به گزارش پایگاه عدالت خواهان ایران" ، ۶۷ سال پیش در چنین روزی اعتراض دانشجویان به سفر نیکسون، معاون رئیس جمهور آمریکا و عامل کودتای ۲۸ خرداد همان سال به ایران، به درگیری با نیروهای سربازان و نیروهای ویژه ارتشی کشیده و در نهایت به کشته شدن سه دانشجوی معترض منجر شد.
پس از این رخداد دانشجویان هرساله در سالروز کشته شدن سه دانشجوی مبارز، به اعتصاب‌ها و اعتراضات دانشجویی می‌پرداختند تا به نوعی اعتراض خود به رژیم پهلوی را نشان دهند.
مرتضی آرسته، دبیر جمعیت پیشگامان انقلاب اسلامی و از رزمنده‌های اصفهانی که در پیش از انقلاب دانشجوی دانشگاه اصفهان بود در گفت‌وگو با خبرنگار فارس پیرامون وضعیت دانشگاه‌ها در آن سال‌ها اظهار داشت: من سال ۱۳۴۶ وارد رشته شیمی دانشگاه اصفهان شدم که پس از آن دانشگاه به میدان آزادی فعلی منتقل شد، ما در دانشکده علوم تحصیل می‌کردیم و اصولا دانشجویان دانشکده‌های علوم و فنی و مهندسی بسیار فعال بودند.
وی ادامه داد: در تهران تعدادی از دانشجویان را در هنگام اعتراض به سفر معاون وقت رئیس جمهور آمریکا به ایران شهید کردند، البته شاید تعدادی از این دانشجویان اهداف و جناح مذهبی نداشتند اما دانشجویانی آزاده بودند و در نهایت این روز را روز دانشجو نامیدند.
۱۶ آذر، نقطه عطفی برای دانشگاه و دانشجو در پیش از انقلاب
آرسته افزود: ۱۶ آذر برای ما دانشجویان و دانشگاهیان نقطه عطفی بود و همه دانشگاهیان پیگیر آن بودند، همه دانشجویان در آن سال‌ها خود را برای ۱۶ آذر آماده می‌کردند تا حرکت‌های ضدرژیم را انجام دهند.
این دانشجوی پیش از انقلاب گفت: دانشجویان در سال‌هایی که من دانشجو بودم و در خاطر دارم در مکان رستوران مرکزی دانشگاه، به بهانه برف بازی شروع به اعتراض کردند و شیشه‌های رستوران را شکستند و بعد از آن توسط گارد داخل دانشگاه محاصره شدند.
وی ادامه داد: پس از آن به سمت دانشکده علوم می‌آمدند و شعارهای سیاسی خود برای سرنگونی رژیم شاه را سر می‌دادند؛ در ادامه عده‌ای از دانشجویان را شناسایی می‌کردند و برخی دستگیر می‌شدند و به ساواک می‌بردند تا بفهمند ریشه حرکت از کجا بوده است؛ آن روزها وضعیت برای مبارزه بسیار سخت بود اما دانشجویان بسیار قرص و محکم بودند.
پیش از انقلاب درواقع تشکلی وجود نداشت
آرسته با اشاره به فضای نامناسب دانشگاه برای فعالیت‌های دانشجویی خاطرنشان کرد: پیش از انقلاب اصلا تشکلی وجود نداشت، ساواک اجازه نمی‌داد حتی چنین گروه‌هایی تشکیل و فعالیتی داشته باشد، اما دانشجویان به ویژه دانشجویان مسلمان و متعهد در محل مسجدی که بعداً ساخته شد به اعتراض می‌پرداختند.
دانشجوی پیش از انقلاب اظهار کرد: بیشتر آن دانشجویان که امروز شهید یا فوت شده‌اند، مانند دکتر اژه‌ای که چند روز پیش فوت شدند و دو برادر ایشان، بسیار فعال و مبارز بودند و بین دو نماز در مسجد دانشگاه به صحبت می‌پرداختند.
وی تصریح کرد: آن زمان جناح‌های چپ و کمونیست هم حضور داشتند اما بیشتر کار دست مسلمانان بود، دانشجویان برای اعتراض اقدامات زیادی می‌کردند، کلاس‌ها تعطیل و بعضاً تخریب می‌شد و شعار تند سیاسی سر داده می‌شد اما کار دیگری از دست دانشجویان برنمی‌آمد.
آرسته عنوان کرد: بعد از خرداد ۴۲ و قیام امام خمینی(ره) دانشگاه یک روز هم با وجود ساواک و وضعیت دشوار آن موقع، خالی از برنامه انقلابی نبود.
مجازات دانشجویان توسط ساواک
این پیشگام انقلاب بیان داشت: بارها خود من از سوی ساواک خواسته شدم و برایمان خط و نشان می‌کشیدند اما در آخر کسانی که مشکلی برای ساواک ایجاد کرده بودند دستگیر و مجازات می‌شدند.
وی ابراز کرد: پایه‌ریز این انقلاب همین دانشگاه و روحانیت بودند که در مسجد دانشگاه صحبت می‌کردند و همه گرد این افراد جمع می‌شدند، جناح چپ و کمونیست نیز اقداماتی داشتند اما نقش اصلی در دست دانشجویان خط امام و مسلمان بود.
آرسته با بیان اینکه آن روزها سخنرانی‌های دکتر شریعتی بسیار دنبال می‌شد، افزود: دکتر شریعتی در حسینیه ارشاد دانشگاه تهران سخنرانی می‌کرد و سخنرانی‌ها به صورت دست نوشته و کتاب به دانشگاه ما فرستاده می‌شد و در مسجد به فروش می‌رساندیم، این صحبت‌ها به فعالیت‌های مبارزاتی دانشجویان بسیار کمک می‌کرد اما خط، خط امام خمینی (ره) بود.
این پیشگام انقلاب خاطرنشان کرد: فعالیت و جلسه‌های دانشجویان همگی مخفیانه بود و دانشجویان اجازه فعالیت اضافی نداشتند زیرا ساواک به سختی با آن برخورد می‌کرد.
وی تصریح کرد: برخلاف امروز دانشجو به طور مستقیم با هیچ مسؤولی در ارتباط نبود، تنها با چند استاد که زمینه مذهبی داشتند ارتباط داشتند که آن هم مخفیانه بود زیرا کسی جرئت جلسه گذاشتن نداشتند، جلساتی برای رقص و موسیقی برپا می‌شد اما جلسات سیاسی هرگز.
آرسته گفت: نسل جدید باید بداند انقلاب توسط افرادی با اعتقادات محکم به دست آمد، امروز دانشجویان به راحتی و آزادانه فعالیت می‌کنند، حرف خود را بیان می‌کنند و در گروه‌ها و تشکل‌های مختلف جلسه برگزار می‌کنند.
شروع فعالیت جدی تشکل‌های دانشجویی با پیروزی انقلاب اسلامی
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ گروه‌ها و تشکل‌های متعددی در دانشگاه ها به فعالیت می‌پرداختند و نشریاتی را هم چاپ می‌کردند که کم کم این نشریات به مجلات و روزنامه و هفته‌نامه‌هایی تبدیل شد که در جامعه هم مخاطب بسیاری داشت.
گروه‌های مختلف در دانشگاه‌ها دفاتری را برای فعالیت‌های خود به دست گرفتند و آزادانه به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی، مذهبی و... مشغول شدند و می‌بینیم که تا به امروز این فعالیت‌ها ادامه دارد.
امروز با گذشت حدود ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی تشکل‌های دانشجویی به طور صریح تفکرات خود را بیان و انتقادات خود را فریاد می‌زنند.
این آزادی بیان و فعالیت‌های دانشجویان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به حدی رسیده که حتی برخی از آن‌ها در دیدارهای دانشجویی با رهبر معظم انقلاب رودررو با ایشان از سازمان‌های تحت نظر رهبری انتقاد می‌کنند و منتظر پاسخ رهبر می‌نشینند.
این مسأله جایی اهمیت می‌یابد که بدانیم در سایر کشورهای مدعی دموکراسی دنیا، رهبران کشورها به چه میزان خود را موظف به پاسخگویی به جنبش‌های دانشجویی می‌دانند و یا اصلا جنبش‌های دانشجویی به این شکل در دیگر کشورها وجود دارد؟
مقام معظم رهبری نه تنها خود را ملزم به پاسخگویی به صحبت‌ها و انتقادات دانشجویان می‌دانند بلکه بارها در بیانات خود از قشر جوان خواسته‌اند پا به عرصه سیاست گذارند و ریزترین مسائل سیاسی را تحلیل کنند، در جایی هم صراحتا اعلام کردند که خدا لعنت کند آن دست‌هایی را که تلاش کرده‌اند و می‌کنند که قشر جوان و دانشگاه ما را غیر سیاسی کنند.
اما آیا این روزها دانشجویان با وجود فراهم شدن این بسترها و اصرار رهبری بر ارتقای تفکر سیاسی و فرهنگی، از شرایط استفاده می‌کنند؟
صفورا صیام‌پور از فعالان فرهنگی و دانشگاهی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان در این زمینه اظهار داشت: قشر دانشجو به عنوان چشم بینای جامعه با هویت پاسداری و پشتیبانی از ارزش‌های دینی مردم چه در قبل انقلاب و چه بعد انقلاب فراز وفرودهایی را به خود دیده که تاریخ را همسو با خود متحول کرده است.
وی ادامه داد: در قبل از انقلاب این جنبش با تأثیر از جریان روشنفکری و تجددخواهی متأثر از رشد علمی غرب از یک سو وشکل‌گیری جریان‌های کمونیستی از سوی دیگر آغاز شد اما پس از چندی با انگیزه احیای تفکر دینی و رد روشنفکری غربی و الحاد شرقی در بستر تاریخ انقلاب رخ نمود.
صیام‌پور عنوان کرد: حرکت‌های دانشجویی که هرگاه با پشتوانه عدالت‌خواهی برمبنای شریعت اسلام رقم خورده به نتایج مطلوب در فضای جامعه منجر شده است؛ در طول سال ۱۳۵۷ هم دانشگاه به پایگاه انقلاب تبدیل شده بود وتحصن ها در دانشگاه تهران در تحقق انقلاب موثر واقع افتاد.
رسالت دانشجوی امروز با گذشته متفاوت است
این فعال فرهنگی و دانشگاهی بیان داشت: در این برهه از انقلاب که چهل سالگی آن به دیده جهانیان نشسته رسالت دانشجوی امروز با گذشته متفاوت شده است، جنس مطالبه‌گری و گفتمان‌سازی و جریان‌سازی برای تحقق انقلاب و تشکیل نظام نیست.
وی افزود: دانشجوی امروز باید رسالت و جهاد علمی را برای تحقق دولت اسلامی در تاریخ ایران زمین رقم بزند و این مهم جز با نیروی متخصص و متعهد برای به دوش گرفتن علم جنبش دانشجویی میسر نمی‌شود.
صیام‌پور اظهار کرد: امروزه در میان دانشجویان فضای مطالعاتی عمیقی وجود ندارد، درصورتی که در ابتدای انقلاب فضای چالشی فکری خوبی در دانشگاه‌ها وجود داشت.
این فعال فرهنگی و دانشگاهی با اشاره به اینکه برخلاف پیش از انقلاب امروز زمینه برای فعالیت‌های دانشجویان در دانشگاه کاملا فراهم است، افزود: گویا دانشجویان با وجود آن که در تشکل‌ها فعالیت می‌کنند اما دغدغه عمیقی ندارند و صرفاً به نیروی عملیاتی تبدیل شده‌اند نه نیروی محتوایی قوی؛ باید تلاش کنیم که دانشجویان از نظر محتوایی و فکری رشد کنند.
تأکید مقام معظم رهبری بر مطالعه تاریخ
وی گفت: تأکیدی که مقام معظم رهبری به مطالعه و به ویژه مطالعه تاریخ برای جوانان دارند نیز در همین راستا است، از طرفی هم می‌بینیم که ایشان چقدر بر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی اصرار دارند، زیرا خاصیت این جلسات این است که افراد در عین بیان دیدگاه خود تحمل دیدگاه مخالف را هم داشته باشند و اگر که این جلسات به توهین و موارد حاشیه‌ای و هیجانی کشیده می‌شود به دلیل همان ضعف محتوایی است که گفته شد.
مریم پیروزکیا، مسؤول خواهر واحد سیاسی بسیج دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز در همین راستا در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: در کمال تأسف این روزها بعضا دیده می‌شود که دانشجویان دغدغه‌مند ما عمده تمرکز خود را صرفا به منازعات بدون سرانجام درباره مسائل سیاسی و دوقطبی‌های کاذب معطوف می‌کنند و از مسائل مهمی چون مبارزه با فساد، رانت، تبعیض و اشرافیت و مطالبه عدالت به شیوه صحیح غافل هستند و این شاید یکی از عمده ضعف‌های تشکل‌های دانشجویی باشد.
وی ادامه داد: شاید بتوان گفت کرسی های آزاد اندیشی یکی از مهم‌ترین محمل هایی هستند که می‌توان این قبیل مطالبات را از آن طریق مطرح کرد و این ضرورت هرچه بیشتر برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی که نماد آزادی بیان در دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران است را بیش از پیش برای ما آشکار می‌سازد.
پیروزکیا عنوان کرد: منظور کرسی‌های آزاداندیشی است که در آن دانشجویان به راحتی و در چارچوب قوانین ارکان نظام را نقد می‌کنند، البته در مقایسه با سال‌های قبل، برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی بیشتر شده است اما امید است که شاهد رشد روزافزون در برگزاری این کرسی‌ها و این قبیل جلسات با نمود آزادی بیان در دانشگاه‌ها باشیم.
