به گزارش پایگاه عدالت خواهان گلستان"خانه تاریخی میرکاظمی در محله سبز مشهد گرگان، واقع در بافت تاریخی ثبت شده این شهر به طور کامل تخریب شد.
این تخریب که توسط مالک شخصی و به منظور ساخت و ساز انجام گرفت بدون دخالت یگان حفاظت و مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان انجام شد. خانه میرکاظمی یکی از بدیع ترین و زیباترین خانه های مسکونی عصر قاجار در شهر گرگان بود.
این اتفاق در حالی رخ داد که مدت زیادی از انتشار خبری از سوی یگان حفاظت این اداره کل مبنی بر کاهش 96 درصدی تخریب، تجاوز و دخل و تصرف در بافت تاریخی گرگان نمی گذرد.
«جاوید ایمانیان»، کارشناس ارشد مرمت که در حال حاضر در همین رشته، تحصیلات خود در مقطع دکتری ادامه می دهد در خصوص ارزش های تاریخی و معماری این خانه که دیگر وجود ندارد به CHN می گوید: « خانه میر کاظمی از آثار ارزشمند تاریخی مربوط به دوره قاجاریه است. این بنا درمحله سبزه مشهد از بافت تاریخی گرگان و در یک حیاط مشجر به صورت کوشک واقع شده بود. یکی از اتاق های جنوبی در همکف این ساختمان دو طبقه، دارای "ارسی" زیبایی بود و همچنین ایوان زیبایی رو به جنوب در طبقه اول داشت.»
به گفته او، پوشش بام بنا سفال پوش و سرشیرهای زیبایی با چوب های جنگلی از لبه بام پیشامدگی داشته است. یک سر در زیبا با در چوبی ارتباط بین کوچه و فضای داخل حیاط را برقرار می‌کرده است. این بنا توسط فردی از خانواده میر کاظمی‌ها خریداری و به طور کامل تخریب شد. »
ایمانیان معتقد است که روند تخریب بافت تاریخی گرگان یک بار دیگر تسریع پیدا کرده است. او می گوید: «در روند تخریب بافت گرگان نه تنها تعریض معابر و جداره های ارزشمند و یا تغییر مصالح و نماهای بنا های مهم مثل تکایا رو به افزایش است بلکه امروز شاهد تخریب بناهای ارزشمند توسط مردم و بعضی از نهادهای مدیریت شهری هستیم. اگر برنامه و سیاستی در این خصوص تدوین و اجرا نشود به عنوان یک کارشناس مرمت بناهای تاریخی باید بگویم در آینده نه چندان دور از بافت با هویت گرگان که دارای یک شبکه منسجم فضایی بوده غیر از چند تک بنای تاریخی ثبت شده که آنها هم وضعیت خوبی ندارند، چیز دیگری باقی نمی‌ماند.»
 |
| خانه میرکاظمی پیش از تخریب |
«قربان عباسی»، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گلستان در گفت و گویی با CHN در مورد تخریب این بنا می‌گوید: «متاسفانه در شرایطی که ابنیه دارای مالک خصوصی باشد دست میراث فرهنگی چندان باز نیست. بارها و بارها در ورود میراث فرهنگی به این موارد و مراجعه به قانون ما محکوم شدیم. در مورد خانه میرکاظمی هم وضع به همین منوال بود. یعنی این خانه به شکل منفرد به ثبت نرسیده بود و مالک با اختیارات خودش آن را به شخص دیگری فروخت و آن شخص هم اقدام به تخریب کرد.»
او ادامه می‌دهد:«ما مصوبه‌ای تصویب کردیم که به موجب آن در صورت تخریب بناهای شاخص و ارزشمند تاریخی، ثبت شده و یا نشده که در بافت ثبت شده تاریخی قرار دارند شهرداری اجازه دادن مجوز ساخت را ندارد و عرصه بنا باید به فضای سبز عمومی تبدیل شود. این مصوبه امکان تخریب بنا توسط اشخاص مختلف به دلیل ایجاد ساخت و ساز را کاهش می دهد و امیدواریم بتواند در حفظ یادمان های تاریخی ما موثر باشد.»
مطابق موازین و قوانین حفاظت از میراث فرهنگی در کشور، دخل و تصرف بناهای ثبت شده در هر صورت باید با مشورت و رای نهایی نهاد متولی یعنی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باشد. بناهای واقع شده در بافت های تاریخی ثبت شده بدون اینکه به ثبت منفرد رسیده باشند نیز ثبت شده لحاظ می شوند چرا که به عنوان عناصر و بخشی از بافت به حساب می آیند و در صورت تخریب آن ها هویتی برای بافت های تاریخ باقی نمی ماند.
تخریب بناهای تاریخی در گلستان پیش از این نیز توسط مالکین شخصی سابقه داشت. مانند خانه سرهنگ فروغی در محله میخچه گران که دو سال قبل در آتشی سوخت که هرگز دلیل افروخته شدنش معلوم نشد. شایعات از آتش افروزی تعمدی حکایت می کرد. بخشی از این تخریب نیز با مجوز های رسمی صورت می گیرد مانند تخریب 5 هکتار از بافت تاریخی گرگان در اجرایی شدن طرح نوسازی شهری موسوم به " آفتاب" و یا اقدام به تخریب خانه دارویی ها توسط شهرداری.
این روزها اخبار زیادی از گوشه و کنار ایران مبنی بر تخریب بافت های تاریخی شنیده می شود از بافت های تاریخی شهرهای یزد و اردکان و گرگان که شهرت زیادی دارند تا تخریب بافت شهر های کوچک و گم نامی چون بهشهر در مازندران.
ستاره حجتی
