معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر از طرح جديد اين ستاد در «توزیع مواد خالص و سالم برای کاهش مرگومیر و آسیب‌های ناشی از اعتیاد» خبر داد.
«بابک دین‌پرست» معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفتگو با پايگاه خبري تحليلي «پارس»، با اشاره به طرح هاي مطالعاتي اين ستاد براي كاهش عرضه، تقاضا و جلوگيري از مرگ و مير معتادان گفت: یکی از علل این مرگ و میرها به مصرف مواد مخدر ناخالص و تقلبی بازمی گردد و به همین دلیل است که بسیاری از کشورهای دنیا که بحث کاهش آسیب را در اولویت قرار داده‌اند، به توزیع مواد خالص و سالم در مراکز گذری کاهش آسیب توجه ویژه ای دارند.
وي یکی ديگر از علل مهم مرگ و میر معتادان را مصرف مواد مخدر ناخالص یا مصرف بیش از حد مجاز آن است. وقتی کسی به دنبال سودآوری است، توجهي به توزیع مواد مخدر خالص و سالم در بین معتادان ندارد.
وي افزود: برخی از کشورها این چرخه را به صورت معکوس مورد بررسی قرار داده و به کاهش آسیب پرداخته‌اند. آنها می‌گویند، وقتی ما اطمینان داریم که فرد در دام اعتیاد افتاده است و نمی‌توانیم مواد مخدر را در گام نخست از او بگیریم - منظور معتادانی است که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند مواد مخدر را ترک کنند- خدمات دستیابی به مواد خالص را برای او فراهم می‌کنند.
وي اضافه كرد: در واقع در همان مرکز کاهش آسیب هروئین یا دیگر مواد مخدر، به صورت خالص در اختیار فرد معتاد می‌گیرد. با این اقدام ابتدا وضعیت او را به حالت تعادل و تثبیت نسبی می‌رسانند و سپس در مسیر درمان و توانمندسازی او گام برمی‌دارند.
دین‌پرست به تلاش هاي انجام شده در اين زمينه پرداخت و گفت: در مراکز کاهش آسیب ایران نیز سرنگ، پدهای بهداشتی و کاندوم توزیع می‌شود.
وي افزود: به او سرنگ می‌دهیم که از شیوع برخی بیماری‌ها و در اولویت نخست ایدز جلوگیری کنیم. اما به بیان دیگر به او سرنگ می‌دهیم که برود و در محیط بیرون از مرکز و در انظار عمومی، آزادانه مواد مخدر مصرف کند. برخی کشورها از ما جلوترند، یعنی علاوه بر توزیع سرنگ، مواد خالص هم در اختیار او قرار می‌دهند.
معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر در مورد موانع قانوني اجراي اين طرح گفت: ما مشکلی برای این اقدام نداریم. بند 5 سیاست‌های کلان مبارزه با مواد مخدر مجوز قانونی این کار است. در این بند از سیاست‌های کلان، این عبارت تصریح شده است: «جرم‌انگاری مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها و پیش‌سازهای آنها جز در موارد علمی، پزشکی، صنعتی و مهم‌تر از همه برنامه‌های مصوب درمان و کاهش آسیب«. ما اکنون با این پشتوانه بسیار محکم در مراکز درمان متادون و شربت تریاک توزیع می‌کنیم.
وي اضافه كرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر این اختیار را داراست که برای درمان معتادان و کاهش آسیب‌های ناشی از آن و همچنین کاهش مرگومیر معتادان و شیوع بیماری‌های مهلکی چون ایدز و هپاتیت در این گروه، حتی مواد مخدر را در اختیار گروه خاصی از معتادان قرار دهد.
وي در مورد علل تاخير در اجراي « توزیع مواد خالص و سالم برای کاهش مرگومیر و آسیب‌های ناشی از اعتیاد» اظهار داشت: در حال انجام آن هستیم؛ قبول کنید که این کار اندکی دشوار است و نیازمند کار دقیق کارشناسی و مهم‌تر از آن بسترسازی مناسب است. به این دلیل که بعضاً برخی از اقدامات خوب و مثبت و حتی کاملاً تخصصی و در چارچوب قانون نیز، به دلیل عدم توجه به آثار و تبعات منفی احتمالی، آنچنان مذموم جلوه داده می‌شود که امکان هرگونه اقدام دیگری را سلب می‌کند.
دین‌پرست افزود: آنان که جان‌شان را از دست می‌دهند، مگر چه کسانی هستند؟ فرزندان، خواهران و برادران ما هستند اینها که از کره مریخ نیامده‌اند. آنها به مرحله‌ای رسیده‌اند که روی خط مرگ یا حیات ایستاده‌اند و با یک تلنگر کوچک روی تخت پزشکی قانونی می‌خوابند. ما به‌عنوان ستاد موظفیم این فرد را به هر قیمتی به زندگی بازگردانیم.
به گفته دين پرست، یکی از گام‌های بعدی ستاد مبارزه با مواد مخدر، این است که اگر تشخیص داده شود، چنانچه در یک دوره زمانی کوتاه‌مدت مواد مخدر در اختیار فرد معتاد قرار نگیرد، منجر به مرگ او خواهد شد، حتماً در چارچوب قوانین و مقررات مواد مخدر در اختیارش قرار می‌گیرد.
وي افزود: ما این اختیار قانونی را دارا هستیم و اکنون در مرحله طراحی اجرای پایلوت آن قرار داریم.
معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر، علت دوم مرگومیر معتادان را مصرف نادرست، مازاد بر نیاز و غیربهداشتی مواد مخدر ذكر كرد و اظهار داشت: بسیاری از معتادانی که به مراکز گذری کاهش آسیب یا همان DIC مراجعه و سرنگ دریافت می‌کنند، قادر به پیدا کردن رگ‌های خود برای تزریق درست مواد نیستند. در این صورت احتمال اینکه رگ این فرد دچار جراحت شده و این جراحت به عفونت منجر شود بسیار است. یا اینکه سرنگ ارايه شده مورد استفاده‌های متعدد و مشترک بین معتادان قرار گیرد.
وي افزود: مصرف بیش از حد نیاز مواد مخدر نیز در این گروه از علل مرگ‌و‌میرها قرار می‌گیرد. در برخی کشورهای اروپایی درهمان مراکز DIC که میان معتادان سرنگ توزیع می‌کند، پرستاری مستقر است و به فرد معتاد کمک می‌کند که بتواند تزریق ایمنی داشته باشد و به میزان نیاز مواد مخدر مصرف کند. به این طریق از تزریق مشترک و مرگومیر معتادان، مصرف غیر‌مجاز و همچنین شیوع بیماری‌های مهلکی چون ایدز جلوگیری می‌شود.
وي خاطرنشان ساخت: ما نیز در حال بررسی این موضوع هستیم که در مراکز DIC و در کنار ارائه سرنگ، این خدمات را نیز ارائه کنیم.
دین‌پرست سومین دلیل مرگومیر معتادان را ابتلا به بیماری‌های شدید و عفونی دانست و گفت: عفونت‌هایی که به دلیل مصرف برخی مخدرها به آن مبتلا می‌شوند. برخی از این معتادان در عین حال، به بیماری‌های مزمن روانی مبتلا هستند و به خدمات بهداشتی و درمانی مورد نیاز دسترسی ندارند. نداشتن سرپناه و در نتیجه مواجهه معتادان با شرایط آب و هوایی سخت اعم از سرما و گرمای شدید و نهایتاً ناتوانی این گروه از معتادان بی‌خانمان در تامین غذای روزانه خود نیز از دیگر مشکلات و عوامل تسهیل‌کننده مرگومیر معتادان به شمار می‌آیند.
معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه گفتگو با «پارس»، به آمار پيرامون مواد مخدر اشاره كرد و گفت: در سال گذشته، پنج هزار و 500 تن تریاک در افغانستان تولید شده است. البته به دلیل خشکسالی و آفتی که در سال گذشته در کشتزارهای این کشور شیوع یافت، تولید تریاک به دلیل کاهش میزان محصول‌دهی کاهش یافت. بنابراین این ظرفیت وجود داشت که در همسایگی ما حدوداً 10 هزار تن تریاک تولید شود که نزدیک‌ترین مسیر برای ترانزیت مواد مخدر نیز مسیر ایران است.
وي درخصوص آمار منتشر شده پيرامون تعداد معتادان گفت: 46 درصد زندانیان مستقیماً به دلیل جرائم مرتبط با مواد مخدر، 25 درصد نیز به دلیل جرائمی که غیر‌مستقیم با مواد مخدر در ارتباط هستند در زندان به سر می‌برند.
وي افزود: 55 درصد طلاق‌ها، 63 درصد همسر‌آزاری‌ها، 30 درصد کودک‌آزاری‌ها، 30 درصد قتل‌ها، 20 درصد جرائم منافی عفت، 10 درصد جرائم مالی به‌طور غیر‌مستقیم با مواد مخدر در ارتباط است.
وي اضافه كرد: اعتیاد به پدیده خاصی تبدیل شده است که برخی عوامل بازدارنده نیز در مقابل آن به زانو درآمده است. ما می‌گوییم شغل یک عامل بازدارنده است؛ اما شیوع‌شناسی سال 90 نشان داد که 53 درصد افراد معتاد شاغل بوده‌اند. 63 درصد آنان متاهل بوده و 21 درصد آنها تحصیلات لیسانس به بالا داشته‌اند.
معاون ستاد مبارزه با مواد مخدر در مورد آمار مرگ و مير معتادان گفت: در سال‌های دهه 1382 تا 1392 روزانه به‌طور میانگین 11 نفر در کشور فوت می‌کردند. اما این رقم با اقداماتی که به انجام رسیده است، به هشت نفر کاهش یافت. همین که بتوانیم این رقم را حفظ کنیم، نوعی توفیق محسوب می‌شود چه رسد به اینکه ما توانسته‌ایم آن را کنترل کرده و کاهش دهیم.
دین‌پرست افزود: اگرچه طی سال‌های 1391 و همچنین 1392، مرگومیر معتادان نسبت به سال‌های پیش از آن کاهش یافته، اما باز هم یادآوری می‌کنم که هر سه ساعت یک نفر به دلیل سوءمصرف مواد مخدر در کشور فوت می‌کند. این موضوع بسیار مهم و جدی است.
