پایگاه آمریکایی «المانیتور» در گزارشی با اشاره به اخبار اخیر در خصوص روابط ایران و عربستان سعودی مدعی شد «رفسنجانی» پیشنهاد نقشه راه برای روابط تهران ـ ریاض داده است.
پایگاه آمریکایی «المانیتور» در گزارشی نوشت که بعد از بهار عربی، در خاورمیانه جدید، به نظر می‌رسد که ایران و عربستان سعودی هم‌اکنون بیش از همیشه بعنوان بازیگران مهم منطقه‌ای به حساب می‌آیند که می‌توانند به کمک یکدیگر به ثبات منطقه کمک کنند یا اینکه به تنش‌‌های این منطقه بیش از این دامن بزنند.
هم‌اکنون این خبر که ریاض و تهران مرحله جدیدی را در روابط دو جانبه قرار است آغاز کنند، مهم است که بدانیم چه چیز تغییر کرده است، تغییرات احتمالی چه بوده و چه کسی کمک کرده که در روابط فراتر بروند؟
«حسین امیرعبداللهیان» معاون وزیر خارجه ایران در مصاحبه با المانیتور اعلام کرد: ایران و عربستان سعودی قابلیت احیای ثبات در منطقه را دارند. ما آماده رفع هرگونه سوء تفاهمات و تقویت روابط دو جانبه را داریم.
امیرعبداللهیان که ناظر روابط کشور ایران با جهان عرب است، احتمالاً قرار بوده دو ماه پیش به عربستان سفر کند اما این دیدار به دلیل اختلاف برنامه‌ریزی لغو شد اما یک مسیر موازی از قبل توسط عمان رهبری شد. عمان همسایه مشترک دو کشور ایران و عربستان سعودی است و در زمینه روابط خارجی ایران با جهان نقش پیشرویی را ایفا می‌کند،
یک مقام ایرانی که خواست نامش فاش نشود به المانیتور اعلام کرد که دولت عمان نقش حیاتی در ایجاد روابط حسنه ایران و عربستان سعودی ایفا کرده است و تبادل پیام‌هایی با ریاض از طریق لینک عمان صورت گرفته است و سپس برخی مذاکرات مستقیم صورت گرفته است و دو طرف توافق کردند تا مذاکرات را به یک سطح عالی‌تر ادامه دهند.
المانیتور مدعی شد که یک منبع دیگر در تهران که رابطه نزدیکی با هاشمی رفسنجانی دارد، اعلام کرد که رفسنجانی مسیر جداگانه اما همانگ برای پایان دادن به بدترین مرحله در روابط ایران و عربستان سعودی را رهبری کرده است.
این منبع به المانیتور گفت: وی چندین پیام جدی از جانب ریاض دریافت کرد و یک پیام مشابه برای آنها فرستاد اما از همان اول توصیه کرد که رسیدن به زمینه اشتراک نیاز به زمان دارد و می‌بایست موضوعات داغ به ویژه سوریه به حالت تعلیق درآید. دلیل آن این است که دو کشور عربستان و ایران در خصوص موضوع سوریه نظراتی کاملاً مخالف یکدیگر دارند.
نقشه راه پیشنهادی رفسنجانی توصیه می‌کند که ریاض و ایران، گفت‌وگو در خصوص بحرین و لبنان و سپس یمن را آغاز کنند و در مرحله نهایی بعد اینکه ارتباط پیدا کردند، درباره سوریه گفت‌وگو کنند.
بر اساس این گزارش، در خصوص موضوع لبنان و بحرین، رفع نزاع بسیار ساده‌تر است. خونریزی‌های کمتری صورت گرفته و اختلافات قابل کم شدن است و اجماع امکان پذیر است.
این منبع ادامه داد، کمک به لبنان در انتخاب رئیس‌جمهور جدید، احتمالاً گام بعدی است. هم ایران و هم عربستان سعودی، لزوم تثبیت وضعیت در لبنان را می‌دانند. نامزد مورد قبول دو کشور عربستان و ایران نیازمند تلاش منطقه‌ای است و بنابراین هر دو کشور می‌توانند با یکدیگر در این زمینه همکاری کنند.
این منبع به المانیتور گفت، در خصوص موضوع بحرین، هر دو کشور می‌بایست به توافقی برسند که هم دولت و هم مخالفان آن را منصفانه بدانند. یک کابینه جدید با حضور نمایندگانی از دو حزب می‌تواند به این تقابل پایان دهد. این گام بعدی خواهد بود. اما این امر به صبر و آمادگی نیاز دارد. ایران تمام تلاش خود را برای متقاعد کردن مخالفان برای ازسرگیری مذاکرات با دولت به کار می‌گیرد و سعودی‌ها نیز از طرف دیگر بر دولت نفوذ دارند. می‌توانند برای اصلاحات در این کشور اعمال نفوذ کنند.
اگر این مرحله با موفقیت به پایان برسد، سپس پرونده دشوارتر یمن است.
برای سالها، عربستان سعودی یمن را بعنوان بخشی از امنیت ملی خود می‌دانند. یمن کشوری است که در مرزهای جنوبی عربستان قرار دارد و چنین گروه مسلح در جنگ‌های جداگانه‌ای درگیر هستند، برخی به دنبال استقلال است و برخی دیگر نیز با القاعده مرتبط هستند و گروه سوم، حوثی‌ها هستند که قدرت را به دست گرفته‌اند و به دنبال سهمی در دولت هستند. این گروه متهم است که یکی از همپیمانان قوی ایران است و برای سالها یکی از نگرانی‌های اصلی ریاض بوده است.
طبقه گفته این منبع ایرانی، هیچ‌چیزی درباره این گروه گفته نشده است اما هرهنگام که این موضوع روی میز ایران و ریاض قرار گیرد، به زمان برای رفع این تنش‌ها یا دستکم کاهش این تنش‌ها نیاز است.
المانیتور ادامه داد، کاهش تنش‌ها در یمن، در حال حاضر اولویت هر دو کشور ریاض و ایران است و بعنوان بخشی از تحقق این هدف، نقشه راه رفسنجانی پیشنهاد توقف جنگ رسانه‌ای را مطرح کرده است. گام بعدی، دیدار وی از ریاض و دید ار با «ملک عبدالله بن عبدالعزیز» و ولیعهد وی است.
این گزارش در پایان می‌نویسد، در 22 آوریل، سفیر عربستان در تهران به نام «عبدالرحمن بن غرمان شهری» با رفسنجانی دیدار کرد و یک دعوتنامه از طرف پادشاه عربستان داد تا از ریاض دیدن کند. این دیدار موجب شد رسانه‌ها در کنار تصاویری که مهمان سعودی پیشانی میزبان را می‌بوسد، تیترهای این چنینی بزنند: آیا این بوسه زندگی بود یا رابطه ایران و عربستان سعودی؟
