بنا به اعلام پلیس ترکیه و باز پرس ویژه رسیدگی به فساد اخیر در این کشور، اتهامات وارده به شخصیت های دستگیر شده شامل رشوه گرفتن، نقض قانون، کلاهبرداری و نیز همکاری برای دورزدن تحریم های غرب علیه ایران بوده است.
طی ماه های اخیر بسیاری از شخصیت های ترک از جمله وزیر اقتصاد، وزیر کشور، وزیر امور اتحادیه اروپا، بازجویی و رئیس بانک هالک بانک ترکیه و همچنین رضا ضراب بعنوان یکی از تجار سرشناس این کشور دستگیر شده است.
بنا به گزارش ۲۹۹ صفحه ای پلیس ترکیه در مورد حلقه دورزدن تحریم های ایران و مصاحبه های صورت گرفته با مقامات این کشور، بسیاری از مقامات مهم ترکیه در این اقدام دست داشته اند.
تا سال ۲۰۱۲ تجارت طلا با ایران از سوی کشورهای غربی تحریم نشده بود و دولت ترکیه نیز اجازه صادرات طلا به ایران را داشته است، اما پس از تشدید تحریم ها علیه این کشور و ممنوعیت مبادله طلا با ایران، رضا ضراب با تشکیل حلقه ای اقدام به صادرات طلا به ایران کرده است.
تمام مقامات ترک که در این رابطه دستگیر شده اند از جمله وزرای برکنار شده و رضا ضراب اعلام کرده اند که آنها هیچ اقدام غیر قانونی صورت نداده اند و تمام اقدامات آنها قانونی بوده است.
اکرم آیدینر، بازپرس ویژه رسیدگی به پرونده فساد اخیر، اعلام کرده است که مدارک پلیس شامل عکس ها و مکالمات تلفنی ضبط شده است. رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، بازرسی ها و پیگیری های پلیس در این زمینه را توطئه غرب علیه دولت خود می داند که وجهه قانونی ندارد.
تا کنون بازرسان و بازپرس های زیادی در رابطه با این پرنده تغییر کرده اند و این ابهام وجود دارد که آیا نظام قضایی ترکیه مصمم به پیگیری این پرونده است یا خیر. بنا به گفته آیدینر، این پرونده به طور کامل مورد بررسی خواهد گرفت. در گزارش پلیس رضا ضراب به عنوان سرحلقه دور زدن تحریم های ایران معرفی شده است.
رضا ضراب شهروند ترکیه بوده و در این کشور بزرگ شده است و در حال حاضر همسر ابرو گوندش، یکی از خواننده های سرشناس این کشور محسوب می شود. در حال حاضر رضا ضراب پس از حدود دو ماه بازداشت بدون هیچ اتهامی آزاد شده است.
در زمانی که گزارشگر رویترز به محل سکونت رضا ضراب مراجعه کرده است نگهبانان منزل وی اعلام کرده اند که وی در خارج از شهر به سر می برد. وکیل وی نیز از اعلام نظر خود در این باره خودداری کرده است. پیشتر رضا ضراب طی مصاحبه ای با روزنامه ترک صباح، اعلام کرده بود: " تمام تجارتی که من انجام می دهم قانونی است. " وی همچنین در مصاحبه دیگری با یکی از شبکه های ترکیه اعلام کرده است که فعالیت های تجاری وی باعث کاهش کسری بودجه دولت ترکیه شده است.
پلیس ترکیه اعلام کرده است که مدارکی در مورد اتهاماتی وارده به این سازمان جنایی از جمله کلاهبرداری، رشوه دادن و قاچاق طلا یافته است. در سال ۲۰۱۲ ترکیه تنها مجاز به پرداخت هزینه واردات نفت و گاز ایران با لیر این کشور بود که ارزی با قدرت محدود برای خرید در بازارهای جهانی محسوب می شود و همه پرداخت ها باید در حساب ایران در بانک هالک بنک ترکیه واریز می شد.
بنا به محاسبه رویترز بر اساس اطلاعت بازار انرژی و آمارهای رسمی، ترکیه در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار از ایران نفت و گاز وارد کرده است. یکی از دارایی هایی که ایران اجازه خرید آن را داشت، طلا بود و ترکیه طلا را به صورت شمش به هر صورت ممکن از جمله حمل و نقل با کامیون و یا بصورت هوایی به ایران ارسال کرده است.
صادرات طلای ترکیه به ایران از ۱ تن در سال ۲۰۱۱ به ۱۲۵.۸ تن در سال ۲۰۱۲ افزایش پیدا کرد. بر اساس موسسه آمار ترکیه ارزش این حجم طلا بالغ بر ۶.۵ میلیارد دلار بوده است. محموله ۸۵ تنی دیگری از طلا طی همان سال با ارزش ۴.۶ میلیارد دلار به امارات متحده عربی بعنوان یکی دیگر از شرکای تجاری ایران و کریدورهای واردات این کشور ارسال شده بود.
گزارش پلیس رضا ضراب و شرکت های تحت کنترل وی را به هدایت بخش اعظمی از صادرات طلای ترکیه به ایران محکوم کرده است و می افزاید: " به نظر می رسد که رضا ضراب برای دور زدن تحریم ها و رساندن پول به ایران از ترکیه به عنوان پایگاه استفاده کرده است" .
رضا ضراب برای پیشبرد فعالیت های خود اقدام به رشوه دادن به ظفر کاگلایان، وزیر اقتصاد ترکیه، مؤمر گولر، وزیر کشور، اگمن باگیس، وزیر امور اتحادیه اروپا و سلیمان اصلان، مدیر اجرایی هالک بانک ترکیه، کرده است. هیچ یک از وزرای دستگیر شده اتهام انجام اقدامات غیر قانونی را نپذیرفته و هیچ یک تا کنون محکوم نشده اند.
هالک بانک نیز اعلام کرده است که هیچ اقدام غیر قانونی در این بانک صورت نگرفته است و هیچ بازرسی از این بانک در جریان نیست. بر اساس گزارش پلیس، بسیاری از رشوه ها و پول های رد و بدل شده در یکی از ساختمان های نزدیک به بازار طلا صورت می گرفته است. پلیس همچنین اعلام کرده است مدارکی را از هدیه یک ساعت سوئیسی با ارزش ۳۴۰ هزار دلار از سوی این حلقه به وزیر اقتصاد این کشور یافته است.
وزیر امور اتحادیه اروپا نیز مبلغی بالغ بر ۵۰۰هزار دلار را در پاکت شکلات به همراه یک ظرف نقره ای دریافت کرده است. این گزارش می افزاید، اسلان، مدیر سابق هالک بانک، و کاگلایان نیز درصدی از پول منتقل شده به ایران را بعنوان رشوه دریافت می کرده اند که بالغ بر ده ها میلیون دلار برآورد شده است.
در حمله پلیس و بازرسی از منزل اسلان بالغ بر ۴.۵ میلیون دلار پول نقد که در جعبه کفش قرار داشته اند کشف شده است. وی اعلام کرده است که این پول از سوی برخی تجار برای ساخت یک مدرسه اسلامی به وی پرداخت شده است.
رشوه های داده شده مربوط به اجازه هالک بانک برای کاهش موانع برای برای انتقال پول به ایران، همچنین استفاده از خط ویژه خیابان های این کشور توسط شرکت های ضراب و همچنین جلوگیری از ورود رقبا در بازار تجارت طلا عنوان شده است.
بخشی از رشوه ها نیز به حمایت از فعالیت ها این گروه در برابر اقدامات بازرسی سازمان ها اختصاص داشته است به گونه ای که یکی از افرادی اقدام به بازرسی و بررسی اقدامات مالیاتی یکی از شرکت های تحت نظر رضا ضراب کرده است توسط وزیر کشور به یک شهر دیگر منتقل شده است.
یکی دیگر از اقدامات صورت گرفته، کمک به ترخیص و جلوگیری از بازرسی محموله های مربوط به رضا ضراب بوده است، به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳ محموله ۱.۵ تنی طلا که از غنا وارد فرودگاه آتاترک استانبول شده بود، مدارک شناسایی مورد نیاز جهت ترخیص را نداشته است که با دخالت کاگلایان، از ضبط آن توسط گمرک ترکیه جلوگیری شده و این محموله پس از یک روز آزاد شده است.
در حال حاضر، بابک زنجانی، میلیاردر معروف ایرانی، بعنوان خریدار اصلی طلای موجود در هواپیمای غنایی معرفی شده است که این فرد از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا به نقض تحریم نفتی ایران متهم شده است. وی در وب سایت رسمی شرکت خود با نام سورینت اعلام کرده است که این نوع تجارت کاملا قانونی بوده است.
با این حال، بابک زنجانی سال گذشته در مصاحبه ای با مجله آسمان، نسبت به نقض تحریم ها ابراز افتخار کرد. زنجانی اعلام کرده است: " کار من متلاشی کردن تحریم هاست" . زنجانی در وب سایت خود اعلام کرده است که چند بار ضراب را ملاقات کرده است اما تا کنون هیچ فعالیت اقتصادی مشترکی انجام نداده اند.
وی هم اکنون بدلیل عدم پرداخت بالغ بر ۲.۷ میلیارد دلار از پول صادرات نفت ایران در زندان به سر می برد. ضراب نیز طی مصاحبه ای تلویزیونی اعلام کرده است من دو بار زنجانی را ملاقات کرده ام اما ما نه دوست هستیم و نه شریک.
پس از ممنوعیت فروش طلا به ایران، رضا ضراب اعلام کرده است که به تجارت غذا و دارو که همچنان از سوی تحریم کنندگان مجاز است روی آورده است. بر اساس اعلام پلیس، حجم اعلام شده از صادرات غذا به ایران توسط ضراب واقعی به نظر نمی رسد. گزارش پلیس می افزاید مکالمات ضبط شده ضراب و همچنین مبالغ منتقل شده نشان دهنده این مسئله است که این افراد در صادرات غذا و دارو اقدام به صدور فاکتور های جعلی می کرده اند.
