مقوله فرهنگ در کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. موضوعی که بارها مورد تاکید رهبر معظم انقلاب نیز واقع شده است تا جائیکه در ابتدای سال جاری در حرم مطهر رضوی اهمیت آن را از موضوع مهمی به نام اقتصاد هم بالاتر دانستند.همه اینها و هزاران دلیل دیگر مؤید این مطلب است که فرهنگ کشور باید مورد توجه قرار بگیرد. از تولید فرهنگ تا اشاعه آن در داخل و خارج از کشور.
سفیران فرهنگی ایران در برزیل
جام جهانی فوتبال همه ساله بستری را فراهم می کند تا فرصت ها و پتانسیل های هر کشوری در کشور میزبان مورد توجه قرار گیرد. فرصتی که برای از دست ندادن آن باید برنامه ریزی کرد. چرا که در زمانی کوتاه باید امکان انتقال این ظرفیت ها فراهم شود.
مدتها قبل از برگزاری مسابقات جام جهانی زمزمه تعیین بودجه فرهنگی این جام، مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. صحبت از جلساتی بود که رئیس فدراسیون در وزارت ورزش برگزار می کرد تا شاید بتواند بودجه فرهنگی مناسبی را برای جام جهانی برزیل در نظر بگیرد. رقم این بودجه پس از کش و قوس های فراوان 8 میلیارد تومان به تصویب رسید.
بر اساس عقل و منطق نخستین موضوعی که پس از شنیدن چنین ارقامی به ذهن متبادر می شود نحوه برنامه ریزی و پیاده سازی آن در مسابقات جام جهانی می باشد. یا به عبارت خیلی ساده تر " این بودجه کجا هزینه می شود؟"
در پاسخ به این پرسش از بایدها تا واقعیت ها مورد توجه قرار می گیرد که با توجه به آنچه که تصویب شده است چنین مواردی به عنوان بایدها در نظر گرفته شده است:
1- برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی، هنری و ارائه صنایع دستی ایران در برزیل با هدف معرفی فرهنگ و تمدن ایرانی به جهانیان،
2- برگزاری مراسم «شب ایرانی» در شهر سائوپائولوی برزیل با دعوت از اعضای کنگره فیفا
3- مراسم رونمایی از فرش بافته شده مخصوص جام جهانی و هدیه آن به فیفا در سائوپائولو،
4- برپایی جنگ‌های شبانه در شهرهای کوریتبا، بلوهوریزنته و سالوادور همزمان با برگزاری بازی‌های تیم ملی در جام جهانی با حضور ایرانیان حاضر در برزیل، به صورت استفاده از فضاهای خیابانی در نزدیکی استادیوم‌های محل برگزاری بازی‌ها و...
این موارد تنها بخش کوچکی از برنامه‌های کمیته‌های فرهنگی فدراسیون فوتبال برای جام جهانی 2014 برزیل بود.اما گزارش های رسیده از برزیل تا این لحظه حکایت از روندی دیگر دارد. آنچه که از رسانه ها و حواشی مسابقات جام جهانی پیداست فعالیت ملموس فرهنگی پیدا نیست و اگر بر خلاف این است متولیان فرهنگمان باید گزارش دقیقی از آن را به منظور روشنگری این چنین فعالیت هایی ارائه کنند.
وقتی سفیران فرهنگی کشور که حضور آنها می تواند فرهنگ یک کشور را به نمایش بگذارد با ظاهری غیر متعارف (با شلوارک) و ... تصاویر خود را در محیط اینترنت منتشر می کنند پیداست که فرهنگ مقوله گمشده ای لا اقل در این جام جهانی است. جالب اینجاست که در پی انتشار این تصاویر در رسانه ها، برخی از این سفیران فرهنگی در ادبیاتی سخیفانه به دفاع از عملکرد خود پرداخته اند که این موضوع نیز مشکل را دو چندان می کند.
چندی پیش محراب قاسم خانی که یکی از نویسندگان برنامه های طنز صدا وسیما می باشد در دفاع از این حرکت نوشته ای را منتشر کرد و در آن توضیحات غیر منطقی و گاه سخیفانه ای را عنوان کرده است که فقط بخشی از آن، بدون هیچ توضیح و تفسیری ذکر می گردد و تحلیل آن به مخاطبین واگذار می گردد:
"... من مرتکب عمل شنیع شلوارک پوشیدن شدم. اصولا هر بار که به سفر خارج میرم و خصوصا در مناطق گرم مثل اینجا شلوارک میپوشم. جسارتا توی خونه هم همین کار رو میکنم. شاید باورتون نشه ولی توی استخر و دریا هم مایو میپوشم. با شرمندگی توی حموم حتی اون رو هم نمیپوشم .."
در هر حال اگر بناست بودجه ای هزینه شود منطق اینگونه حکم می کند که به ازای بودجه ی بیشتر، تاثیرگذاری بیشتری مشاهده شود. به عبارتی ساده: بودجه بیشتر، اثرگذاری بیشتر. اما وقتی از نتیجه این بودجه در حداقل های فعالیت های فرهنگی اثری نیست. چگونه می توان انتظار داشت که در لایه های زیرین، این بودجه به سبک و سیاقی متفاوت در حال اثربخشی باشد؟
سوالاتی از مسئولین فرهنگی
اینک این سؤال ها از مدیران برنامه ریز فرهنگی کشور باقی مانده است تا نسبت به بودجه هزینه شده در فرهنگ کشور شفاف سازی لازم را صورت دهند:
1- ارتباطات پی در پی جناب آقایان کفاشیان با سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در خصوص هفته فرهنگ در برزیل و اعزام نویسنده برای سفرنامه برزیل چرا به نتیجه نرسید؟ چه کسانی پاسخگوی اعتبارات و زمانهای از دست رفته خواهند بود؟
2- دستاوردهای فرهنگی اعزام این کاروان ورزشی به خارج از کشور چه بود؟
3- تهیه مستندی بیست و دو قسمتی با نام یار دوازدهم (توسط سفیران فرهنگی کشور)که اعمال و تصاویرشان در تضاد با فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی است چه تأثیری در ارتقاء فرهنگی کشور می تواند داشته باشد؟
4- کشورهایی همچون کویت با پخش 2.5 میلیون قرآن در جام جهانی با وجود عدم حضور در جام جهانی و همچنین حضور بازیکنان بوسنی در نماز جمعه برزیل، به زیبایی و سادگی هویت بازیکنان و کشور اعزامی شان را به نمایش می گذارد. فعالیت هایی که برخی از آنان بیشتر از هزینه، به فکر و درایت احتیاج دارد. جالب اینجاست که با انتشار تصاویر این کشورها و حرکت های فرهنگیشان، موجی از اعتراضات نسبت به فعالیت های فرهنگی و ضد فرهنگی صورت گرفته ایران در برزیل شکل گرفت.
حضور بازیکنان بوسنی در نمازجمعه برزیل
ضروری است در پایان جام جهانی متولیان فرهنگی کشور، بتوانند ضمن پاسخ به این سؤالات که نمونه ای از انبوه سؤالات بی جواب می باشد، گزارش دقیقی از بودجه هزینه شده و نتایج حاصل شده به منظور رفع شبهات ایجاد شده ارائه نمایند.
