مصطفی ایزدی را معمولا به عنوان فعال سیاسی اصلاح طلب می شناسند که اطلاعات خوبی از تاریخ انقلاب و شخصیت های آن دارد اما جالب آن است که ایزدی سابقه زیادی در معماری و پروژه های ساختمانی دارد و با ریزه کاری ها و اطلاعات فنی پروژه هایی چون مسکن مهر آشناست و مدت ها هم در اینگونه طرح ها فعالیت کرده است.
آنگونه که ایزدی می گوید مسکن مهر تا سال های دیگر هم راه به جایی نمی برد چرا که از اساس تعریف نادرستی دارد. وی معتقد است عدم مدیریت و ناکارآمدی آن در این طرح عامل اصلی زمین خوردن آن بوده است و مشکلات آن ربطی به تحریم های بین المللی که معمولا کاستی ها به گردن آن انداخته می شود، ندارد.
آنچه در این یادداشت می خوانیم مجموعه پاسخ هایی است که مصطفی ایزدی به پرسش های ما در مورد معضلات اقتصادی و سیاسی پروژه مسکن مهر داده است:
عدم مدیریت و بی دقتی یا کم توجهی و استفاده از نیروهای نامناسب و ناکارآمد در پروژه هایی همچون مسکن مهر پیامدهای سیاسی و اجتماعی به دنبال خواهد داشت که البته این ابتدای کار است. دولت گذشته تصمیم گرفت با ساختن خانه های ارزان قیمت، طبقه درآمدی پایین را صاحب خانه کند. تصمیم خوبی بود اما طرح با عجله اجرا شد بدون آنکه برنامه ای صحیح برای آن تهیه شده باشد؛ بدون آنکه فکر کند ساختن انبوه خانه برای مردمی که هر کدامشان فرهنگ جداگانه دارند، پیش نیازهای زیادی می خواهد. ایجاد یک منطقه مسکونی به این سادگی که مدیران طرح مسکن مهر آن را راه انداختند نیست.
تازه هنگامی که قرار شد انبوه سازان را برای ساختن مسکن مهر تشویق کنند و به آنها سرمایه و امکانات و دیگر تسهیلات بدهند، دست هایی در کار پیدا شد که توقعات غیر اصولی و غیر قانونی داشتند. نمی خواهم کسی را ناامید کنم اما همین امر باعث شد در میان پیمانکاران شایسته، پیمانکاران وابسته ای وارد کار شوند که اساسا تجربه پروژه های بزرگ را نداشتند.
همین پیمانکاران برای سود بیشتر از کیفیت کار کم کردند تا سودهای چند میلیاردی بیشتری ببرند. خریداران عمده کسانی بودند که در این بین ضرر کردند و ناراضی شدند. متاسفانه به دلیل عدم مدیریت دولت، استمرار این اتفاقات باعث می شد صدای اعتراض خریداران هر روز بیشتر از دیروز شنیده شود. تورم هم کار خودش را می کند تا قیمت ها روز به روز بالاتر برود تا آن حد که عنان کار از دست دولت هم خارج شده است. گو اینکه از همان ابتدا هم ساخت خانه با قیمت هر متر مربع ۳۰۰هزار تومان، کارشناسی شده نبود. می توان با این مبلغ خانه ساخت اما مشخص است چنین برنامه ای به ساخت مسکن غیر استاندارد و ناامن برای خانواده ها خواهد انجامید.
معمولا تمام مشکلات به گردن تحریم های خارجی می افتد. حال آنکه بخش عمده ای از مشکلات ناشی از تعریف های نادرست در این پروژه است. به عبارت دیگر در کنار تمام تحریم ها هم می توان با مدیریت صحیح بسیاری از مشکلات را رفع کرد. برای مثال نداشتن زیرساخت (اعم از درمانگاه، فروشگاه، مدرسه و … ) در این شهرک ها ارتباطی به تحریم ها ندارد و به نوع تعریف مدیران و برنامه ریزان از مربوط می شود.
نمی توان تحریم ها را علت اصلی و همه جانبه کلیه مشکلات اقتصادی دانست بلکه بخش قابل توجهی از مشکلات ناشی از سوء مدیریت و بی برنامگی داخلی است. هرچند این مسئله اختصاص به مسکن مهر ندارد و تقریبا در همه سطوح دیده می شود. اما در مورد مسکن مهر می توان مشخصا با اطمینان گفت که کمبودهای مسکن مهر ناشی از بی توجهی مسولان مربوطه است. کسانی که می پنداشتند در بیابان می توان تعدادی خانه ساخت و مردم را به آنجا منتقل کرد و بعد هم افتخار کرد که برای طبقات کم درآمد خانه ارزان ساخته شده است.
در حالی که به ابتدایی ترین نیازهای مجتمع های بزرگ مسکونی توجه نداشته اند. بالاخره انسان هایی که در یک مجموعه در کنار هم زندگی می کنند، اولا به شغل نیاز دارند. همچنین امکانات تحصیل فرزندانشان باید فراهم شود. مراکز بهداشتی، امکانات تفریحی، مراکز خرید از نیازهای اولیه برای زندگی است. هیچ کس در این طرح ها فکر زیرساخت هایی همچون آب، برق، تلفن، گاز را نکرده است.
بدون تمام این امکانات از مردم دعوت کرده اند در چنین خانه هایی آن هم بدون استاندارد زندگی کنند. شهرهایی همچون پرند، پردیس، هشتگرد که از بهترین نوع این دست طرح ها هستند، چقدر امکانات اولیه دارند؟ در پرند قرار بود ۴۰هزار نفر ساکن شوند در حالی که حتی تامین آب آن با مشکل مواجه بود. با وجود این مشکلات باز هم دولت تصمیم گرفته ۱۰۰ هزار نفر دیگر هم تحت عنوان مسکن مهر به آن منطقه اضافه کند و در نهایت چیزی حدود ۵۰۰ هزار نفر در بیابان های اطراف پرند جای بدهند. چه کسی می گوید این تصمیمات غیر عاقلانه به تحریم ها ربط دارد؟
اکثر پیمانکاران برای آنکه ضرر نکنند، به دنبال مصالح ارزان قیمت رفتند. کسانی که در این مجتمع ها زندگی می کنند، به مرور با مشکلات خانه ها روبرو می شوند. رفع اشکالات تاسیسات مکانیکی و برقی این منازل هم یعنی پرداخت مرتب پول. یکی از معمولی ترین این اشکالات آسانسورهای این مجتمع هاست. تقریبا تمام مجتمع ها جای نصب آسانسور دارند اما پول نصب اسانسور را ساکنان مجددا از جیب پرداخت می کنند. پروژه هایی که ساخت پیمانکاران ترکیه است، پارکینگ ندارند.
این احساس که پول مردم صرف ساخت پروژه های بی کیفیت و کم کیفیت شده است، احساس ناامنی در مردم ایجاد می کند. بدیهی است اعتراض های اولیه مردم با مراقبت دستگاه های امنیتی و انتظامی روبرو شود. هرچند که مسکن مهر را نباید سیاسی کرد. سیاستی که در پی سیاسی کردن همه اتفاقات باشد راه جایی نمی برد. مسکن مهر پدیده ای اقتصادی است. اگر مسئله ای رنگ سیاسی به خود گرفت بدل به معضلی امنیتی می شود آنگاه مشکلات جدیدی پیش رو باز می شود و باید خون دل ها خورد تا موضوع از بعد امنیتی خارج شود.
منبع:پیام نو
