به گزارش پایگاه عدالت خواهان"، یکی از نقاط عطف رقابت های انتخاباتی پیش رو مناظره بین نامزدهای نهایی خواهد بود که براساس اعلام پیشین در معرض دید و قضاوت میلیون ها بیننده و شنونده برگزار می شود.
اواخر بهمن ماه سال گذشته بود که رسانه ها به نقل از «مجید شعبانپور» رییس مرکز تولید و فنی سیما نوشتند افزون بر فرصت های اختصاصی نامزدهای ریاست جمهوری برای بیان برنامه ها و گفت وگو با مردم، پخش سه مناظره 180 دقیقه‌ای در این دوره از انتخابات پیش‌بینی شده و انتظار می رود در طول انتخابات مناظره‌ها از مهم‌ترین و پربیننده‌ترین برنامه‌ها تلویزیونی باشد.
نخستین مناظره های سیاسی در تاریخ جمهوری اسلامی به سال های نخستین پس از پیروزی انقلاب بازمی گردد که در آن نمایندگان گروه ها و جریان های مختلف از انقلابیان مذهبی تا نیروهای دست چپی و مارکسیست ها در بحث های پرچالش حاضر می شدند و از مواضع خود در زمینه های گوناگون دفاع می کردند و به عبارتی آرا و کارنامه خود را در معرض قضاوت بینندگان قرار می دادند.
بحث و گفت وگوی متقابل نامزدهای ریاست جمهوری اما در جریان انتخابات دهم صورت گرفت؛ مناظره های جنجالی که با حاشیه های پرشمار برگزاری انتخابات همراه شد و حتی برخی آن را در زمره عوامل زمینه ساز رخدادهای ناگوار سال 88 می دانند.
** مناظرات داغ انتخاباتی زیر آوار رخدادهای 88
حضور نامزدهای انتخاباتی در برنامه های تلویزیونی و رادیویی، بیان برنامه ها و دیدگاه ها در زمینه های گوناگون به دور از هرگونه تضارب آرا و برکنار از طرح پرسش های چالشی روال معمول انتخابات ریاست جمهوری سال های گذشته بوده است.
بسیاری هنوز برنامه های تبلیغاتی انتخابات چهارگزینه ای خردادماه 72 را به یاد دارند که تندترین موضع گیری های آن مربوط به نقد سیاست های دولت پنجم در مونولوگ «احمد توکلی» نامزد منتقد آیت الله هاشمی رفسنجانی در برنامه ای تلویزیونی بود.
در انتخابات پرشور سال 76 نیز خبری از مناظره بین نامزدهای اصلی جریان های اصولگرا و اصلاح طلب نبود. چهار سال پس از این انتخابات، رییس دولت اصلاحات از سوی برخی رقیبان به مناظره دعوت شد اما میان 10 نامزد ریاست جمهوری هشتم مناظره ای برقرار نشد.
همچنان که اشاره شد، نخستین مناظرات انتخاباتی با حضور چهار نامزد از جمله رییس دولت مستقر در خردادماه 88 مردم را پای گیرنده های تلویزیونی نشاند. بنابر اعلام برخی منابع در حساس ترین مناظره 50 میلیون نفر در ایران و 150 میلیون نفر در سطح جهان بیننده تقابل نامزدهای اصلی انتخابات بودند. مناظره های انتخابات ریاست جمهوری دهم که نزدیک به 85 درصد از واجدان شرایط یعنی حدود 40 میلیون نفر را پای صندوق های رای حاضر ساخت از دوازدهم تا هجدهم خردادماه به صورت یک نامزد در برابر یک نامزد دیگر برگزار شد.
بسیاری، اتهام زنی های گوناگون علیه چهره های نظام و طرح ادعاهایی بی پشتوانه یا به عبارتی پرده دری های سیاسی در مناظره «محمود احمدی نژاد» رییس دولت نهم با نخست وزیر سال های جنگ را عاملی در ملتهب شدن فضای انتخاباتی قلمداد کرده و آن را از عوامل زمینه ساز رخدادهای ناگوار سال 88 برشمردند. در مقابل، مناظره ها بین نامزدهای همسو بیشتر به گپ و گفتی دوستانه تبدیل شد و در نهایت اختصاص وقت اضافه به احمدی نژاد برای دفاع از خود اعتراض هایی را به دنبال داشت.
** مناظره های مسابقه ای سال 92 و گفت و شنودهای ماندگار
برگزارکنندگان مناظرات انتخابات ریاست جمهوری یازدهم کوشیدند تا با طرح ریزی تازه مانع از تکرار تجربه های نامطلوب پیشین شوند و به زعم خود دیدگاه ها و برنامه های هشت نامزد انتخابات را به شکلی عیان پیش روی قضاوت رای دهندگان قرار دهند؛ طرح ریزی که از ابتدا با اعتراض جدی برخی نامزدها روبرو شد.
مناظره های انتخاباتی ریاست جمهوری یازدهم به شکل سه برنامه 210 دقیقه ای با موضوعات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در روزهای دهم، پانزدهم و هفدهم خردادماه 92 برگزار شد. زمان پخش این برنامه ها که ساعت 16 در نظر گرفته شده بود موجب نخستین اعتراض ها شد. چهار سال پیش از آن مناظره ها از ساعت 22:30 روی آنتن زنده پخش شده بود.
دور نخست این مناظره ها با حضور هشت نامزد در دو مرحله برگزار شد که در مرحله نخست نامزدها موظف به پاسخگویی به پرسش های قرعه کشی شده در چند دقیقه و بقیه ملزم به اعلام نظر خود طی کمتر از 2 دقیقه شدند. نشان دادن تصاویری به نامزدهای ریاست جمهوری برای نظر بر اعتراض آنان به شیوه برگزاری مناظره افزود و حتی «محمدرضا عارف» نامزد اصلاح طلبان در بخش هایی حاضر به پاسخگویی به پرسش ها نشد؛ اقدامی که سبب شد وی در نظرسنجی های پس از مناظره وضعیت خود را به شکل چشمگیری بهبود بخشد.
انتقادات گسترده به شیوه برگزاری مناظره که از دید برخی به مسابقه تلویزیونی نامزدهای انتخاباتی مشابهت داشت سبب تغییراتی در مناظره شد و در ادامه گفت وگوهایی میان برخی نامزدها صورت گرفت که به گرم تر شدن فضای رقابتی انجامید. از جمله می توان به گفت وگو میان «روحانی» و «محمدباقر قالیباف» درباره وقایع 18 تیرماه 1387 اشاره کرد که ماندگارترین دیالوگ این دور مناظرات را به ثبت رساند.
روحانی و همچنین «علی اکبر ولایتی» بحث های داغ و انتقادی را درمورد گفت وگوهای هسته ای با «سعید جلیلی» آخرین مسئول این مذاکرات داشتند که توانست تا حدی فضای مناظره های مسابقه ای را تحت تاثیر قرار دهد. پس از این مناظره ها بود که نظرسنجی های گوناگون آرای روحانی را بین 44 تا 57 درصد برآورد کرد و وی توانست پیروز انتخابات یازدهم نام گیرد.
با گذر از مناظرات انتخاباتی متفاوت سال های گذشته، برگزارکنندگان از برنامه ریزی برای استفاده از شیوه های به روز بین المللی سخن می گویند همچنان که به گفته آنان در مناظره سال 92 از مناظره های روز دنیا برای انتخاب چارچوب و محتوا الگوبرداری شده و قرار است بر همان مبنا و با تغییراتی مناظرات اردیبهشت ماه سال 1396 برگزار شود؛ رقابت هایی که از دید ناظران تاثیری انکارناپذیر در اقبال رای دهندگان به نامزدهای احتمالی خواهد داشت و می تواند صحنه گفت و شنودها یا رخدادهایی غیرقابل پیش بینی باشد. / ایرنا
