روزنامه امریکایی "کریستین ساینس مانیتور" (ChristianScienceMonitor) در یادداشتی به بررسی گزارش اخیر "گروه بین المللی بحران" درباره مذاکرات ایران و گروه 1+5 پرداخته و نقش «تندروها» در این روند را بررسی کرده است.
"اسکات پیترسون" خبرنگار مشهور این روزنامه، نوشته است:
«درباره رویارویی اتمی ایران گزارش های زیادی منتشر شده است؛ اما در میان مفیدترین و به موقع ترین آن ها، گزارش گروه بین المللی بحران در بروکسل است که چگونگی رسیدن به توافق نهایی را تشریح می کند.
همانند مذاکره کنندگان، گزارش گروه بین المللی بحران بر یک بازی طولانی تمرکز دارد. خط زمانی آن، یک دوره ۱۹ ساله را در بر می گیرد و می پذیرد که برای انجام معامله، دو طرف ناچار خواهند بود با نشان دادن حسن نیت -یا دستکم پایبندی مشترک به معامله- بر دهه ها بی اعتمادی غلبه کنند.
این گزارش، بحث های تکنیکی مفصلی را -درباره آنکه چطور مسلم شود ایران هرگز سلاح اتمی تولید نخواهد کرد- در بر می گیرد. اما آنچه که آن را مجزا می کند این است که موانع سیاسی و همینطور نظر ایران را در گزارش لحاظ می کند.»
اسکات پیترسون
خبرنگار کریستین ساینس مانیتور مدعی شده که یکی از تحلیلگران ارشد مسائل ایران در گروه بحران به نام "علی واعظ" از نزدیک با مقام های امریکایی و ایرانی در تماس است.
واعظ درباره پیشنهادات گروه بحران به اسکات پیترسون می گوید: «اکثر پیشنهادهای گذشته "امریکامحور" بوده و بر عناصر انفرادی معامله تمرکز داشته است، اما پیشنهادات ما بر واکنش های دو طرف و با انگیزه کمک به مذاکره کنندگان استوار است؛ کسانی که قرار است به قرائت ملی و هنجارهای سیاسی خودشان پایبند باشند.»
علی واعظ
به نوشته منبع یادشده، در بخش دیگری از گزارش گروه بین المللی بحران همچنین راه های میانه ای برای دشوارترین مسائل -مانند محدود کردن توانایی غنی سازی اورانیوم ایران و چگونگی لغو تحریم ها توسط گروه 1+5- ارائه شده است.
علی واعظ در این باره می‌گوید: «این پیشنهادها برای آن طرح نشده است که یک طرف کاملا راضی شود، بلکه ارائه شده تا زمینه را برای راه حلی که به نفع هردو طرف باشد هموار کند.»
گفتنی است نقشه راه گروه بین المللی بحران برای مشخص کردن گام هایی که در این گزارش "اطمینان دهنده!" قلمداد شده است، مواد زیر را شامل می شود:
««-اندازه گیری ظرفیت غنی سازی ایران -نه در تعداد سانتریفیوژها، بلکه در تولید کلی آن ها- که به ایران اجازه می دهد وضعیتی را که می خواهد، تا وقتی در چارچوب پارامترهای توافق شده قرار دارد، انتخاب کند.
-یک سقف یک یا دو ساله برای ظرفیت غنی سازی ایران (حدود ۸ هزار سانتریفیوژ فعال)
پس از سال ها اعتمادسازی -از جمله بازرسی های سرزده و سیاست تبدیل فوری اورانیوم غنی شده به سوختی که هیچ کاربرد نظامی ندارد- ایران اجازه خواهد یافت ظرفیت خود را سه برابر کند. (معادل تقریبا ۲۴ هزار سانتریفیوژ نسل اول)
-تغییر رآکتور آب سنگین اراک جهت تولید مقدار کمی از پلوتونیوم.
(این مرکز برای گروه 1+5 یک موضوع نگران کننده است، زیرا پلوتونیومی که تولید خواهد کرد می تواند برای ساخت بمب مورد استفاده قرار گیرد.)
-ایجاد مکانیسم واقعی و اجباری برای میانجیگری در اختلافات.
در مقابل، با اقدامات زیر برای ایران موافقت خواهد شد:
-تاسیسات زیرزمینی فردو -آنگونه که 1+5 می خواست- بسته نخواهد شد، بلکه به یک مرکز پژوهشی و توسعه با محدودیت های دقیق، تغییر شکل خواهد داد. همینطور لغو سریع تحریم ها در این روند، پس از آنکه آمادگی های لازم انجام گرفت.
-آزاد کردن نیمی از درآمدهای نفتی ایران، پس از ۱ یا ۲ سال نخست، و نیز برداشتن محدودیت های زیادی که بر سیستم بانکی ایران وضع شده است.
اتحادیه اروپا به تدریج واردات نفت را از سر خواهد گرفت، پول های باقیمانده آزاد خواهد شد و تحریم های بیشتر در ۵ یا ۷ سال بعد برچیده خواهد شد.
-فراهم کردن تخصص تکنیکی برای برنامه هسته ای غیرنظامی ایران
-برداشتن تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای از بخش گاز و نفت در آخرین مرحله معامله.»»
گزارش گروه بین المللی بحران در انتها می گوید: «برداشت های نادرست و توضیحات ناقص طرفین موجب شده است آن ها واکنش های افراطی نشان دهند. لازم است که همه مراقب باشند تا در صورت رسیدن به توافق، تندروهای طرف دیگر را با سخنان خصمانه یا بالیدن بر یک پیروزی ظاهری، تحریک نکنند.»
اسکات پیترسون، خبرنگار روزنامه کریستین ساینس مانیتور، در ادامه گزارش خود می نویسد: «چنین معامله ای ممکن است انتظارات اعضای کنگره امریکا را برآورده نکند. آن ها می خواهند چیزی بیشتر از "چندهزار سانتریفیوژ نمادین" برای ایران باقی نماند و از معامله ای که ایران را با ساختار اتمی مهمی بر جا بگذارد، استقبال نخواهند کرد.»
پیترسون در انتها با "تندرو" خواندن منتقدان ایرانی توافقنامه ژنو، می نویسد: « برای تندروها در ایران نیز خوشایند نخواهد بود. آن ها بر این عقیده اند که با توافقنامه اولیه در ژنو، که در نوامبر گذشته به دست آمد، سر ایران کلاه رفته است. بر اساس آن توافق، ایران پیشرفت های هسته ای را متوقف کرد و موجودی حساس ترین مواد اتمی را در برابر کاهش اندک تحریم ها، خارج کرد.»
