واقعيت‌هايي درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران در دوران مذاکرات

به گزارش عدالت خواهان گلستان"مذاکرات هسته‌اي دولت ايران و کشورهاي ۱+۵ پس از مدت‌ها کش و قوس و حضور مذاکره کنندگان در کشورهاي سوييس، اتريش، آمريکا و عمان سرانجام به ايستگاه پاياني موسوم به «وين ۱۰» رسيد.

ايستگاهي که با وجود تبليغات فراوان خوشبين‌هاي داخلي، جريان اصلاح‌طلب و عددي از چهره‌هاي نزديک به دولت اما چيزي به نام «توافق نهايي» را در بطن خود نداشت و به آن دست نيافت.

دست‌نيافتني که با وجود ابراز خوشبيني‌هاي فراوان به آن توسط اصلاح‌طلبان و حتي دعوت پيشاپيش مردم به شرکت در جشن هسته‌اي از سوي آنها؛ اما خيلي از ما مي‌دانستيم که بروز چيزي به نام «توافق نهايي» ميان ما و کشورهاي ۱+۵ يا همان آمريکا هرگز شدني نيست.

اما اين دانايي از کجا نشأت مي‌گرفت و آيا اعتقاد به اينکه توافق نهايي بين ما و آمريکا بوقوع نخواهد پيوست؛ در رخدادهاي آينده هم تأثيرگذار خواهد بود يا خير؟!

اين بي‌دستاوردي‌هاي محتمل

قبل از آنکه مذاکره کنندگان به ايستگاه وين ۱۰ برسند؛ يک بار و در نوعي ماراتن تمريني؛ يکديگر را در توافق ژنو ارزيابي کرده بودند.

توافقي که تعدادي از تحريم‌هاي غير تأثيرگذار در آن به حالت تعليق درآمد و طرف‌هاي غربي نيز موظف شدند، چند ميليارد دلار از دارايي‌هاي بلوکه شده ايران را آزاد کنند و در مقابل دولت رئيس جمهور روحاني هم اقداماتي مثل توقف غني سازي ۲۰ درصدي، توقف ساخت و تجهيز نيروگاه اتمي اراک و چند مورد ديگر را در بحث فعاليت‌هاي هسته‌اي کشور انجام داد.

اما اين همه ماجرا نبود. دولتي‌ها و اصلاح‌طلبان از مدت‌ها قبل از توافق ژنو و در ساعات اوليه پس از آن، تمام قد به صحنه آمده و تعاريف اهورايي از آن و دستاوردهايش بعمل آوردند.

رئيس جمهور روحاني در همين زمينه نامه‌اي سرگشاده! به مقام معظم رهبري نوشت و توافق ژنو و دستاوردهاي آينده‌اش را تبريک گفت.

محمدرضا تابش، از نمايندگان اصلاح‌طلب طي نطقي در مجلس شوراي اسلامي و در صبح روز امضاي توافق ژنو از اين گفت که با اين توافق سطح معيشت مردم بهبود خواهد يافت!

و اين در حالي بود که محمدجواد ظريف هم در ژنو بحث سطح معيشت را مورد اشاره قرار داده بود.

سعيد ليلاز، چهره اقتصادي اصلاح‌طلبان نيز در حالي که هنوز توافق ژنو امضا نشده بود طي مصاحبه‌اي با سايت جماران از اين گفت که اگر اين توافق امضا شود! ميزان دريافت‌هاي ارزي ايران تا ۱۰۰ درصد! افزايش خواهد يافت.

اما نه تنها هيچکدام از اين خوش‌بيني‌ها نتوانست دستاورد خاصي را از توافق ژنو براي مردم به ارمغان بياورد بلکه حتي اظهار نظرهاي رئيس جمهور روحاني مبني بر اينکه با توافق ژنو، ديوار تحريم‌ها ترک برداشت نيز با نزديک به يکصد تحريمي که آمريکا پس از توافق ژنو عليه کشورمان در ابعاد مختلف اعمال کرد؛ در يادها نماند و بجايش همه اين جمله ظريف و برخی دوستانش را در تيم مذاکره کننده به خاطر سپردند که اين تحريم‌ها! مخالف روح توافق ژنو است...

اما اين سکه رايجي که در ياد مردم ماند يک اثر ديگر هم داشت و آن اينکه حالا ديگر غير از تحليلگران اصولگرا که با دليل و علت بيان مي‌کردند حصول توافق نهايي ميان ايران و آمريکا غير ممکن است و همواره هم از سوي اصلاح‌طلبان و برخي چهره‌هاي مدعي حمايت از دولت به تندروي و ضديت با دولت متهم مي‌شدند؛ مردم هم وارد کلاس پند و اندرزهاي توافق ژنو شده بودند و با درک اين مسئله که اين توافق نه تنها هيچ دستاوردي نداشت بلکه سبب تحريم‌هاي بيشتر جمهوري اسلامي ايران نيز شد؛ اينطور آينده را با فراست پيش‌بيني کردند که هر توافق و تمديد و مذاکره ديگري نيز با آمريکا فرجامي بهتر از توافق کم‌دستاورد ژنو نخواهد شد.

آري. مردم مي‌دانستند که نه در وين ۱۰ و نه حتي در وين ۱۰۰، هيچ گشايشي به اسم توافق نهايي حاصل نخواهد شد و دشمني آمريکا با ايران آنقدرها هست که چيزي به نام «لغو تمام تحريم‌ها» از سوی آمریکا غیر ممکن باشد.

در لابه‌لاي خبرهاي مذاکرات وين ۱۰

وين ۱۰ و مذاکراتش براي چند روز خبرسازترين رخداد شايد در جهان تلقي مي‌شد.
همه آنهايي که به نوعي چهره‌هاي تأثيرگذار حاضر در اين مذاکرات محسوب مي‌شدند اقدام به اظهار نظرهاي مختلف مي‌کردند اما مهمتر از همه شايد صحبت‌هاي مقامات ايراني و آمريکايي بود که بصورت ويژه‌تري پس از اعلام عدم حصول توافق نهايي منتشر شدند.

محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه کشورمان در صحبت‌هايش در وين همان خوشبيني‌هاي هميشگي را حتي پس از عدم حصول توافق نهايي نيز اعلام کرد و در لابه‌لاي حرف‌‌هايش در جمع خبرنگاران گفته بود: ما می‌خواهیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن به این توافق برسیم و من اعتقاد ندارم که ما به زمان بیشتری نیاز داریم. ما فقط برای مسائل فنی به مقداری زمان نیاز داریم، اما توافق سیاسی نیاز به زمان زیادی ندارد، تنها باید تصمیمات دشوار اتخاذ شده و انعطاف پذیری نشان داده شود.

او تأکيد کرده بود: اگر امروز زمان توافق را تمدید می‌کنیم با این هدف است که فرصت کوتاهی برای رسیدن به توافق فراهم کنیم.

وزير خارجه دولت رئيس جمهور روحاني همچنين در جمله ديگري پيرامون مذاکرات گفته بود: احساس می‌کنم مردم ایران همه چیز را به دست آوردند!

اما در کنار حرف‌هاي مهم و خوشبينانه ظريف، حرف‌هاي مهم و در عين حال بدبينانه جان کري وزير امور خارجه آمريکا نيز منتشر شد.

کري که گويا همچنان از دستاوردهاي کاخ سفيد از قبل توافق ژنو خوشحال بود پس از اعلام خبر تمديد توافق ژنو به جمع خبرنگاران آمد و با بيان اينکه خيلي‌ها به توافق ژنو بدبين بودند و مي‌گفتند که ايران به تعهداتش پايبند نخواهد ماند اما ايران به تعهداتش عمل کرد! گفت: اکنون جهان نسبت به قبل از توافق ژنو امن‌تر شده است!

او در اشاره به همان توافق که اکنون تمديد شده بود، تصريح کرد: ايران پيشرفت برنامه هسته‌اي خود را متوقف کرده و برنامه هسته‌اي خود را به عقب رانده است. ايران امروز غني سازي ۲۰ درصدي ندارد.

کري افزوده بود: ايران در راکتور اراک پيشرفت مداوم داشت اما امروز اين پيشرفت متوقف شده است.

آقاي وزير خارجه در عين حال بر چند نکته هم تأکيد کرد که مشخص نيست اين چند نکته خاص و البته مهم به گوش همه رسيده است يا نه؟!

کري با تأکيد بر اينکه اعتماد يک شبه حاصل نمي‌شود، درباره دو نکته مهم با صراحت بيشتري سخن گفته بود.

نخست اينکه «ما براي امنيت اسرائيل تلاش مي‌کنيم» و دوم اينکه «نظام تحريم‌‌ها به جاي خود باقي مي‌ماند»...

همان دو نکته‌اي که معلوم نيست چند‌نفر از خوشبين ها و کساني که هنوز هم به وقوع و مانايي چيزي به نام توافق نهايي! معتقد هستند آنرا شنيده باشند...
رئيس جمهور روحاني هم نفر سومي بود که بعد از اعلام تمديد توافق ژنو صحبت‌هاي مهمي را بر زبان راند.

آقاي حقوقدان، همانطور که ساعاتي بعد از اعلام توافق ژنو فعالانه به صحنه آمد و شروع به تبريک گفتن کرد، در ماجراي فرجام وين ۱۰ نيز بلافاصله وارد قاب جادوي تلويزيون شد و در بخشي از صحبت‌هايش راجع به مذاکرات وين ۱۰ و تمديد توافق ژنو گفت: «بسیاری از شکاف‌ها برداشته شده است، اما هنوز گام‌ها و مسیرهایی پیش رو است که باید طی شود، البته آنچه امروز توافق شده بر این مبنا است که شرایطی که از توافق ژنو بوده برای چند ماه دیگر باقی بماند نه اینکه فقط این توافق ژنو چند ماه باقی بماند، برای فرصت ادامه مذاکره به منظور دستیابی به هدف و توافق نهایی و این چیزی است که مورد اتفاق نظر همه است. بنابراین ملت ما در این مدت پیروز خواهد شد و به پیروزی نهایی خواهد رسید و من هیچ تردیدی ندارم در توفیق راه. هیچ راهی برای دنیا وجود ندارد جز مذاکره با نمایندگان ملت ایران و این راه مذاکره به توافق نهایی، امروز یا فردا منجر خواهد شد.»

روحاني حرف‌هاي کري مبني بر اينکه نظام تحريم‌ها باقي مي‌ماند و ايضاً حرف‌هاي اوباما که ساعاتي قبل از اعلام تمديد مذاکرات بيان کرده بود: موضع آمريکا درباره تحريم‌ها غير قابل مذاکره است! را شنيده بود يا نشنيده بود، کسي نمي‌داند اما هرکسي با خواندن حرف‌هاي رئيس جمهور روحاني به راحتي متوجه مي‌شود که آقاي حقوقدان، خيلي خوشبين‌تر از اين حرف‌هاست و همچنان به اين فکر مي‌کند که چيزي به نام توافق نهايي ممکن و ميسور است.

موضع نخست‌وزير صهيونيست‌ها درباره مذاکرات

اما در ميانه اين توضيحات، صحبت‌ها و اعلام خوشبيني‌ها؛ يک نفر ديگر هم بود که صحبت‌هاي مهمي را درباره مذاکرات مطرح کرد اما بسياري از خوشبين‌ها با بي‌محلي از کنار حرف‌هايش رد شدند.

او کسي نبود جز بنيامين نتانتياهو، نخست وزير رژيم صهيونيستي که درست در روز دوشنبه و ساعاتي قبل از آنکه کري اعلام کند براي امنيت رژيم صهيونيستي تلاش مي‌کند! به بي‌بي‌سي گفته بود: تمدید گفت‌وگوها گزینه مورد ترجیح تل‌آویو است و این رژیم امیدوار است که فشار بر ایران ادامه یابد.

واقعيت‌هايي درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران در دوران مذاکرات

اخبار و رخدادهاي پيرامون دستاوردهاي هسته‌اي کشور و مذاکرات دولت رئيس جمهور روحاني با غرب و آمريکا براي پايان دادن به تحريم‌ها اما رويه ديگري هم دارد.
رويه‌ي ديگري که در آن خبري از لبخندها و ژست‌هاي ديپلماتيک نيست و ابراز خوشبيني‌هاي بي دليل هم نمي‌تواند در آن جايي داشته باشد.

دولت رئيس جمهور روحاني پس از توافق ژنو عملاً فعاليت‌هاي مربوط به ساخت و تکميل نيروگاه اتمي اراک را متوقف کرده است.

توقفي که قاعدتاً در فرايند توافق مورد خواست آمريکا براي هميشه خواهد بود و ديگر بايد فعاليت نيروگاه اراک را در خواب ديد.

دولت يازدهم همچنين آنقدرها به بازرسان آژانس اتمي اجازه بازديد از تأسيسات اتمي را داده است که اين مسئله از زبان آنها نيز مورد رضايت قرار گرفته و اگرچه گفته مي‌شود ايران به تعدادي از بازرسان که احتمالاً جاسوس هستند اجازه ورود نداده است اما از سوي ديگر، برخي تحليلگران نيز از اين مي‌گويند که براي بازرسي‌هاي غربي‌ها از تأسيسات اتمي ايران، امکاناتي حتي بيشتر از پروتکل الحاقي براي آنها فراهم شده است.

جالب آنکه در همين زمينه، فريد زکريا، تحليلگر شهير آمريکايي نيز چندي قبل در مقاله‌اي از اين نوشت که ايران حتي به بازرسان آژانس اجازه داده است که از معادن اورانيوم اين کشور بازديد کنند.

نکته‌اي امنيتي که اگرچه تاکنون هيچ مقام مسئولي درباره آن موضع‌گيري نکرده است اما به نظر نمي‌رسد کاري عقلايي و صحيح باشد!

درباره خطوط قرمزي مثل تحقيق و توسعه و نياز کشور به ۱۹۰ هزار سو اورانيوم غني شده نيز که توسط مقام معظم رهبري ترسيم شده‌اند حرف و حديث‌هاي فراواني وجود دارد.

چندي قبل، عليرضا زاکاني از نمايندگان اصولگراي مجلس طي سخناني رسمي از اين گفت که در مواردي از خطوط قرمز، عبور صورت گرفته است.

صحبت‌هاي او اگرچه با واکنش خاصي مواجه نشد و فقط چند مورد تکذيب در قبال آنها صورت گرفت اما شايد چندان هم پر بيراه نبودند.

در بحث تحقيق و توسعه نيز حسين آبنيکي، معاون سابق سازمان انرژي اتمي کشورمان مدتي قبل در مصاحبه با يکي از خبرگزاري‌ها گفته بود: روند توسعه فناوري هسته‌اي در چند ماه گذشته متوقف شده است!

وانگهي درباره خط قرمز «ضرورت لغو همه تحريم‌ها» از سوي آمريکا نيز حرف و حديث‌هاي فراواني وجود دارد.

منهاي اصرار و الحاح برخي اصلاح‌طلبان و رسانه‌هاي آنها مبني بر کوتاه آمدن و حتي سر عقل آمدن ايران! درباره اين خواسته و تأکيدشان بر غير ممکن بودن وقوع آن، اما به نظر مي‌رسد با توجه به گفته‌هاي اوباما که در بالا اشاره شد و همچنين با توجه به اميدهاي تلويحي که از سوي کري براي توافق نهايي ابراز شده است؛ شايد رخدادهاي تلخي در اين زمينه هم بوقوع پيوسته باشد که افکار عمومي هنوز از آنها اطلاع ندارند.

به سخن ديگر اينکه اگر آمريکا مي‌گويد امکان لغو همه تحريم‌ها وجود ندارد و اين خواسته منطقي نيست! و از سوي ديگر ايران اسلامي نيز خواستار لغو همه تحريم‌هاست؛ پس چه گزينه مشترکي در اين ميان مطرح شده است که آمريکا همچنان از امکان توافق سخن مي‌گويد؟!

مهدي محمدي، کارشناس مسائل هسته‌اي طي يادداشتي که پس از اعلام تمديد توافق ژنو در مذاکرات وين ۱۰ منتشر کرد به مسئله‌اي اشاره مي‌کند که شايد با اين بحث مرتبط باشد.

او گفته است: مهم‌ترین بخش مساله، یعنی بده‌بستانی که منجر به یک توافق موقت جدید شده، مبهم است... برخی خبرها حکایت از آن دارد که اتفاقات مهمی در روز آخر رخ داده و همین اتفافات بوده که راه را برای تمدید مذاکرات باز کرده است.

محمدي در خاتمه مطلب خود نيز مي‌نويسد: «اکنون زمان آن است که همه آنها که دستی بر این آتش دارند با ملت ایران صریح و صادق باشند. باید به تفصیل به ملت گفت که آمریکا قصد تحمیل چه تحقیر تاریخی را به ایران دارد. اگر با مردم درست سخن گفته شود، رفتار درست ملی به سرعت شکل خواهد گرفت. دولت در این زمینه بیش و پیش از همه مسؤولیت دارد.»

با تمام اين تفاسير و حتي اگر در حال حاضر هم کسي از دولتي‌ها رغبتي به اين نشان ندهد که في‌الواقع در روزهاي آخر مذاکرات چه اتفاق خاصي افتاده است؛ اما بايد دانست که ماه پشت ابر نمي‌ماند و همانطور که بي‌دستاوردي‌هاي توافق ژنو بعد از اندک مدتي مشخص شد؛ خبرهاي محرمانه مذاکرات نيز همانطور که اکنون براي نتانياهو و سعودالفيصل محرمانه نيست! در مدت کوتاهي براي مردم و افکار عمومي جمهوري اسلامي ايران و همه کساني که به دولت يازدهم رأي داده‌اند نيز مکشوف خواهد شد.

مذاکرات وين ۱۰ اما حقايق ديگري هم با خود دارد که هرگز نبايد آنها را فراموش کرد. حقايقي مثل کراوات آبي کمرنگ جان کري و سایر همپیمانان او که معناي خاکستري‌سازي مفاهيم را مي‌دهد. ماهيگيري آمريکا از مفاهيمي مثل فلج کنندگي تحريم‌ها و مذاکره با ايران براي نفوذ در افکار عمومي جهان و بي‌دستاوردي ملموس مذاکرات براي همه آنهايي که به اين مذاکرات بي دستاورد دل بسته‌اند.
شايد اين حقايق مهمتر از نتيجه صفري باشد که مذاکرات در وين ۱۰ به آن دست يافته است.