در حالی که کمتر از سه هفته تا زمان برگزاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی مانده است، فضای داخل کشور به تدریج رنگ و بوی انتخاباتی به خود می‌گیرد؛ در این میان رسانه‌های خارجی و بلندگوهای ضدانقلاب هم برای پیگیری اهداف خود و اثرگذاری بر جّو انتخاباتی کشور بر حجم اخبار، گزارش‌ها و نشست‌های تحلیلی خود با موضوع این انتخابات افزوده‌اند.
در مجموعه #رصد_فضای_انتخاباتی در رسانه‌های ضدانقلاب، سعی می‌شود تا جهت‌گیری و سیاست‌های این رسانه‌ها –که بعضاً تکرار راهبردهای سال‌های گذشته نیز میباشد- تحلیل و بررسی شوند.
ترغیب غیرمستقیم برای تحریم انتخابات
طی روزهای گذشته یکی از شگردهای رسانه‌های بیگانه همچون بی‌بی‌سی فارسی آن بوده است که بدون تشویق مستقیم و علنی به تحریم انتخابات، به گونه‌ای تصویرسازی می‌کنند که مخاطبین آنها تصور کنند نتایج انتخابات از پیش مشخص است و رأی و خواست آنها در این رویداد مردم‌سالارانه هیچ تأثیری بر خروجی آن ندارد.
به طور مثال شبکه سلطنتی بی‌بی‌سی در گزارشی مدعی شده که «می‌گویند رد صلاحیت "بی‌سابقه" داوطلبان نامزدی در انتخابات مجلس یازدهم تا حدی تقدیر این انتخابات و ترکیب مجلس را از پیش روشن کرده است...به نظر می‌رسد نه معترضان به انتخابات دلبسته‌اند و نه حکومت رغبتی برای رقابتی کردن فضا دارد».[۱] همین شبکه لندنی در گزارش دیگری با تکرار اظهارات محمد خاتمی نوشت: «چند ماه پیش از قول آقای خاتمی نقل شده که در صورت دعوت مجددش از مردم برای شرکت در انتخابات، تردید دارد که شهروندان ایرانی از این دعوت استقبال کنند».[۲]
این رسانه‌ها به دروغ، ادعا می‌کنند که نظام اسلامی چندان به مشارکت بالای مردم در این دور از انتخابات نیست و به همین سبب برخی نامزدها را تأیید نکرده است. حال اینکه این رسانه‌ها مشارکت حداکثری را منوط به حضور چند چهره مفسد اقتصادی یا اخلاقی در این انتخابات می‌دانند.
در همین رابطه برخی دیگر از رسانه‌های ضدانقلاب با استناد به ادعای حسن روحانی نوشتند که آقای روحانی خطاب به اصولگرایان گفت: «شماها که در جلسات خصوصی و اتاق‌های فکر خود می‌گویید مجلس بعدی صد در صد برای ما است؛ خوب الحمدالله؛ اگر مجلس بعدی برای شماست دیگر چرا این‌قدر غصه می‌خورید؟ بگذارید لااقل مشارکت شکل بگیرد و رقابت بالا برود و مجلس هم برای شما باشد نوش جان‌تان. ما مشکلی با این داستان نداریم».[۳]
طی این مدت، افراد رد صلاحیت‌شده یا عناصر رادیکال جریان اصلاحات با طرح ادعاهای دروغین علیه نظام و شورای نگهبان عملاً خوراک اولیه جنگ رسانه‌ای ضد جمهوری اسلامی را در اختیار شبکه‌های معاند قرار دادند؛ در مورد اخیر شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان ضمن انتشار بیانیه‌ای به بهانه رد صلاحیت نمایندگان این جریان – که عمدتاً به دلیل فساد مالی و یا اخلاقی بوده است- تهدید به تحریم انتخابات کرد.
رسانهٔ آمریکایی رادیو فردا، در گزارشی با برجسته‌سازی این اقدام نوشت که شورای‌عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان روز سه‌شنبه هشتم بهمن در بیانیه خود هشدار داد که در صورت تأیید نشدن نامزدهایش «زینت‌المجالس انتخابات» نخواهد بود[۴].
رسانه‌های ضدانقلاب و روزنامه‌های زنجیره‌ای از تیترهای یکسان برای عملیات روانی خود استفاده می‌کنند
مشخص نیست که هماهنگی رسانه‌های معاند و روزنامه‌های وابسته به دولت و جریان اصلاحات در نحوه عملیات روانی و حتی انتشار مطالبی و یا انتخاب تیترهای یکسان اتفاقی است یا ماحصل یک تقسیم کار و یک سلسله هماهنگی میان عناصر رسانه‌ای داخلی و خارجی است.
رونویسی آمریکایی‌های از روحانی در تمسخر انتخابات مجلس
پس از ردصلاحیت برخی نامزدهای انتخابات مجلس از سوی هیئت نظارت و شورای نگهبان، مقامات آمریکایی بیش از بقیه از این اقدام ابراز نگرانی کردند تا آنجا که پمپئو وزیر امورخارجه آمریکا با استناد به سخنان حسن روحانی رئیس جمهور نظام انتخاباتی ایران را زیر سؤال برد.
دلسوزی مقامات کاخ سفید برای ردصلاحیت شدگان تا آنجا پیش رفت که "مورگان اورتاگوس"، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در توییتر خود مدعی شد: "شورای نگهبان که اعضای آن منصوب {آیت‌الله}خامنه‌ای هستند، اغلب نامزدهای انتخابات مجلس ایران را رد صلاحیت کرده است. بی‌جهت نیست که همه نامزدهای باقیمانده هم‌شکل‌اند". [۵]
حسن روحانی انتخابات مجلس را غیر رقابتی توصیف کرد
برجسته‌سازی اتهامات واهی علیه نظام
نمایندگان ردصلاحیت شده برای تطهیر خود از دلایل عدم تأیید آنها در زمینه فساد مالی یا اخلاقی، اقدام به ایراد اتهام به شورای نگهبان و روند کسب صلاحیت نمودند. از دروغ نماینده اصلاح‌طلب مبنی بر ارائه رسید پرداخت خمس تا دریافت رشوه‌های کلان دلالان جهت تأیید صلاحیت نمونه‌های از شایعه‌پراکنی و نشر اکاذیب ردصلاحیت شدگان بوده است.
اما رسانه‌های ضدانقلاب بدون توجه به انتشار تکذیبیه‌ها، با برجسته نمودن این اکاذیب سعی در تخطئه شورای نگهبان داشته‌اند. به طور مثال رسانه آمریکایی رادیو فردا با استناد به حرفهای محمود صادقی نماینده ردصلاحیت شده تهران نوشت: «یک نماینده مجلس شورای اسلامی می‌گوید، افرادی که در تأیید صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس یازدهم نقش دلال را ایفا می‌کنند، گاهی تا چهار میلیارد تومان رشوه دریافت می‌کنند. محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس، در صفحه توئیتر خود نوشت: در این دوره از انتخابات واسطه‌ها نرخ تأیید صلاحیت را بعضاً تا چهار میلیارد تومان بالا برده‌اند».[۶]
صدای آمریکا نیز همین خط خبری را در پیش گرفته و با استتناد به حرفهای صادقی تلاش می‌کند تا عدم تأیید افراد را به دلایل واهی جلوه دهد؛ به طوری که در گزارش خود می‌نویسد: «این ردصلاحیت ها در حالی است که چندی پیش نیز محمود صادقی، نماینده مجلس، از دریافت مبالغ میلیاردی توسط واسطه‌ها برای تأیید صلاحیت نامزدهای انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی خبر داده بود».[۷]
همچنین بی‌بی‌سی فارسی رسانه سلطنتی انگلیسی‌ها، ضمن معرفی علی مطهری به عنوان یک چهره اصولگرا و بدون اشاره به سوابق خلاف شأن نمایندگی مطهری، به نقل از وی مدعی شد که مجلس شورای اسلامی "به شاخه‌ای از دفتر رهبری تبدیل شده است".[۸]
بازی تکراری تضعیف نظارت استصوابی
رئیس جمهور حسن روحانی پس از محکومیت برادرش حسین فریدون و رد صلاحیت دامادش برای انتخابات مجلس، به بهانه حمایت از جمهوریت نظام بر حجم حملات خود علیه شورای نگهبان و سازوکار تأیید صلاحیت‌ها افزوده است.
همین اظهارات دستاویزی شد برای رسانه تضعیف جمهوریت نظام از سوی رسانه‌های ضدانقلاب، به طوری که رسانه آمریکایی رادیو فردا با هدف تخریب شأن استصوابی شورای نگهبان با نقل قول از حسن روحانی نوشت: «آقای روحانی گفت در این زمینه نامه‌هایی را نوشته است اما مصلحت ندیده که این نامه‌ها را منتشر کند. رئیس‌جمهوری ایران از روند تأیید صلاحیت‌ها انتقاد کرد و گفت: "یکی را فرستادند سرکوچه‌ای و معلوم نیست با چه کسی صحبت کرده و چه گفته، بعد گزارشی نوشته؛ مگر می‌شود با چنین روشی کشور را اداره کرد؟"»[۹]
روحانی با هدف مظلوم‌نمایی و تضعیف نظارت استصوابی شورای نگهبان در بخش دیگری از اظهارات خود گفت که «با صندوق رأی قهر نکنیم حتی اگر این که شما در تهران به‌جای ۳۰ نامزد ۲۰ تا ۱۵ داشته باشید یا در جایی که ۶ کرسی دارد ۴ نامزد داشته باشید»[۱۰] این بخش از گفته روحانی به تیتر یک بسیاری از رسانه‌های خارجی تبدیل شد.
تخریب مناسبات تهران –کابل به بهانه یک خنده نابجا
رسانه‌های ضدانقلاب از طعنه نابجای حسن روحانی در جمع استانداران و فرمانداران کشور به سازوکار انتخاباتی افغانستان کوهی درست کردند که به سرعت در فضای مجازی به جوّ ضدایرانی به ویژه در میان برخی افغان‌ها دامن زد.
حسن روحانی، ۷ بهمن ۱۳۹۸ درباره اینکه در ایران هنوز انتخابات به صورت دستی برگزار می‌شود، گفت: «این انتخابات را الکترونیکی کنیم بابا. افغانستان هم این کار را کرد (همراه با خنده روحانی و حاضران) بیاییم این کار را بکنیم، این چیزی نیست که».
رسانه ضدایرانی "ایران وایر" با ضریب دادن به این حرف نابجا در جهت تخریب مناسبات ایران و افغانستان نوشت: «منظور او از این کنایه، عقب ماندن ایران از افغانستان بود. کسی که حتی مدت کوتاهی در ایران زندگی کرده باشد، این شکل از تحقیر ملی را به‌خوبی می‌شناسد. در واقع، از دید روحانی و سایر حاضران در مجلس، ایران که در همه زمینه‌ها "بهتر و پیشرفته‌تر" است، چرا باید در زمینه برگزاری انتخابات الکترونیک، از "افغانستان عقب‌افتاده"، عقب مانده‌تر باشد؟[۱۱]
بی‌بی‌سی فارسی هم با پرداختن به این سخن روحانی عنوان کرد که «کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان از حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به دلیل "تمسخر انتخابات افغانستان" و خندیدن در جریان یک سخنرانی انتقاد کردند».[۱۲]
بررسی اخبار منتشر شده از سوی رسانه‌های ضدانقلاب در مورد انتخابات مجلس شورای اسلامی، از این امر حکایت دارد که متأسفانه خوراک اصلی حملات آنها به نظام از سوی مسئولین فعلی در دولت و مجلس در اختیار آنها قرار می‌گیرد. گو اینکه یک هماهنگی خواسته یا ناخواسته میان روزنامه‌های زنجیره‌ای و رسانه‌های معاند حتی در سطح انتخاب یک تیتر مشخص وجود دارد.
نهادهای نظارتی و قضایی بایستی حتی پیش از برگزاری انتخابات با ورود قاطع به مسأله اتهامات جریانهای سیاسی به نهادهای قانونی نظام، در مورد اظهارات آنها در فضای حقیقی یا مجازی مدارک و مستندات لازم را مطالبه نمایند. نکته قابل تأمل در این میان آنست که چرا رسانه‌های آمریکایی و غربی نسبت به ردصلاحیت عناصر مفسد اقتصادی و اخلاقی این گونه واکنش نشان می‌دهند و عملاً با حمایت از جریان اصلاحات سعی بر آن دارند تا انتخابات را در حد ممکن به سود آنها تمام شود.
واقعاً چه مزیت و یا منفعتی از ورود ۹۰ نماینده رد صلاحیت شده به مجلس یازدهم- که هم اکنون در مجلس نیز حضور دارند- نصیب آمریکایی‌ها خواهد نمود؛ جز اینکه این افراد در حوزه رسانه‌ای با حاشیه‌سازی‌های مستمر و در حوزه اقدام و عمل با بی‌تحرکی و یا فساد بهانه لازم برای هجمه علیه نظام را فراهم خواهند آورد.
[۱] https://www.bbc.com/persian/iran-features-۵۱۲۸۲۶۱۶
[۲] https://www.bbc.com/persian/iran-۵۱۲۷۹۵۲۷
[۳] https://www.radiofarda.com/a/rouhani-on-republic/۳۰۳۹۸۹۲۲.html
[۴] https://www.radiofarda.com/a/us-iran-election/۳۰۴۰۳۲۱۰.html
[۵] https://www.bbc.com/persian/iran-۵۱۲۹۱۹۸۵
[۶] https://www.radiofarda.com/a/۳۰۴۰۰۶۲۷.html
[۷] https://ir.voanews.com/a/iran-us-ortagus/۵۲۶۴۸۵۷.html
[۸] https://www.bbc.com/persian/iran-۵۱۲۷۹۵۲۷
[۹] https://www.radiofarda.com/a/rouhani-on-republic/۳۰۳۹۸۹۲۲.html
[۱۰] https://iranwire.com/fa/election-۱۳۹۸/۳۵۹۰۲
[۱۱] https://iranwire.com/fa/election-۱۳۹۸/۳۶۰۱۴
[۱۲] https://www.bbc.com/persian/iran-۵۱۲۸۴۶۳۶
