چرا رسانه‌های اصلاح‌طلب از تحولات اوکراین به شوق آمدند؟

در حالی که تحلیل‌گران روابط بین‌الملل تحولات اخیر این کشور شرق اروپا را تا حدی بازتابی از بازی قدرت‌های بزرگ می‌دانند، تحلیل این حوادث در داخل ایران نیز تا حد زیادی تحت تاثیر خاستگاه‌های سیاسی رسانه‌ها قرار گرفته است.

 

اگر مخاطبی صفحه نخست روزنامه‌های صبح یک‌شنبه تهران را مرور کند به روشنی شکاف بزرگ بین خط خبری روزنامه‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب را مشاهده می‌کند. در حالی که روزنامه‌های نزدیک به اصولگرایان و سایر رسانه‌های نزدیک به حاکمیت و از جمله صدا و سیما بر نقش پررنگ غرب در حمایت از مخالفان دولت سرنگون شده اوکراین تاکید می‌کنند، هستند رسانه‌هایی که به جریان اصلاح‌طلبی منتسبند و از تحولات اوکراین به شوق آمده‌اند.

 

این شکاف بین رسانه‌های اصلاح‌طلب و سایر رسانه‌های کشور نه به این مورد خاص محدود است و نه به زمان حال. مرور رویکرد این رسانه‌ها نشان می‌دهد که به طور سنتی، آنها آن چه را که مثلا صدا و سیما می‌پسندد، نمی‌پسندند و آن چه را که دیگر رسانه‌ها به عنوان پیروزی‌های سیاست خارجی ایران و یا شکست و عقب‌نشینی غرب در صحنه جهانی نمایش می‌دهند چندان مورد توجه قرار نمی‌دهند.

 

رسانه‌های مقابل اصلاح‌طلبان نیز در بسیاری موارد مخالفت با غرب را معیار دفاع از برخی گروه‌ها و یا تحولات بین‌‌المللی می‌دانند. در مواردی حتی رفتار گروه‌های نژادپرست و یا تبهکار به وسیله این رسانه‌ها توجیه می‌شود تنها به این دلیل که آنها با دولت‌های غربی به مشکل خورده‌اند.

 

اگر چه بروز این شکاف را ممکن است عده‌ای با تکیه بر تمایزات و وابستگی‌های فکری و ایدئولوژیک تحلیل کنند ولی حداقل دو دلیل احتمالی دیگر برای این اختلاف قابل بیان است.

 

نخست آن که اصلاح‌طلبان به طور سنتی و به خصوص در دهه اخیر از مدیریت و اختیار در سیاست خارجی و دیپلماسی خارجی دور بوده‌اند و به همین دلیل به تدریج به اپوزیسیون داخلی و البته قانونی سیاست خارجی تبدیل شده‌اند.

 

به همین دلیل است که اگر مثلا در کشوری مانند تایلند تحولات داخلی به تغییر دولت منجر شود چندان مورد توجه روزنامه‌های اصلاح‌طلب قرار نمی‌گیرد ولی در موردی مانند ونزوئلا که نگاه سیاست خارجی دولت نسبت به آن مشخص است و اعلام نیز می‌شود و از سوی رسانه‌های نزدیک به دولت تبلیغ می‌شود، رسانه‌های اصلاح‌طلب به تدریج به سوی گرفتن موضع مخالف سوق پیدا می‌کنند.

 

دلیل دوم به بازتاب‌های دعواهای سیاست داخلی ایران بر می‌گردد. غرب‌ستیزی به بخشی از هویت سیاسی بخشی از فعالان سیاسی ایران تبدیل شده است. آنها بر پایه موقعیت و موضع ایالات متحده در تحولات بین‌المللی به موضع‌گیری می‌پردازند و معمولا از کسانی حمایت می‌کنند که در مقابل آمریکا و متحدان و یا گروه‌های وابسته به آن قرار دارند. سلسله واکنش‌های متقابل بین دو جناح و رسانه‌های انها، سرانجام به وضعیتی منجر شده است که طرفین خود را ملزم به این می‌دانند که در هر تحول جهانی، بر اساس موضع ایالات متحده و رقبای آن و نیز موضع جناح مقابل در صحنه سیاست داخلی، اعلام موضع کنند./تابناک