در این میان اگر این سؤال مطرح شود که به راستی کدامیک از حامیان تکفیری ها در سوریه به دلیل پیشروی های خیره کننده ارتش این کشور متحمل زیان های غیرقابل جبرانی شده است، بدون شک اولین نامی که به گوش خواهد رسید نام کسی نیست جز «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه؛ کسی که برای سرنگونی دولت مشروع سوریه به ریاست بشار اسد دست به قمار بزرگی زده و طی سالیان گذشته از ارائه هیچ کمکی اعم از مالی، تسلیحاتی و به ویژه لجستیکی به تروریست های تکفیری داعش و جبهه النصره دریغ نکرد.
در واقع «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه در ابتدای آغاز بحران سوریه دچار اشتباه محاسباتی شد، چراکه گمان می کرد دوران اسد به سر آمده و وی دیر یا زود مجبور به ترک کرسی قدرت است.
درست بر اساس همین تئوری غلط بود که اردوغان در ارائه کمک های مختلف به تروریست های تکفیری، هم پیاله آمریکا و کشورهای غربی شد تا از این طریق به رؤیای چندین و چندساله خود برای احیای امپراطوری عثمانی جامه عمل بپوشاند. با این حال اردوغان اکنون هزینه های هنگفت دولت آنکارا برای تحقق این هدف و اهداف دیگر خود را بر باد رفته می بیند.
در حقیقت پس از آنکه آمریکا و غرب شعار دروغین «مبارزه با داعش» را مطرح کرده و در ظاهر ائتلاف بین المللی علیه این گروه تروریستی تشکیل دادند، ترکیه به تدریج حمایت های لجستیکی خود از تکفیریها را به سمت گروه تروریستی ـ تکفیری جبهه النصره هدایت کرد. با هماهنگی های دولت آنکارا اتاق عملیات جبهه النصره در استان حلب استقرار یافت. علت استقرار این اتاق عملیات در حلب، موقعیت جغرافیایی استراتژیک این استان محسوب می شود که علاوه بر مزیت های تجاری ـ اقتصادی، تسلط بر آن تقریبا به مثابه تسلط بر بخش های وسیعی از دیگر استان های سوریه است.
دولت اردوغان قصد داشت با حمایت از تروریست های تکفیری جبهه النصره در سوریه به ویژه در استان حلب، برگ برنده ای را برای خود به دست آورد تا بدین طریق معارضان بتوانند در مذاکرات با دولت دمشق دست برتر را داشته باشند. با این وجود، پیشروی های گسترده ارتش سوریه ذیل مجموعه عملیات های «نصر»، در استان های مختلف از جمله حلب طی ماه های گذشته تمامی نقشه های آنکارا را نقش بر آب کرد، چرا که در جریان همین پیشروی ها بود که ۳۰۰ فرمانده میدانی جبهه النصره به هلاکت رسیدند و ساختار سازمانی این گروه تروریستی به یکباره از هم فروپاشید.
علاوه بر این، به دنبال شکسته شدن محاصره چهارساله شهرک های شیعه نشین و استراتژیک «نبل» و «الزهرا» سازمان رزم تکفیری های جبهه النصره به کلی متلاشی شده است.
علاوه بر این، حملات هوایی جنگنده های ارتش روسیه همزمان با عملیات نظامی نظامیان سوری موجب شد تا بسیاری از مواضع و مراکز وابسته به تروریست های تکفیری داعش در شرق سوریه هدف قرار گرفته و نابود شوند. عملیات هوایی ارتش روسیه که مسیر پیشروی نظامیان سوری را تسهیل کرده و می کند، موجب شد تا تکفیری های داعش راهی جز فرار در برابر خود نبینند و عموما به سمت مرزهای عراق بگریزند.
قریب به حدود یک سال و نیم است که تکفیری های داعش با حمایت های گسترده آنکارا و هم پیمانانش تلاش می کنند تا بر استان «دیرالزور» به عنوان مهم ترین استان واقع در شرق سوریه سیطره یابند. علت برنامه ریزی ترکیه برای سیطره بر دیرالزور به دو عامل باز می گردد؛ اولا نفت خیز بودن این مناطق و ثانیا موقعیت استراتژیک آن که بر تمامی مناطق شرق سوریه اشراف دارد.
با این وجود، تروریست های تکفیری با حملات هوایی روسیه و عملیات زمینی نظامیان سوری کاری از پیش نبردند و درست به همین دلیل چندی پیش زهر خود را بر سَر مردم مظلوم «البغیلیه» دیرالزور فروریختند و بیش از ۴۰۰ نفر از آنها را قتل عام کردند. در حال حاضر در مناطق شرقی سوریه هیچ منطقه استراتژیکی یافت نمی شود که تروریست های تکفیری بر آن سیطره داشته باشند، البته آنها همچنان در شرق سوریه حضور دارند اما این حضور تنها محدود به مناطق دوردست و بیابانی بوده که هیچ اهمیت راهبردی ندارند.
این تحولات در حالی است که مناطق کُردنشین سوری نیز به طور کامل از سیطره تروریست های تکفیری داعش خارج شده و به کنترل نیروی های مبارز کُرد درآمده است. از آنجایی که دولت اردوغان همواره اختلافات شدیدی با کُردها داشته و دارد و به آنها به چشم دشمنان خود می نگرد، تسلط کُردها بر مناطق تحت سیطره داعش بدین معناست که ترکیه دیگر هیچ نفوذی در این منطقه ندارد.
از طرف دیگر، آنچه که دولت آنکارا و «رجب طیب اردوغان» را بیش از پیش پریشان ساخته این است که تسلط بر مناطق تحت سیطره ارتش و مبارزان کُرد بسیار سخت خواهد بود، چراکه بسیاری از آوارگان سوری به مناطق محل سکونت خود بازگشته اند؛ مسأله ای که بر قدرت مقاومت بیش از پیش افزوده است.
به طور کلی در نتیجه آنچه که در استان های مختلف سوریه و در رأس آنها حلب اتفاق افتاد، اردوغان بزرگترین قمار سیاست خارجی خود در سوریه را باخت و مبهوت شد.
/ مشرق نیوز
