالدین صدر و علی فلاحیان (به ترتیب اخذ رای) از کاندیداهای دیگر بودند که همگی خود را در اردوی مخالفان دوم خرداد میدانستند. سید مصطفی هاشمیطبا نامزد دیگر بود که از کابینه خاتمی به رقابت وارد شد. وی با کسب ۷۲ هزار رأی نفر آخر شد.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه روحانیت و تشکلهای همسو با آنها سکوت اختیار کردند. اغلب تشکلهای راستگرایان به دعوت مردم به شرکت در انتخابات اکتفا کردند.
در برابر فعالیتهای ضعیف نامزدها، ستادهای انتخاباتی خاتمی فعالیت زیادی داشتند. محسن امینزاده ریاست ستاد انتخاباتی خاتمی را بر عهده داشت. رئیس ستاد انتخاباتی جبهه دوم خرداد در گزارش عملکرد آن، از «برپایی ۸۴۰۰ ستاد انتخاباتی، سازماندهی ۱۶۰۰ جلسه سخنرانی، حدود ۶۰۰۰ همایش، انتشار ۷ و نیم میلیون پوستر و تراکت» خبر داد. طبق برآورد مطبوعات آن زمان، این حجم تبلیغات رقمی بیش از ۱۲ میلیارد تومان را شامل میشد. تبلیغات دیگر ستادهای تبلیغاتی خاتمی از جمله شامل توزیع اقلامی همچون هزاران نسخه CD فیلم تبلیغاتی خاتمی با عنوان «اشک نخل» میشد. فیلم انتخاباتی خاتمی توسط بهروز افخمی با عنوان «استادهام چو شمع» ساخته شد که از سیمای جمهوری اسلامی در زمان تبلیغات نامزدها پخش شد.
روزنامه همبستگی از روزنامههای اصلاح طلب، با توجه به رد صلاحیت ابراهیم اصغرزاده و عدم پیگیری خاتمی برای تأیید صلاحیت وی، رفتار انتخاباتی اصلاحطلبان را بر اساس بهرهگیری از جنبشهای پوپولیستی توصیف کرد. این روزنامه از اینکه اصلاح طلبان با «میدان دادن به شور اجتماعی، شعور اجتماعی را تعطیل کردند» و با طرح شعارهایی همچون «یاس را پاس بداریم» و «سیمرغ جهانیم اگر چند جوانیم» عرصه را بر نقد عملکرد دولت بستند، به شدت انتقاد کرد.
آمار و نتایج
در این انتخابات ۸۱۴ نفر ثبت نام کردند و ۱۰ نامزد تأیید صلاحیت شدند. واجدین شرایط بیش از ۴۲ میلیون نفر بودند که حدود ۲۸ میلیون نفر آنها در انتخابات شرکت کردند.
خاتمی با ۲۱ میلیون رأی، حدود ۷۶ درصد آرای شرکتکنندگان و ۵۰ درصد آرای کل واجدین شرایط را به دست آورد. وی در دوره اول خود توانسته بود با کسب نزدیک به ۲۰ میلیون رأی، ۶۹ درصد آرای شرکتکنندگان و ۵۵ درصد آرای کل واجدین شرایط را به دست آورد.
![]() |
|||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
![]() |
![]() |
|||||||||||||
نامزد | سید محمد خاتمی | احمد توکلی | علی شمخانی | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
حزب | مجمع روحانیون مبارز | ||||||||||||||
اتحاد | اصلاحطلبان | اصولگرایان | اصلاحطلبان | ||||||||||||
رأیهای مردمی | ۲۱٬۶۵۴٬۳۲۰ | ۴٬۶۳۶٬۳۷۲ | ۷۳۷٬۰۵۱ | ||||||||||||
درصد رأی | ۷۶٫۹۰٪ | ۱۶٫۴۷٪ | ۲٫۶۲٪ | ||||||||||||
درصد واجدان | ۵۱٫۳۵٪ | ۱۱٫۰۰٪ | |||||||||||||
نوسان واجدان | ▼۳٫۷۱٪ واجدان | ▼۰٫۹۸٪ واجدان | |||||||||||||
|
|||||||||||||||
![]() |
|||||||||||||||
نامزد | عبدالله جعفرعلی جاسبی | سید محمود کاشانی | |||||||||||||
رأیهای مردمی | ۲۵۹٬۷۵۹ | ۲۳۷٬۶۶۰ | |||||||||||||
درصد رأی | ۰٫۹۲٪ | ۰٫۸۴٪ | |||||||||||||
درصد واجدان | |||||||||||||||
نوسان واجدان |
به تفکیک شهرستانها
رئیسجمهور پیش از انتخابات
سید محمد خاتمی |
رئیسجمهور برگزیده
سید محمد خاتمی |
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۸۴)
انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۴) نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران بود، که طی دو مرحله در تاریخ ۲۷ خرداد و ۳ تیر همان سال برگزار شد و در جریان آن محمود احمدینژاد به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد
شورای نگهبان ایران از ۱۰۱۴ نفری که برای انتخابات ریاست جمهوری ایران ثبت نام کرده بودند در ابتدا صلاحیت ۶ نفر از آنان را تأیید و صلاحیت ۱۰۰۸ را رد کرد ولی پس از حکم حکومتی آیتالله خامنهای صلاحیت ۲ تن دیگر (مصطفی معین و محسن مهرعلیزاده) را نیز تأیید کرد.[۳] در میان شش کاندیدای نخستین تأیید شده، محسن رضایی قبل از انتخابات اعلام انصراف کرد
واجدان شرایط | کل آرا | درصد مشارکت | محمود احمدینژاد | اکبر هاشمی رفسنجانی | محسن مهر علیزاده | محمد باقر قالیباف | مهدی کروبی | علی اردشیر لاریجانی | مصطفی معین | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
آذربایجان شرقی | ۲ میلیون و ۶۶۸ هزار و ۵۰۵ نفر | ۱۳۷۶۴۷۷ | ۵۱٫۵ درصد | ۱۹۸۴۱۷ | ۲۶۸۹۵۴ | ۳۷۸۶۰۴ | ۱۲۲۱۶۰ | ۱۲۱۹۶۹ | ۲۸۰۷۵ | ۱۹۰۲۱۱ |
آذربایجان غربی | ۱ میلیون و ۹۱۶ هزار و ۹۲۹ نفر | ۸۴۳۸۰۶ | ۴۴٫۰۲ درصد | ۷۵۳۱۹ | ۱۵۱۵۲۵ | ۱۶۳۰۹۱ | ۱۴۱۲۸۹ | ۹۹۷۶۶ | ۱۵۴۳۵ | ۱۴۶۹۴۱ |
اردبیل | ۹۰۸ هزار و ۷۹۴ نفر | ۴۹۰۴۵۰ | ۵۳٫۹ درصد | ۳۴۰۹۵ | ۹۵۴۵۰ | ۱۱۱۴۶۵ | ۱۰۶۲۷۲ | ۵۳۹۰۶ | ۷۷۶۶ | ۶۷۱۳۴ |
اصفهان | ۳ میلیون و ۱۵۳ هزار و ۳۱۸ نفر | ۱۸۳۷۱۳۷ | ۵۸٫۲ درصد | ۸۰۱۶۳۵ | ۲۶۰۸۵۸ | ۳۰۳۲۵ | ۱۹۸۴۰۹ | ۱۹۶۵۱۲ | ۷۳۴۵۲ | ۱۹۶۲۶۱ |
ایلام | ۳۷۲ هزار و ۲۶۴ نفر | ۲۹۹۳۹۶ | ۸۰٫۴۳ درصد | ۳۳۳۸۳ | ۴۰۵۸۰ | ۳۰۲۶ | ۴۱۰۸۲ | ۱۰۸۶۲۷ | ۶۷۸۳ | ۵۶۲۵۲۶ |
بوشهر | ۵۸۱ هزار و ۴۳۴ نفر | ۴۲۰۵۷۹ | ۷۲٫۳ درصد | ۸۲۳۷۶ | ۹۷۴۱۲ | ۴۹۴۲ | ۴۶۹۶۲ | ۹۸۱۴۸ | ۸۲۰۷ | ۶۸۴۵۷ |
تهران | هشت میلیون و ۲۳۱ هزار و ۲۳۰ نفر | ۵۲۴۱۷۳۲ | ۶۳٫۷ درصد | ۱۵۰۰۸۲۹ | ۱۲۷۴۲۷۶ | ۲۸۱۷۴۸ | ۶۱۴۳۸۱ | ۴۱۵۱۸۷ | ۲۴۶۱۶۷ | ۶۴۸۵۹۸ |
چهارمحال و بختیاری | ۵۸۳ هزار و ۵۹ نفر | ۳۷۸۱۱۵ | ۶۴٫۸ درصد | ۹۰۹۶۰ | ۵۹۵۲۱ | ۵۰۵۱ | ۶۴۰۶۸ | ۷۵۰۴۴ | ۲۳۱۲۷ | ۴۸۳۵۷ |
خراسان شمالی | ۵۶۰ هزار و ۵۵۶ نفر | ۳۵۶۲۰۷ | ۶۳٫۵ درصد | ۲۲۹۵۴ | ۷۰۴۰۷ | ۸۲۰۹ | ۱۰۰۰۹۱ | ۸۹۵۵۱ | ۱۶۹۰۰ | ۳۷۳۳۰ |
خراسان جنوبی | ۲۷۰ هزار و ۱۲۷ نفر | ۲۶۰۸۷۹ | ۹۶٫۵۸ درصد | ۱۰۱۶۳۸ | ۵۶۹۸۱ | ۴۹۵۸ | ۴۹۰۴۳ | ۲۷۷۵۰ | ۵۷۱۶ | ۳۹۲۷۶ |
خراسان رضوی | ۳ میلیون و ۷۵۰ هزار و ۴۰۸ نفر | ۲۵۹۱۵۵۷ | ۶۹٫۱ درصد | ۳۷۷۷۳۲ | ۵۲۷۷۰۷ | ۳۳۴۸۸ | ۸۷۷۶۶۵ | ۲۹۷۹۶۷ | ۷۸۹۷۶ | ۳۲۵۲۸۱ |
آرای کل نامزدها
با تجمیع آرای ایرانیان داخل و خارج نتایج انتخابات دور اول ریاست جمهوری دوره نهم نشان میدهد که هاشمی رفسنجانی با ۶٫۱۶ میلیون نفر معادل (۲۱ درصد آرا) نفر اول، احمدینژاد با ۵٫۷۱ میلیون نفر (۱۹٫۵ درصد) نفر دوم بوده و پس از وی کروبی با ۵٫۰۷ میلیون نفر (۱۷٫۳ درصد)، معین با ۴٫۰۸ میلیون نفر (۱۳٫۹ درصد)، قالیباف با ۴٫۰۷ میلیون نفر (۱۳٫۸ درصد)، لاریجانی با ۱٫۷۴ میلیون نفر (۵٫۹ درصد) و محسن مهرعلیزاده با ۱٫۲۹ میلیون نفر (۴٫۴ درصد) به ترتیب در رتبه بعدی قرار گرفتند. تعداد آرای باطله نیز ۱٫۲ میلیون معادل ۴٫۲ درصد کل آرا بودهاست. پراکندگی آرا و محبوبیت کاندیداها در نقاط مختلف کشور از تنوع قابل توجهی برخوردار است. بر اساس نتایج مرحله اول هاشمی و احمدینژاد به مرحله دوم راه یافتند. در بین داوطلبان نام برده شده، بیشترین واریانس (میزان پراکندگی) رای استانی به ترتیب احمدینژاد، کروبی و معین اختصاص دارد. رای هاشمی و قالیباف تقریباً در سطح کشور یکنواخت است اما رای احمدینژاد و کروبی دارای پراکندگی بالایی در سطح کشور است. در مرحله دوم انتخابات، احمدینژاد موفق شد اکثریت آرا را به خود اختصاص دهد و به عنوان نهمین رئیس جمهور کشور برگزیده شود.
کاندیدا | دور اول | دور دوم | ||
---|---|---|---|---|
رأی | ٪ | رأی | ٪ | |
محمود احمدینژاد | ۵٬۷۱۱٬۶۹۶ | ۱۹٫۴۳ | ۱۷٬۲۴۸٬۷۸۲ | ۶۱٫۶۹ |
اکبر هاشمی رفسنجانی | ۶٬۲۱۱٬۹۳۷ | ۲۱٫۱۳ | ۱۰٬۰۴۶٬۷۰۱ | ۳۵٫۹۳ |
مهدی کروبی | ۵٬۰۷۰٬۱۱۴ | ۱۷٫۲۴ | ن/م | |
محمدباقر قالیباف | ۴٬۰۹۵٬۸۲۷ | ۱۳٫۹۳ | ||
مصطفی معین | ۴٬۰۸۳٬۹۵۱ | ۱۳٫۸۹ | ||
علی لاریجانی | ۱٬۷۱۳٬۸۱۰ | ۵٫۸۳ | ||
محسن مهرعلیزاده | ۱٬۲۸۸٬۶۴۰ | ۴٫۳۸ | ||
آرای باطل | ۱٬۲۲۴٬۸۸۲ | ۴٫۱۷ | ۶۶۳٬۷۷۰ | ۲٫۳۸ |
مجموع | ۲۹٬۴۰۰٬۸۵۷ | ۲۷٬۹۵۹٬۲۵۳ | ||
واجدین حق رأی | ۴۶٬۷۸۶٬۴۱۸ | ۴۶٬۷۸۶٬۴۱۸ | ||
مشارکت | ۶۲٫۸۴٪ | ۵۹٫۷۶٪ |
شهرستانهای کوچک
در شهرستانهای کوچک بهطور متوسط در ۲۰۰ شهرستان کوچک کروبی (۲۲٫۲ درصد)، هاشمی (۲۱٫۲ درصد)، معین (۱۵٫۳ درصد)، احمدینژاد (۱۵ درصد) و قالیباف (۱۴٫۴ درصد) به ترتیب رتبههای اول تا پنجم را کسب کردهاند. کروبی و معین بهطور متوسط در شهرستانهای با اکثریت روستایی رای بالاتری در مقایسه با شهرستانهای با اکثریت شهری به دست آوردهاند. این نسبت برای هاشمی و قالیباف تفاوت قابل توجهی بین نقاط شهری و روستایی در شهرستانهای کوچک ندارد. لیکن آرای محمود احمدینژاد در نقاط شهری به مراتب بیشتر از نقاط روستایی است.
شهرستانهای متوسط
در شهرستانهای متوسط بهطور میانگین کروبی (۲۲٫۷ درصد)، هاشمی (۲۱٫۵ درصد)، احمدینژاد (۱۶٫۲ درصد)، معین (۱۶٫۱ درصد) و قالیباف (۱۵٫۵ درصد) به ترتیب رتبههای اول تا پنجم را داشتهاند. همچنین بررسی آرا در نقاط شهری و روستایی نشان میدهد که هاشمی، معین و قالیباف در شهرستانهای با اکثریت روستایی رای بیشتری داشتهاند در مورد مهدی کروبی با درصد کمی وضعیت در نقاط شهری بهتر بودهاست و در مورد احمدینژاد همانند شهرستانهای کوچک ملاحظه میشود که درصد آرای او در نقاط شهری به میزان قابل توجهی بیشتر از نقاط روستایی است.
شهرستانهای بزرگ
در شهرستانهای بزرگ کشور احمدینژاد (۲۴٫۸ درصد)، هاشمی (۲۲٫۷ درصد)، قالیباف (۱۵٫۵ درصد)، کروبی (۱۳٫۸ درصد) و معین (۱۳٫۲ درصد) به ترتیب حائز اکثریت آرا شدهاند. در مورد هاشمی، قالیباف و معین، تفاوت قابل ملاحظه در آرای نقاط شهری و روستایی وجود ندارد. لیکن مهدی کروبی بهطور قابل توجهی در نقاط روستایی دارای رای بیشتری است و محمود احمدینژاد مشابه شرایط شهرستانهای کوچک و متوسط در شهرستانهای بزرگ نیز در نقاط شهری حائز آرای بیشتری شدهاند.
در رقابت دور دوم علی اکبر هاشمی رفسنجانی ۱۰٬۰۴۶٬۷۰۱ رای و ۳۵٫۹۳ درصد آرای کل را بدست آورد و محمود احمدینژاد ۱۷٬۲۸۴٬۷۸۲ رای و ۶۱٫۶۹ درصد آرای کل را به دست آورد که رئیس جمهور برگزیده شد.
محمود احمدینژاد
عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام (۱۳۹۲–تاکنون) (عضو حقوقی در دوران ریاست جمهوری) • رئیسجمهور ایران (۱۳۸۴–۱۳۹۲) • شهردار تهران (۱۳۸۲–۱۳۸۴) • استاندار اردبیل (۱۳۷۲–۱۳۷۶)
زندگی و سیاست
تاریخچه انتخاباتی • انتخابات مجلس ششم (۱۳۷۸) • دوران شهرداری تهران • دوران ریاست جمهوری • انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۴ (در انتخابات) •
کابینه اول (تشکیل کابینه) • انتخابات ریاستجمهوری ۱۳۸۸ (در انتخابات؛ مناظره با موسوی؛ مناظره با کروبی) • کابینه دوم (تنفیذ و تحلیف؛ تشکیل کابینه) • انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶) (در انتخابات)
دیدگاهها و سیاستها
اقتصاد
مسکن (طرح مسکن مهر) • سهام عدالت • سهمیهبندی سوخت • طرح تحول اقتصادی • هدفمندسازی یارانهها
سیاست داخلی
فرهنگ و هنر • سفرهای استانی • روز ملی فناوری هستهای • روز ملی فناوری فضایی • توسعه برنامه هستهای (بیانیه تهران) • دانشگاه جامع بینالمللی ایرانیان
سیاست خارجی
نگاه به شرق • خانه ایرانیان • روابط با آمریکای لاتین • نامههای خارجی • وامهای خارجی • همایش بینالمللی بررسی هولوکاست • دهمین نشست سازمان اکو • کنفرانس بینالمللی خلع سلاح • چهاردهمین نشست گروه پانزده • شانزدهمین نشست جنبش غیرمتعهدها
سفرهای خارجی
آمریکا • آمریکای لاتین • آفریقا • ترکیه • چین • عراق • ایتالیا • سوییس • لبنان
احزاب سیاسی
دفتر تحکیم وحدت (۱۳۵۸–۱۳۵۹) • جام (۱۳۶۷–تاکنون) • جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی (۱۳۷۸–۱۳۹۰) • ائتلاف آبادگران ایران اسلامی (۱۳۸۲–۱۳۸۴)
کتابشناسی
شورای نظارت بر انتشار آثار • تونل به زبان ساده • راهنمای طراحی و ایمنسازی پایه علائم راه • مطالعات حمل و نقل • نگاهی تازه به مقابله با زلزله: اتاق امن
خویشاوندان
اعظمالسادات فراحی (همسر) • داوود احمدینژاد (برادر) • پروین احمدینژاد (خواهر) • اسفندیار رحیم مشایی (پدر عروس)
مرتبط
مردی با کاپشن بهاری • احمدینژاد، معجزه هزاره سوم • سؤال نمایندگان مجلس
جنجالها
ادعای شرکت در تصرف سفارت آمریکا • هاله نور • بگمبگم • غیبت یازدهروزه • برخورد با دانشجویان • اتهامهای اقتصادی دولت • بورسیههای غیرقانونی • برادران قاچاقچی • یکشنبه سیاه • جریان انحرافی • مکتب ایرانی • ظهور بسیار نزدیک است
→ سید محمد خاتمی • حسن روحانی ←
اصلاحات اهداف و رویدادهای مهم
اصلاحطلبی • مردمسالاری دینی • گفتوگوی تمدنها • دولت خاتمی • قتلهای زنجیرهای • حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸ تیر ۱۳۷۸) • تظاهرات خرمآباد (شهریور ۱۳۷۹) • دوره ششم مجلس شورای اسلامی • ۲ خرداد ۱۳۷۶ • انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۴) • کمیسیون اصل نود • حمله سپاه به فرودگاه امام • سفر محمد خاتمی به ایتالیا (۱۹۹۹) • کنفرانس برلین • تحصن و استعفاء جمعی از نمایندگان مجلس ششم • نامهٔ جام زهر •انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۹۲) • انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۵–۱۳۹۴) • انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۴) • فهرست امید• فراکسیون امید
احزاب مهم
مجمع روحانیون مبارز • جبهه مشارکت ایران اسلامی • سازمان مجاهدین انقلاب • حزب اعتماد ملی
رهبران و شخصیتهای مهم
محمد خاتمی • میرحسین موسوی • اکبر هاشمی رفسنجانی • عبدالله نوری • سید محمد موسوی خوئینیها • علی مزرومعی • مسعود پزشکیان • صادق زیبا کلام • حسن روحانی • مصطفی کواکبیان • علی محمد دستغیب•یوسف صانعی • محمدرضا عارف • سعید حجاریان • بهزاد نبوی • محمدرضا خاتمی • مصطفی معین • مهدی کروبی • اکبر گنجی • اکبر اعلمی • عمادالدین باقی • عبدالله رمضانزاده • محسن کدیور • ماشاالله شمسالواعظین • علی شمخانی • سید عطاءالله مهاجرانی • محدعلی نجفی • علیرضا علوی تبار • مصطفی تاجزاده • عباس عبدی •احمد شیرزاد • علی مطهری • محمدرضا تابش•فاطمه حقیقت جو • زهرا رهنورد • جعفر توفیقی • محسن میردامادی • الهه کولایی • فاطمه راکعی • محسن آرمین • محسن صفایی فراهانی • حسن خمینی • سهیلا جلودارزاده• جلال جلالی زاده • محسن میردامادی • مجید انصاری • مصطفی کواکبیان • ابراهیم اصغرزاده • الهه کولایی • عبدالواحد موسوی لاری •علیمحمد غریبانی • رسول منتجبنیا • محمدعلی ابطحی • اسدالله بیات زنجانی • علیاکبر محتشمیپور • حسن حبیبی
رسانههای مهم
روزنامه جامعه • روزنامه سلام • روزنامه توس • روزنامه نشاط • روزنامه صبح امروز • روزنامه خرداد • روزنامه عصر آزادگان • روزنامه حیات نو • روزنامه هممیهن • روزنامه شرق • ایلنا • ایسنا • روزنامه آفتاب یزد • روزنامه آرمان • اعتماد
حامیان (دائم یا مقطعی)
دفتر تحکیم وحدت • شورای فعالان ملی-مذهبی ایران • نهضت آزادی ایران • حسینعلی منتظری • مجمع مدرسین و محققین حوزهٔ علمیهٔ قم• عبدالکریم سروش • حزب کارگزاران سازندگی• انجمن اسلامی مهندسان ایران
اپوزیسیون مخالف
حزب کمونیست کارگری ایران
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
![]() |
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||
نامزد | اکبر هاشمی رفسنجانی | محمود احمدینژاد | مهدی کروبی | ||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
حزب | حزب سازندگی | اصولگرایان | اصلاحطلب | ||||||||||||||||||||||||||||||
رأیهای مردمی | ۶٬۲۱۱٬۹۳۷ ۱۳٫۲۸٪ واجدان |
۵٬۷۱۱٬۶۹۶ ۱۲٫۲۱٪ واجدان |
۵٫۰۷۰٫۱۲۴ ۱۰٫۸۴٪ واجدان |
||||||||||||||||||||||||||||||
درصد رأی | ۲۱٫۱۳٪ | ۱۹٫۴۳٪ | ۱۷٫۲۴٪ | ||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() |
![]() |
||||||||||||||||||||||||||||||||
نامزد | محمدباقر قالیباف | مصطفی معین | علی اردشیر لاریجانی | ||||||||||||||||||||||||||||||
حزب | اصولگرا حزب ایستادگی | اصلاحطلب حزب مشارکت | اصولگرا حزب ایستادگی | ||||||||||||||||||||||||||||||
رأیهای مردمی | ۴٬۰۹۵٬۸۲۷ ۸٫۷۵٪ واجدان |
۴٬۰۸۳٬۹۵۱ ۸٫۷۲٪ واجدان |
۱٬۷۱۳٬۸۱۰ ۳٫۶۶٪ واجدان |
||||||||||||||||||||||||||||||
درصد رأی | ۱۳٫۹۳٪ | ۱۳٫۸۹٪ | ۵٫۸۳٪ | ||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
نامزد | محسن مهرعلیزاده | ||||||||||||||||||||||||||||||||
حزب | اصلاحطلب حزب همبستگی | ||||||||||||||||||||||||||||||||
رأیهای مردمی | ۱٬۲۸۸٬۶۴۰ ۲٫۷۵٪ واجدان |
||||||||||||||||||||||||||||||||
درصد رأی | ۴٫۳۸٪ |
پراکندگی صدرنشینی نامزدان در استانهای ایران در دور نخست
صدرنشینی دو نامزد در استانهای ایران در دور دوم
رئیسجمهور پیش از انتخابات
سید محمد خاتمی |
رئیسجمهور برگزیده
محمود احمدینژاد |
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ ه.خ. برگزار شد. همزمان پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار شد.[ نامنویسیِ داوطلبان از روز ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ آغاز شد و تا ۵ روز ادامه داشت. پس از اعلام نام نامزدهای تأیید صلاحیت شده، آنها از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت (جمعاً بهمدتِ ۲۰ روز) برای تبلیغات انتخاباتی زمان داشتند. رئیسجمهور کنونی، حسن روحانی، مجاز به شرکت در انتخابات برای دومین بار پیاپی شد که با سید ابراهیم رئیسی نامزد اصولگرا، سید مصطفی هاشمیطبا و سید مصطفی میرسلیم رقابت کرد.
طبق نتیجه رسمی حسن روحانی با کسب ۵۷٪ آرا مجدداً به عنوان رئیسجمهور ایران انتخاب شد
دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ ه.خ. برگزار شد. همزمان پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار شد. نامنویسیِ داوطلبان از روز ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ آغاز شد و تا ۵ روز ادامه داشت. پس از اعلام نام نامزدهای تأیید صلاحیت شده، آنها از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت (جمعاً بهمدتِ ۲۰ روز) برای تبلیغات انتخاباتی زمان داشتند. رئیسجمهور کنونی، حسن روحانی، مجاز به شرکت در انتخابات برای دومین بار پیاپی شد که با سید ابراهیم رئیسی نامزد اصولگرا، سید مصطفی هاشمیطبا و سید مصطفی میرسلیم رقابت کرد.
طبق نتیجه رسمی حسن روحانی با کسب ۵۷٪ آرا مجدداً به عنوان رئیسجمهور ایران انتخاب شد.
روند برگزاری
بر پایه مادهٔ ۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری، وزارت کشور موظف است دستکم پنج ماه پیش از پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری (۱۲ اسفند) مقدمات اجرای انتخابات را فراهم آورد.
نامنویسی نامزدان از سهشنبه ۲۲ ام تا شنبه ۲۶ فروردین انجام شد. تبلیغات نیز از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت پس از اعلام نامزدان تأییدشده انجام شد.
انتخابات جمعه ۲۹ اردیبهشت برگزارشد.
روش انتخابات ریاستجمهوری در ایران با روش دومرحلهای برای یک دورهٔ چهار ساله انجام میشود. در صورتی که هیچ نامزدی نتواند اکثریت مطلق (۱+۵۰٪) را بهدستآورد، انتخابات در روز جمعهٔ بعدی بین دو نامزدی که بیشترین رأی را آورده باشند انجام خواهد شد.
تشخیص صلاحیت افرادی که برای نامزدی نامنویسی میکنند به عهدهٔ شورای نگهبان قانون اساسی است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شروط زیر برای نامزدهای ریاستجمهوری آورده شده:
رجل مذهبی و سیاسی
ایرانیالاصل
شهروند ایران
مدیر و مدبر
دارای حسن سابقه و امانت و تقوی
مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران
مؤمن و معتقد به مذهب رسمی کشور
زمانبندی
برنامه زمانبندی انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران به شرح زیر است:
۲۲ فروردین ۹۶: صدور دستور شروع انتخابات توسط وزیر کشور
۲۲ تا ۲۴ فروردین ۹۶: تشکیل هیئت اجرایی توسط فرمانداریها
۲۲ تا ۲۶ فروردین ۹۶: ثبت نام از داوطلبان به مدت ۵ روز (از زمان صدور دستور شروع انتخابات)
۲۷ تا ۳۱ فروردین ۹۶: رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
۱ تا ۵ اردیبهشت ۹۶: تمدید مهلت رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
۶ تا ۷ اردیبهشت ۹۶: انتشار اسامی نامزدها توسط وزارت کشور
۸ تا ۲۷ اردیبهشت ۹۶: تبلیغات انتخاباتی نامزدها
۲۸ اردیبهشت ۹۶: ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی نامزدها
۲۹ اردیبهشت ۹۶: اخذ رأی
نامزدان
نوشتار اصلی: نامزدان انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
نامنویسی از نامزدان از ۲۲ تا ۲۶ فروردین انجام شد. در پایان روند نامنویسی که در ساختمان وزارت کشور انجام گرفت، جمعاً ۱۶۳۶ نفر ثبتنام کردند؛ از این تعداد ۱۳۷ نفر زن و ۱۴۹۹ نفر مرد بودند. جوانترین ثبتنامکننده ۱۸ سال و مسنترین ۹۲ سال داشت.
انتخابات ریاستجمهوری در ایران با روش دومرحلهای برای یک دورهٔ چهار ساله انجام میشود. در صورتی که هیچ نامزدی نتواند اکثریت مطلق (۱+۵۰٪) را بهدستآورد، انتخابات در روز جمعهٔ بعدی بین دو نامزدی که بیشترین رأی را آورده باشند انجام خواهد شد
تشخیص صلاحیت افرادی که برای نامزدی نامنویسی میکنند به عهدهٔ شورای نگهبان قانون اساسی است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شروط زیر برای نامزدهای ریاستجمهوری آورده شده:
- رجل مذهبی و سیاسی
- ایرانیالاصل
- شهروند ایران
- مدیر و مدبر
- دارای حسن سابقه و امانت و تقوی
- مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران
- مؤمن و معتقد به مذهب رسمی کشور
زمانبندی
برنامه زمانبندی انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران به شرح زیر است:
- ۲۲ فروردین ۹۶: صدور دستور شروع انتخابات توسط وزیر کشور
- ۲۲ تا ۲۴ فروردین ۹۶: تشکیل هیئت اجرایی توسط فرمانداریها
- ۲۲ تا ۲۶ فروردین ۹۶: ثبت نام از داوطلبان به مدت ۵ روز (از زمان صدور دستور شروع انتخابات)
- ۲۷ تا ۳۱ فروردین ۹۶: رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
- ۱ تا ۵ اردیبهشت ۹۶: تمدید مهلت رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
- ۶ تا ۷ اردیبهشت ۹۶: انتشار اسامی نامزدها توسط وزارت کشور
- ۸ تا ۲۷ اردیبهشت ۹۶: تبلیغات انتخاباتی نامزدها
- ۲۸ اردیبهشت ۹۶: ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی نامزدها
- ۲۹ اردیبهشت ۹۶: اخذ رأی
نامزدان
نوشتار اصلی: نامزدان انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
نامنویسی از نامزدان از ۲۲ تا ۲۶ فروردین انجام شد. در پایان روند نامنویسی که در ساختمان وزارت کشور انجام گرفت، جمعاً ۱۶۳۶ نفر ثبتنام کردند؛ از این تعداد ۱۳۷ نفر زن و ۱۴۹۹ نفر مرد بودند. جوانترین ثبتنامکننده ۱۸ سال و مسنترین ۹۲ سال داشت.
نامزدهای تأیید شده از سوی شورای نگهبان
در ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ ستاد انتخابات کشور با صدور اطلاعیه شماره هشت خود، شش نامزد احراز صلاحیت شده انتخابات ریاستجمهوری را معرفی کرد:
حامیان دولت
از طرف دولت یازدهم، حسن روحانی رئیسجمهور و نیز اسحاق جهانگیری معاوناول به عنوان نامزد پوششی روحانی در انتخابات شرکت کردند.
روحانی
نوشتار اصلی: حسن روحانی در انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
حسن روحانی رئیسجمهور، برای دومین دورهٔ پیاپی در انتخابات نامنویسی کرد.
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان او را به عنوان کاندیدای جبهه اصلاحات و جبهه اعتدال گرا معرفی کرد.
سید محمد خاتمی رئیسجمهور پیشین و رهبر اصلاحات در پیامی عنوان کرد رای به روحانی را تکرار کنید.[ میرحسین موسوی و مهدی کروبی رهبران معترض به نتایج انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۸۸) که در حصر خانگی قراردارند در بیانهای با اعلام پشتیبانی از حسن روحانی گفتند که در انتخابات پیش رو شرکت خواهند کرد.
جهانگیری
نوشتار اصلی: اسحاق جهانگیری در انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
اگرچه جهانگیری بعدتر پوششی بودن خود برای روحانی را تأیید نکرد و گفت خودم میخواهم رئیسجمهور شوم.[ ولی بیشتر رسانهها که پیشتر از ثبتنام گزینهای پوششی یا ضربهگیر یا حمایتی برای حمایت از روحانی در انتخابات خبر میدادند، اسحاق جهانگیری را که در آخرین ساعت ثبتنام در انتخابات در وزارت کشور حضور به هم رساند، نامزد پوششی روحانی معرفی کردند
محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت پس از نامنویسی وی گفت که جهانگیری برای دفاع از دولت در انتخابات نامنویسی نمود، و او مکمل روحانی است
همچنین برخی رسانهها جهانگیری را نامزد احتیاطی تحلیل کردند، یعنی نامزدی که در صورتی که احتمال موفق نشدن روحانی افزایش یافت، جایگزین روحانی شود
جهانگیری سرانجام در سهشنبه ۲۶ اردیبهشت به نفع حسن روحانی کنارهگیری کرد.
میرسلیم
نوشتار اصلی: سید مصطفی میرسلیم در انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
سید مصطفی میرسلیم به عنوان نامزد نهایی حزب مؤتلفهٔ اسلامی در انتخابات شرکت کرد.
هاشمی طبا
نوشتار اصلی: سید مصطفی هاشمیطبا در انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
سید مصطفی هاشمیطبا از بنیانگذاران حزب کارگزاران سازندگی که در سال ۱۳۸۰ نیز در انتخابات شرکت کردهبود، در این انتخابات حضور پیدا کرد.
تحریم و مشارکت
برخی از گروههای سیاسی فعال در خارج از کشور و برخی افراد درون کشور به دلایل گوناگون اعلام کردهاند از شرکت در انتخابات خودداری میکنند.
رضا پهلوی آخرین ولیعهد ایران در بیانیهای دعوت به تحریم انتخابات کرد. احزاب کردِ حدک، سازمان انقلابی زحمتکشان، کومله، دمکرات کردستان ایران، سامان خبات، و کومله شاخه حزب کمونیست ایران نیز در بیانیه مشترکی به این دلیل که این انتخابات تحت معیارهای دمکراتیک نمیتواند آزاد تلقی شود آن را تحریم کردند.
سازمانهای جبهه ملی ایران در خارج از کشور در بیانیهای منع فعالیت احزاب منتقد و حبس روزنامهنگاران را از دلایل خود برای عدم شرکت در انتخابات عنوان کرد
اتحاد برای دموکراسی در ایران انتخابات را نمایشی دانست و از فعالان سیاسی خواست در آن مشارکت نکنند] در این بین تعدادی از رهبران جبهه ملی ایران در بیانیهای از حسن روحانی پشتیبانی، و این اقدام را به سود منافع و کیان ملی مصلحت کشور خواندند
در آخرین نظرسنجی، روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری با حجم نمونه ۱۴۰۰۰ نفر در سطح کشور که از سوی ایسپا صورت گرفت، ۷۲ درصد از مردم ایران گرایش به مشارکت در انتخابات داشتند.
در ۱۶ اردیبهشت یک نفر در زرینشهر اصفهان به دلیل تبلیغ تحریم انتخابات دستگیر شد.]
محمود احمدینژاد رئیسجمهور پیشین ایران و معاون سابق او حمیدرضا بقایی، که صلاحیت شان در این دوره برای نامزدی تأیید نشد، اعلام کردند از هیچیک از نامزدها پشتیبانی نمیکنند. با این حال این دو در انتخابات رأی دادند و بقایی نام احمدینژاد را روی برگه رأی خود نوشت.
تخلفها و اعتراضها در جریان رقابتهای انتخاباتی
نوشتار اصلی: تخلفات انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۳۹۶)
همانند دوره گذشته، صدا و سیما بیشترین حجم تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری را برعهده داشت. طبق برنامهریزیهای این سازمان، هر نامزد در مجموع ۱۴۷۰ دقیقه زمان برای تبلیغ در اختیار داشت که از آن، ۵۵۵ دقیقه مربوط به برنامههای رادیویی، ۵۵۵ دقیقه مربوط به برنامههای تلویزیونی و ۳۶۰ دقیقه مربوط به مناظرات بودهاست چینش نامزدها قبل از شروع برنامهها و به وسیله قرعه کشی در حضور خود نامزدها یا نمایندگان آنها صورت گرفتهاست.
اعتراض به تخلف و عملکرد صدا و سیما
هم حامیان دولت و هم مخالفان دولت، اعتراضهای گستردهای به عملکرد صداوسیما داشتند، و هریک او را متهم به جانبداری از نامزد رقیب کردند.
صدا و سیما به شکل مشخص در بخشهای مختلف برای هر ۶ نامزد ریاست جمهوری وقت تعیین نمود.
اعتراض حامیان دولت
همچنین دو ستاد انتخاباتی اسحاق جهانگیری و حسن روحانی با ارائه اسناد صدا و سیما را محکوم به تخلف آشکار حمایت از ابراهیم رئیسی نمودند.
بهطور مثال شبکه یک ساعت ۸:۳۰ دقیقه ۲۶ اردیبهشت همایش حامیان سید ابراهیم رئیسیرا زیرنویس کرد و در هنگام پخش یک سریال از شبکه ۳ در پربینندهترین ساعتها، صحبتهای محمدباقر قالیباف در حمایت از ابراهیم رئیسی نیز از اخبار سراسری به تعداد مکرر پخش و زیرنویس شد
همچنین جمعی نمایندگان مجلس حامی روحانی که مسئولیت نظارت بر صدا و سیما را بر عهده دارند در بیانهای صدا و سیما را ستاد انتخابات کاندیدای اصولگرا معرفی کردند، علی مطهری نایبرئیس مجلس که از حامیان روحانی است، ادعا کردهبود میتینگ رئیسی پخش شده ولی همایش بزرگ آزادی روحانی سانسور شدهاست، و از این که تلویزیون در اخبار ۲۰:۳۰ سه دقیقه همایش انتخاباتی رئیسی را نشان داده و اجتماع ۲۰ هزار نفری اصلاح طلبان حامی روحانی را سه ثانیه نشان دادهاست اظهار تاسف کرد.
مجید انصاری معاون پارلمانی رئیسجمهور با انتقاد از رویه صدا و سیما در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز اظهار کرد: از جریان خاصی که در صدا و سیما از یک سو به تخریب دولت مشغول هستند و از سوی دیگر عملاً کار ستاد انتخاباتی ۱ یا ۲ نفر از کاندیداها را انجام میدهد، به شدت گلایهمند هستیم.پیش از این نیز ستاد انتخاباتی حسن روحانی در اطلاعیهای اعلام کردهبود، بخشهایی از مستند انتخاباتی دکتر روحانی با عنوان رئیسجمهور روحانی از سوی صدا و سیما حذف شد.
احمد مازنی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در یادداشتی نسبت به آنچه تبلیغات سیاسی صدا و سیما برای رئیسی کاندیدای گروه جمنا خواندهبود، اعتراض کرد.[ محمد شریعتمداری رئیس ستاد حسن روحانی نیز در نامهای در اعتراض به عملکرد رسانه ملی به عبدالعلی علیعسکری نوشت و گفت، رفتار یکسویه رسانه ملی موجب تحریک احساسات ضد ظلم مردم ایران میشود.روحانی در اعتراض به عملکرد صدا و سیما در جمع مردم زنجان گفت: صدا و سیما گرفتار یک باند سیاسی است.
سحر نیوز ادعا کردهبود که صداوسیما هنگام پخش سخنرانیهای روحانی، چندان تمایلی به نشاندادن جمعیت ندارد و و زاویه دوربین متمرکز رو به سخنران است. وبگاه خبری اعتدال نیز، ادعا کردهبود مصاحبههای جهت دار ضد رئیسجمهور فعلی با انتقاد از شرایط اقتصادی یک سوءاستفاده از مردم برای حمایت از کاندیدای خاص توسط صدا و سیما بودهاست به شکلی که افراد مصاحبهکننده به شکل واضح مخاطب را به سمت و سوی کاندیدای خاص هدایت میکنند
مخالفان دولت
مخالفان دولت نیز متقابلاً اعتراضی به تخلفات ادعایی صداوسیما در حمایت از روحانی داشتند. از جملهٔ این اعتراضها، عملکرد صداوسیما در سانسور مستند نامزد مورد حمایت آنها بود
جمنا در نامهای با اعتراض به صداوسیما به علت ادعای حمایت از دولت، ابراز کردند: رسانهٔ ملی بهعنوان یک سرمایه ملی نباید به بهانه تضییقات مالی یا فشارهای صاحبان قدرت تن به بیعدالتی و آنتن فروشی دهد
فعالان بسیج دانشجویی در نامهای به صداوسیما از تغییر پیوستهٔ موضوع مناظرههای انتخاباتی انتقاد کردند
ستاد رئیسی در نامهای به صداوسیما، از پخش برنامههای روحانی گله کردهبود.
تخریب ستاد و بنرهای تبلیغاتی
ستاد مرکزی ابراهیم رئیسی در شیراز دو روز مانده به انتخابات توسط حامیان دولت مورد هجوم قرار میگیرد و عدهای مجروح شده و ستاد تعطیل میشود. مسولین ستاد مدعی میشوند که نیروی انتظامی از درگیری جلوگیری نکردهاست.[ فرهاد قادریان رئیس ستاد انتخاباتی رئیسی در استان اصفهان مدعی شد کارناوالهای طرفداران روحانی به ستادهای رئیسی حمله کردهاند.
همزمان با انتشار گزارشهایی از حمله به ستادهای حسن روحانی و جلوگیری از سخنرانی فعالان سیاسی در چند شهرستان، وزیر راه و شهرسازی از فضای پلیسی کشور، راهاندازی ایست و بازرسی و بازرسی خودروها در تهران انتقاد کرد. به گزارش خبرگزاری ایرنا و سحام نیوز، عباس آخوندی وزیر راه اعلام کرد که شامگاه پنجشنبه همراه با یکی از بزرگان کشور در حال بازگشت به خانه بودهاست که مشاهده کرده که در فاصلهای کمتر از ۲۰۰ متر در دو نقطه ایست و بازرسی برپا شده و خودروها مورد بازرسی قرار میگرفتند.همچنین به گزارش پیام نیوز در چهار روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری در میدان ولیعصر و میدان ونک گارد ویژه نیروی انتظامی مستقر شدهاست.[56]
خبرگزاریها و رسانهها
بر پایه اعلام وزارت کشور و اداره کل امور مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،[57] خبرگزاریها و برخی از روزنامههای وابسته به بودجه عمومی، دولت، نظامی و ارگانی را انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی منع نمود.
۲۷ اردیبهشت آخرین جدول کلی تخلفات رسانهها در ایام انتخابات توسط اداره کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی که مشمول ماده ۶۸ قانون هستند، اعلام شد. بر اساس این جدول بیشترین تخلف به نام خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران ثبت شدهاست که ۲۵۲ مورد را شامل میشود. پس از «فارس»، خبرگزاری تسنیم منتسب به سپاه پاسداران با ۲۴۵ مورد تخلف، رتبه بعدی را داراست. خبرگزاری دانشجو وابسته به بسیج دانشجویی با ۱۸۳ مورد تخلف و خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی با ۱۶۰ تخلف در رتبههای بعدی قرار میگیرند
فرارو به نقل از روزنامهٔ اصلاحطلب شرق در گزارشی نوشت: همه تیترهای فارس و تسنیم حاکی از رشد آرای روحانی است. در شرایطی که بیشتر هنرمندان و ورزشکاران و فرهیختگان هم از روحانی پشتیبانی کردهاند، رسانههای اصولگرا که نتوانستهاند دلخوری خود را از این رخداد پنهان کنند، شروع به حمله به هنرمندان کردهاند. روزنامهٔ اصولگرای کیهان در مقالهای هواداران روحانی را نازپرور و ضدمردم معرفی نمود.
نظرسنجیها
تاریخ | منبع | شمار نمونه | حاشیه خطا | ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
مردد | نمیگویم | سایر | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
روحانی | قالیباف | رئیسی | جهانگیری | میرسلیم | هاشمیطبا | ||||||||
۲۷ ارد. | پرسش / کالج-الکترال | [ ] | ۱۵۰۰۰ | ۱٫۴۱٪ | ۵۸٫۵۴٪ | ۰ | ۳۵٫۱۶٪ | ۲٫۳۷٪ | ۱٫۵۶٪ | ۰٫۷۸٪ | ۱٫۵۹٪ | ||
۲۶ ارد. (منتشرنشده) | ایرانپل[61] | ۱۰۰۷ | ۳٫۰۹ | ۵۸ | ۳۶٫۴ | ||||||||
۲۵ ارد. | پرسش / نظرسنجی حقیقی[62] | ۱۵۰۰۰ | ۱٫۶۶٪ | ۵۵٫۴۷٪ | ۰ | ۲۸٫۴۶٪ | ۳٫۶۶٪ | ۲٫۱۸٪ | ۱٫۴۱٪ | ۶٫۲۶٪ | ۲٫۵۳٪ | ||
۲۷ ارد. | ایپو[63] | ۱۲۰۳ | ۲/۸۳± تا ۴/۰۶± | ۳۵٬۹٪ | ۲٬۳٪ | ۱۸٪ | ۰٪ | ۰٬۵٪ | ۰٪ | ۱۶٬۴٪ | ۲۰٪ | ۷٪ | |
۲۶ ارد. | ایپو[63] | ۱۱۹۴ | ۲/۸۳± تا ۳/۸۹± | ۳۰٪ | ۵٪ | ۱۳٪ | ۰٪ | ۱٪ | ۱٪ | ۲۳٪ | ۱۸٪ | ۱۰٪ | |
کنارهگیری قالیباف در ۲۵ اردیبهشت و کنارهگیری جهانگیری در ۲۶ اردیبهشت |
|||||||||||||
۲۴ ارد. | ایپو | ۱۱۲۲ | ۲/۹۳± تا ۴/۳۰± | ۲۸٪ | ۹٪ | ۱۲٪ | ۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۲۴٪ | ۲۲٪ | ۴٪ | |
۲۳ ارد. | ایپو | ۱۰۱۲ | ۳/۰۸± تا ۴/۷۳± | ۲۹٫۱٪ | ۱۲٫۰٪ | ۱۰٫۷٪ | ۰٫۶٪ | ۰٫۳٪ | ۰٫۱٪ | ۲۵٫۵٪ | ۱۳٫۱٪ | ۸٫۷٪ | |
مناظرهٔ اقتصادی در جمعه ۲۲ اردیبهشت | |||||||||||||
۲۲ ارد. | ایپو | ۱۱۹۹ | ۲/۸۳± تا ۳/۷۵± | ۳۰٪ | ۱۲٪ | ۱۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۲۵٪ | ۱۱٪ | ۹٪ | |
۲۱ ارد. | ایپو | ۱۲۱۲ | ۲/۸۱± تا ۳/۷۴± | ۲۹٪ | ۱۲٪ | ۱۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۲۸٪ | ۱۰٪ | ۱۰٪ | |
۲۰ ارد. | ایپو | ۱۱۸۹ | ۲/۸۲± تا ۳/۷۵± | ۲۸٪ | ۱۰٪ | ۱۰٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۳۰٪ | ۹٪ | ۱۴٪ | |
۱۹ ارد. | ایپو | ۱۱۸۹ | ۲/۸۳± تا ۳/۸۲± | ۲۳٪ | ۱۱٪ | ۹٪ | ۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۳۳٪ | ۱۰٪ | ۱۴٪ | |
۱۸ ارد. | ایپو | ۱۰۷۶ | ۲/۹۹± تا ۳/۹۱± | ۲۴٪ | ۱۰٫۳٪ | ۶٫۹٪ | ۰٫۷٪ | ۰٫۷٪ | ۰٫۱٪ | ۳۶٪ | ۱۰٪ | ۱۲٪ | |
۱۷–۱۸ ارد. | دانشجویان] | ن/م | ن/م | ۴۱٫۶٪ | ۲۴٫۶٪ | ۲۶٫۷٪ | ۳٫۲٪ | ۲٫۸٪ | ۱٫۲٪ | -[پینوشت 1] | ... | ... | |
۱۴–۱۷ ارد. | ایپو | ۱۰۰۰ | ±۳٫۹ | ۲۴٫۵٪ | ۱۰٫۵٪ | ۴٫۶٪ | ۱٫۳٪ | ۰٫۸٪ | ۰٫۴٪ | ۳۶٪ | ۹٪ | ۱۲٪ | |
۱۶ ارد. | دانشگاه تهران | ن/م | ن/م | ۳۴٪ | ۲۸٪ | ۱۶٪ | ۲٪ | ۱٪ | ۱٪ | ... | ... | ۱۸٪ | |
مناظرهٔ سیاسی در جمعه ۱۵ اردیبهشت | |||||||||||||
۹–۱۰ ارد. | ن/م | ن/م | ۳۷٪ | ۳۰٪ | ۱۱٪ | ۴٪ | ۲٪ | ۲٪ | ... | ... | ۱۴٪ | ||
۹–۱۰ ارد. | ن/م | ن/م | ۲۸٪ | ۲۶٪ | ۱۵٪ | ۷٪ | >۳٪ | >۳٪ | ... | ... | <۱۹٪ | ||
مناظرهٔ اجتماعی در جمعه ۸ اردیبهشت | |||||||||||||
۳–۴ ارد. | دانشجویان | ن/م | ن/م | ۴۳٫۵٪ | ۲۲٫۶٪ | ۱۷٫۴٪ | ۳٫۶٪ | ۲٫۱٪ | ۲٫۸٪ | ... | ... | ۸٫۱٪ |
نتیجهها
نامزد | گرایش | تشکل سیاسی | حامیان | رأی | ٪ | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
حسن روحانی | اعتدالگرا | اعتدال و توسعه | اعتدالگرایان اصلاحطلبان |
۲۳٬۶۳۶٬۶۵۲ | ۵۷٫۱۴٪ | |||
سید ابراهیم رئیسی | اصولگرا | جامعهٔ روحانیت | جمنا جامعتین پایداری |
۱۵٬۸۳۵٬۷۹۴ | ۳۸٫۲۸٪ | |||
سید مصطفی میرسلیم | اصولگرا | مؤتلفه | مؤتلفه | ۴۷۸٬۲۶۷ | ۱٫۱۶٪ | |||
سید مصطفی هاشمیطبا | اصلاحطلب | کارگزاران | - | ۲۱۴٬۴۴۱ | ۰٫۵۲٪ | |||
رأیهای سفید و باطله | ۱٬۲۰۰٬۹۳۱ | ۲٫۹۰٪ | ||||||
مجموع کل رأیها | ۴۱٬۳۶۶٬۰۸۵ | ۱۰۰٪ | ||||||
رأیهای داخلی | ۴۱٬۱۹۵٬۷۹۵ | ۹۹٫۵۹٪ | ||||||
رأیهای خارجی | ۱۷۰٬۲۹۰ | ۰٫۴۱٪ | ||||||
واجدان شرایط رأیدهی/درصد مشارکت داخلی | ۵۶٬۴۱۰٬۲۳۴ | ۷۳٫۰۳٪ | ||||||
رأیندادگان داخلی/درصد عدم مشارکت داخلی | ۱۵٬۲۱۴٬۴۳۹ | ۲۶٫۹۷٪ | ||||||
واجدان شرایط رأیدهی/درصد مشارکت خارجی | ~ ۲٫۵ میلیون | ~۷٪ | ||||||
منبع:
|
نمودار میلهای | ||||
---|---|---|---|---|
روحانی | ۵۷٫۱۴٪ | |||
رئیسی | ۳۸٫۲۸٪ | |||
میرسلیم | ۱٫۱۶٪ | |||
هاشمیطبا | ۰٫۵۲٪ | |||
باطله | ۲٫۹۰٪ |
![]() |
||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
|
![]() |
|||||||||||||||||
نامزد | حسن روحانی | سید ابراهیم رئیسی | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
حزب/تشکل | اعتدال و توسعه | جامعهٔ روحانیت | ||||||||||||||||
حامیان | اصلاحطلبان اعتدالگرایان شورای عالی سیاستگذاری مجمع روحانیون مبارز |
جمنا جبههٔ پایداری جامعتین |
||||||||||||||||
رأیهای مردمی | ۲۳٬۶۳۶٬۶۵۲ | ۱۵٬۸۳۵٬۷۹۴ | ||||||||||||||||
درصد رأی | ۵۷٫۱۴٪ | ۳۸٫۲۸٪ | ||||||||||||||||
درصد واجدان | ۴۱٫۹۰٪ | ۲۸٫۰۷٪ | ||||||||||||||||
نوسان واجدان | ▲۵٫۰۳٪ واجدان | - | ||||||||||||||||
گرایش | اعتدالگرا | اصولگرا | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
![]() |
![]() |
|||||||||||||||||
نامزد | سید مصطفی میرسلیم | سید مصطفی هاشمیطبا | ||||||||||||||||
حزب/تشکل | مؤتلفه | کارگزاران | ||||||||||||||||
حامیان | - | - | ||||||||||||||||
رأیهای مردمی | ۴۷۸٬۲۶۷ | ۲۱۴٬۴۴۱ | ||||||||||||||||
درصد رأی | ۱٫۱۶٪ | ۰٫۵۲٪ | ||||||||||||||||
درصد واجدان | ۰٫۸۵٪ | ۰٫۳۸٪ | ||||||||||||||||
نوسان واجدان | - | ▲۰٫۳۱٪ واجدان | ||||||||||||||||
گرایش | اصولگرا | اصلاحطلب |
نتیجهٔ انتخابات براساس نامزدان برنده به تفکیک استانهای ایران
نتیجهٔ انتخابات براساس حدود درصد نامزدان برنده به تفکیک شهرستانهای ایران
رئیسجمهور پیش از انتخابات
حسن روحانی |
رئیسجمهور برگزیده
حسن روحانی |
گروههای سیاسی جمهوری اسلامی ایران
خانه احزاب ایران
پیشین*
جناح راست
جامعتین (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • جامعه روحانیت مبارز) • حزب مؤتلفه اسلامی • جامعه اسلامی مهندسین
جناح چپ
خانه کارگر • مجمع روحانیون مبارز • سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی • مجمع نیروهای خط امام • انجمن اسلامی مهندسان ایران
دیگر
حزب جمهوری اسلامی • فدائیان اسلام
کنونی*
اصولگرایان
جامعتین (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • جامعه روحانیت مبارز) • جبهه پیروان خط امام و رهبری (حزب مؤتلفه اسلامی • جامعه اسلامی مهندسین • انجمن اسلامی پزشکان ایران • جامعه زینب) • حزب تمدن اسلامی • انصار حزبالله • جمعیت ایثارگران • جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی • ائتلاف آبادگران • جمعیت رهپویان • کانون دانشگاهیان • حزب نواندیشان • جمعیت پیشرفت و عدالت • جبهه پایداری • جبهه متحد اصولگرایان • جبههٔ ایستادگی (حزب توسعه و عدالت • حزب سبز ایران) • جبهه یکتا • جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی
اعتدالگرایان**
حزب کارگزاران • حزب اعتدال و توسعه
اصلاحطلبان
جبهه مشارکت • مجمع روحانیون مبارز • سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران • مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم • حزب اتحاد ملت • حزب الوفاق الاسلامی • حزب اسلامی کار (سازمان دانشجویی حزب اسلامی کار) • حزب ندای ایرانیان • مجمع نیروهای خط امام • جمعیت زنان جمهوری اسلامی • حزب مردمسالاری • خانه کارگر • مجمع اسلامی بانوان • حزب اراده ملت ایران • حزب اسلامی رفاه کارگران • حزب اعتماد ملی • حزب جامعه مدنی استان همدان • انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران • حزب همبستگی ایران اسلامی • جماعت دعوت و اصلاح • جبهه متحد کرد • سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی • انجمن اسلامی معلمان ایران • جمعیت توحید و تعاون دیگر و فدائیان اسلام
جنبش اصلاحات
اهداف و رویدادهای مهم
اصلاحطلبی • مردمسالاری دینی • گفتوگوی تمدنها • دولت خاتمی • قتلهای زنجیرهای • حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸ تیر ۱۳۷۸) • تظاهرات خرمآباد (شهریور ۱۳۷۹) • دوره ششم مجلس شورای اسلامی • ۲ خرداد ۱۳۷۶ • انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۴) • کمیسیون اصل نود • حمله سپاه به فرودگاه امام • سفر محمد خاتمی به ایتالیا (۱۹۹۹) • کنفرانس برلین • تحصن و استعفاء جمعی از نمایندگان مجلس ششم • نامهٔ جام زهر •انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۹۲) • انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۵–۱۳۹۴) • انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۴) • فهرست امید• فراکسیون امید
احزاب مهم
مجمع روحانیون مبارز • جبهه مشارکت ایران اسلامی • سازمان مجاهدین انقلاب • حزب اعتماد ملی
رهبران اصلاح طلبان
محمد خاتمی • میرحسین موسوی • اکبر هاشمی رفسنجانی • عبدالله نوری • سید محمد موسوی خوئینیها • علی مزروعی • مسعود پزشکیان • صادق زیبا کلام • حسن روحانی • مصطفی کواکبیان • علی محمد دستغیب•یوسف صانعی • محمدرضا عارف • سعید حجاریان • بهزاد نبوی • محمدرضا خاتمی • مصطفی معین • مهدی کروبی • اکبر گنجی • اکبر اعلمی • عمادالدین باقی • عبدالله رمضانزاده • محسن کدیور • ماشاالله شمسالواعظین • علی شمخانی • سید عطاءالله مهاجرانی • محدعلی نجفی • علیرضا علوی تبار • مصطفی تاجزاده • عباس عبدی •احمد شیرزاد • علی مطهری • محمدرضا تابش•فاطمه حقیقت جو • زهرا رهنورد • جعفر توفیقی • محسن میردامادی • الهه کولایی • فاطمه راکعی • محسن آرمین • محسن صفایی فراهانی • حسن خمینی • سهیلا جلودارزاده• جلال جلالی زاده • محسن میردامادی • مجید انصاری • مصطفی کواکبیان • ابراهیم اصغرزاده • الهه کولایی • عبدالواحد موسوی لاری •علیمحمد غریبانی • رسول منتجبنیا • محمدعلی ابطحی • اسدالله بیات زنجانی • علیاکبر محتشمیپور • حسن حبیبی
رسانههای مهم
روزنامه جامعه • روزنامه سلام • روزنامه توس • روزنامه نشاط • روزنامه صبح امروز • روزنامه خرداد • روزنامه عصر آزادگان • روزنامه حیات نو • روزنامه هممیهن • روزنامه شرق • ایلنا • ایسنا • روزنامه آفتاب یزد • روزنامه آرمان • اعتماد
حامیان (دائم یا مقطعی)
دفتر تحکیم وحدت • شورای فعالان ملی-مذهبی ایران • نهضت آزادی ایران • حسینعلی منتظری • مجمع مدرسین و محققین حوزهٔ علمیهٔ قم• عبدالکریم سروش • حزب کارگزاران سازندگی• انجمن اسلامی مهندسان ایران
اپوزیسیون مخالف
حزب کمونیست کارگری ایران
![]() |
|||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
تاریخ |
|
||||||||
سیاست |
|
||||||||
مردم |
|
||||||||
زبانها |
|
||||||||
جغرافیا |
|
||||||||
اقتصاد |
|
||||||||
جامعه |
|
||||||||
هنر |
|
||||||||
خبرگزاریها |
|
||||||||
|
![]() |
|
---|---|
|
|
اصولگرایان |
|
اصلاحطلبان |
|
انتخابات ریاستجمهوری ایران (۱۴۰۰) سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران انتخابات ۱۴۰۰ اخبار انتخابات ۱۴۰۰ نامزدهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در مورد انتخابات 1400 آخرین اخبار انتخابات ۱۴۰۰ از سایت های خبری تاریخ انتخابات ۱۴۰۰ ,سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ...