این روزها شاهد افزایش تنش در منطقه خلیج فارس هستیم. بعد از لغو معافیت خرید نفت از ایران توسط آمریکا، مقامات مختلف جمهوری اسلامی ایران تهدید کردند که در صورت افزایش اقدامات و فعالیت‌های دشمنان، تنگه هرمز و برخی مناطق استراتژیک خلیج فارس و دریای عمان را می‌بندند. بعد از این اظهار نظرها بود که بسیاری از مقامات آمریکایی و صهیونیستی و عربستانی واکنش نشان دادند.
طبق گزارش واشنگتن اگزمینر، آمریکا دو ناو بزرگ خود را از دریای مدیترانه به خلیج فارس منتقل کرده است. همچنین ارتش ایالات متحده تعدادی از جت‌های جنگی F35 خود را به پایگاه خود در امارات متحده عربی منتقل نموده است.
بر اساس ادعای این رسانه ، از طرف دیگر، عربستان سعودی تامین نفت کاهش یافته از ایران را تضمین نموده است و بنابراین، در روزهای آینده شاهد تردد بیشتر کشتی‌های عربستانی از تنگه هرمز خواهیم بود. در صورت افزایش تنش و دخالت ائتلاف آمریکا و سعودی در آبهای خلیج فارس، ممکن است میان نیروهای ایران و عربستان برخورد نظامی پیش بیاید.
در همین رابطه، به بررسی توان نظامی ایران و عربستان سعودی به خصوص در بخش نیروی دریایی پرداخته ایم.
مقایسه توان نظامی ایران و عربستان سعودی
به طور کلی، توان نظامی ایران و عربستان در جبهه‌های مختلف متفاوت است. طبق گزارشی که الجزیره حدودا یک سال پیش از توان نظامی دو کشور منتشر کرد، درحالیکه عربستان سعودی حدود 300 هواپیمای جنگی بیشتر از ایران دارد، ایران در دریا و خشکی مجهز تر و قدرتمندتر از رقیب است. تعداد سربازهای فعال ما حدود سه برابر عربستان و تعداد تانکها و ناوهایمان هم به میزان قابل توجهی بیشتر از تانکها و ناوهای سعودی است.
اینفوگرافی زیر تحلیل الجزیره از توان نظامی دو کشور را مشخص می‌کند.
در همین رابطه، فارن پالیسی هم در می 2018 طی گزارشی مفصل به مقایسه توان نظامی ایران و عربستان به طور کلی پرداخت. فارن پالیسی در این گزارش، بر این امر تاکید کرد که توان نظامی عربستان از جهاتی بیشتر از ایران و از جهات بسیاری کمتر از ایران است. تجهیزات ایران به علت تحریم‌های مختلف ممکن است از نظر توانایی کمی قدیمی باشند. ایران همچنین در سال 2016 بیش از 12 میلیارد دلار برای تجهیزات دفاعی اش هزینه کرد. این در حالی است که عربستان در همان سال بیش از 60 میلیون دلار برای تجهیز صنایع جنگی خود هزینه نمود. همچنین، از نظر تجهیزات هوایی و تعداد جت‌های جنگی، عربستان وضعیت بهتری دارد و در طول سالهای اخیر، تجهیزات بسیاری را از آمریکا و غرب خریداری نموده است.
فارن پالیسی اما تاکید دارد که توان نظامی ایران از جهات دیگری بیشتر از عربستان است. از نظر نویسنده گزارش، ایران در طول این سالها بر روی تجهیزاتی سرمایه گذاری کرده است که می‌تواند نقطه قوت او باشد. موشکهای بالستیک مهم ترین این تجهیزات هستند. موشک زمین به زمین ذوالفقار با برد 435 مایل و شهاب 3 با برد 994 مایل از جمله این تجهیزات هستند.
آزمایش موشکهای ذوالفقار در هدف قرار دادن داعش پس از حمله تروریستی در ایران، به خوبی نشان داد که این تجهیزات چه توانایی خاصی دارند.
از نظر فارن پالیسی اما نقطه قوت اصلی ایران بدون شک نیروی دریایی آن است. جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر مجهز به ناوهای عظیم الجثه شده است، هر چند هنوز هم نقطه قوت نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، کرفتهای سرعتی و مخرب هستند که با تجهیز شدن به راکتهای مختلف و موشکهای کروز خطرناک تر هم شده اند.
اما تجهیزات جنگی یک چیز است و قدرت تاثیرگذاری و به کارگیری این تجهیزات یک چیز دیگر. طبق گزارش فارن پالیسی، هر دو کشور ایران و عربستان در حال حاضر تجربه شرکت در نبردهای نظامی مختلفی را داشته اند اما زمینه آنها متفاوت بوده است.
ایران در جنگ تحمیلی که 8 سال طول کشید با ارتش تا دندان مسلحی روبرو شد که توسط آمریکا و غرب حمایت می‌گردید. این جنگ ایران را صاحب تجریه جنگی و نظامی مناسبی کرد. البته تجربه اصلی ایران در جنگ با داعش در عراق و سوریه به دست آمد. جایی که ایران با همکاری ارتشها و نیروهای مردمی دو کشور توانست تروریستها را شکست دهد و تجربه کنترل عملیاتهای شهری و زمینی را به دست آورد.
تجربه نظامی عربستان به مراتب کمتر از ایران است. سعودیها جز جنگ خلیج فارس که در آن،عربستان به کمک کویت شتافت و حمله سال 2009 به یمن، تجربه نظامی چندانی نداشته اند. هر دو موقعیت جنگی فوق الذکر هم نتایج مناسبی نداشتند. در جنگ خلیج فارس که عملا آمریکا قضیه را فیصله داد و در جنگ یمن هم عربستان علی رغم موشک باران شهرهای یمن در زمینه عملیات زمینی ناکام بوده است.
گزارش نشنال اینترست هم در همین رابطه قابل توجه است. طبق تحلیل این وبگاه خبری، ایران در حال حاضر مجموعه‌ای از موشک‌ها از جمله موشک سوخت مایع عماد با برد 1000 مایل در اختیار دارد که آن را در تقابل با سعودی ها توانمند می‌سازد. ایران، همچنین دارنده موشکهای بالستیک خانواده شهاب است. پیشرفته‌ترین موشکهای ایران، نسل موشکهای زمین‌به‌زمین دو مرحله‌ای، 2 موتور سوخت جامد مرکب موسوم به سجیل است که منهدم کردن آنها دشوار است. سرعت واکنش این موشک‌ها هم بسیار بالا است.
نشنال اینترست تاکید دارد که به لحاظ موقعیت استراتژیک هم ایران دست برتر را نسبت به سعودیها دارد. از آنجا که اقتصاد عربستان سعودی به صادرات نفتی وابسته است، ایران می‌تواند تنگه هرمز را ببندد یا در عبور و مرور کشتی‌ها در خلیج‌فارس اختلال ایجاد کند. نشنال‌اینترست در این رابطه می‌نویسد: "نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که دارنده نیروهایی متشکل از قایق‌های تندرو کاملا مسلح است، می‌تواند در خلال درگیری به تاسیسات کشتیرانی و بندری عربستان سعودی حمله کند. حملات انبوه با قایق‌ها می‌تواند لطمات فراوانی به نیروهای دریایی و بنادر عربستان سعودی وارد کند".
ایران حاکم مطلق آبها است؛ زیردریاییهای مهم ایران کدامند؟
همانطور که گزارش الجزیره، نشنال اینترست و فارن پالیسی تاکید داشتند، توان دریایی ایران به مراتب بیشتر از عربستان سعودی است. بررسی پایگاه گلوبال فایر پاور در سال گذشته نشان می‌دهد نیروی دریایی ایران در رتبه چهارم نیروهای دریایی جهان قرار دارد. طبق این مطالعه کره شمالی، چین، آمریکا، ایران و روسیه در جایگاه نخست تا پنجم قرار گرفتند. جالب اینجا است که بر اساس این تحقیق، نیروی دریایی عربستان در جایگاه 55 قرار دارد.
آنچه مهم‌ترین رکن و امتیاز ایران در جنگهای دریایی به حساب می‌آید، زیردریاییهای فوق پیشرفته آن است. نشنال اینترست در گزارش خود تاکید دارد که اگر در تنش نظامی احتمالی ایران به درستی از زیردریاییهای خود استفاده کند، کار بندرها و مواضع نظامی ساحلی عربستان ساخته است. از نظر نشنال اینترست، زیردریاییهای ایران بسیار خطرناک هستند، به خصوص زیردریایی فاتح که می‌تواند بسیار مخرب باشد.
زیردریایی کلاس فاتح یک نوع از زیردریایی فوق پیشرفته ایرانی است. این زیردریایی توانایی حرکت در عمق 200 متر را به صورت عادی دارد. همچنین، فاتح توان دریانوردی به مدت 35 روز را دارد که از این نظر نیز بهبود چشمگیری نسبت به سایر زیردریایی‌ها مشاهده می‌شود. سرعت فاتح 11 نات (20.35 کیلومتر بر ساعت) و در حالت غوطه ور 14 نات (25.9 کیلومتر بر ساعت) است. این زیردریایی توانایی حمل موشکهای زیرسطحی، موشکهای دوش پرتاب زمین به هوا و همچنین امکان حمل نیروهای نظامی و رساندن آنها به نقاط مورد نظر را نیز دارد.
فاتح دارای 4 مقر پرتاب اژدرهای کالیبر 533 میلی‌متری بوده و توانایی حمل 8 مین دریایی را نیز دارد.
طبق اطلاعات و گزارشها، فاتح از سیستم ESM بهره می‌برد که این سیستم در زیردریایی‌ها، کار تشخیص، شناسایی و جهت‌یابی انواع امواج رادار و سیگنال‌های مخابراتی منتشر شده از کشتی‌ها، هواگردها، زیردریایی‌ها و سایر منابع را بر عهده دارد.
علاوه بر فاتح، ایران چند زیردریایی و ناو مهم و توانمند دیگر هم دارد که موجب توانمندی ایران در مواجهه با سعودیها می‌شود. وبگاه روسی اسپوتینگ در گزارشی که در دسامبر 2018 منتشر کرد، به معرفی برخی از این تجهیزات پرداخت.
یکی از این تجهیزات که اسپوتینک آن را یکی از برگهای برنده نظامی ایران می‌داند، زیردریایی بعثت است. این زیردریایی 60 متری قادر به انجام فعالیت در عمق 300 متری است و باوجود توانایی استفاده از اژدر قادر به استفاده از موشک کروز دریایی نیز است. این موضوع از این نظر مهم است که ایران خود توانایی ساخت موشک کروز تا برد 200 کیلومتر را اختیار دارد.
از نظر اسپوتینک، ایران حساب ویژه‌ای روی زیردریایی خود کرده‌است چرا که با وجود آن به راحتی می‌تواند تا نزدیکی دشمن پیش رفته و صدمات سهمگینی به آن وارد کند. از این رو حضور نوع جدیدی از زیردریایی کلاس "غدیر" همانند یک برگ برنده در این عرصه به شمار می‌رود. این زیردریایی که به سرعت عملیاتی می‌شود با قابلیت مانور و رادارگریزی خود به راحتی در آبهای کم‌عمق منطقه جابجا شده و با استفاده از سامانه نوین شلیک اژدر و موشک کروز یک کابوس جدی همانند قایق های تندرو و کوچک ایرانی برای بیگانگان نظامی در منطقه است.
قدرت تخریب اژدر این زیردریایی 6 برابر موشک کروز برآورد شده‌است. از آنجا که با شلیک از زیر آب، ردیابی موشک کار سختی است احتمال اصابت به هدف بسیار بالا است پس زیردریایی غدیر با تنها 29 متر طول قادر به کف نشینی در دریا است و در عملیات کمین خود می‌تواند ضربه مهلکی به هدف وارد کند.
