در ابتدای برنامه ثریا گزارشی از وضعیت شهر سازی در مشهد پخش شد که نشانگر وضعیت نامناسب شهر سازی دراین شهر بود که باعث شده است نمای شهر مشهد رو به تغییر بگذارد و از آن جنبه مذهبی خودش فاصله بگیرد. در ادامه این برنامه در تماسی تلفنی با آیت الله علم الهدی امام جمعه شهر مشهد به بررسی اعتراضات صورت گرفته در این رابطه پرداخته شد.
آیت الله علم الهدی در خصوص هویت فرهنگی شهر مشهد که تحت تاثیر معماری و شهرسازی قرار گرفته است اظهار داشت: معماری شهری و یا اصول شهر سازی مسئله ای است که در جریان تداوم فرهنگ دینی جامعه اثر مثبت ومستقیمی دارد، بخش عمده ای از جریان فرهنگی مان که اساس انقلاب اسلامی محسوب می‌شود مسئله حفظ حیات و زندگی دینی مردم و جامعه است و این زمانی محفوظ می‌ماند که ما بتوانیم هویت خودمان را حفظ کنیم.
ایشان خاطر نشان کرد در این کشور که اسوه اسلام نام گرفته زمانی در توسعه فرهنگی انقلابمان موفق هستیم که هویت اماکن مقدس خود را حفظ کنیم. اگر این گونه شد قطعا در حفظ هویت فرهنگی کشورمان موفق خواهیم بود.
وی افزود ما هم از نظر جریان فرهنگی مشهد مقدس نسبت به زائرین و مجاورین دچار مشکل شده‌ایم و هم از نظر حفظ هویت دینی این شهر، که یک عامل موثر در نهادینه سازی فرهنگ دینی در جامعه دینی ما است دچار مشکل شده‌ایم؛ وقتی بنا شد زایر ایرانی وارد هتل شود اگر این هتل بنایی اسلامی داشته باشد از لحاظ فرهنگی و مذهبی تاثیر مثبتی بر روحیه و فرهنگ اخلاقی زائر خواهد گذاشت و همچنان نیز هویت شهر هم محفوظ می‌ماند؛ متاسفانه مشهد مقدس تبدیل شده است به جزیره کیشی که در وسط آن یک گنبد طلا است.
وی افزود متاسفانه بعد زیارتی مشهد مقدس تحت الشعاع قرار گرفته است؛ در این که شهر باید توسعه اقتصادی پیدا کند بحثی نیست اما این توسعه باید تطبیقی با قداست حرم مطهر داشته باشد.
امام جمعه مشهد مقدس افزود: خوشبختانه پس از پیروزی انقلاب در معماری حرم مطهر رضوی حضرت آیت الله طبسی تمام ریزه کاری های بنای اسلامی را رعایت کرده اند؛ در داخل حرم این مسئله رعایت شده اما در بیرون از حرم یکسری سرمایه دار به جان هویت این شهر افتاده اند.
توجیهات اقتصادی و توسعه شهری در قبال دغدغه علما
محسن مقصودی، مجری برنامه با تاکید بر این که چرا دغدغه شما و علمای دیگری که در این زمینه دغدغه دارند عملی نمی‌شود پرسید مسئولین نسبت به مطالبات و دغدغه های شما چه واکنشی نشان دادند و چرا پول این برج ها به سمت تولید نمی‌رود؟
آیت الله علم الهدی در پاسخ گفت شاید در تمام این نکاتی که گفتید بنده نتوانم جوابگو باشم چرا که برخی از سوال ها نیاز به پاسخ کارشناس ها دارد ضمن اینکه برخی از این مسائل مشکل تمام مملکت است و صرفا مشکل مشهد نیست اما مهم این است که بنده وقتی این مسائل را مطرح می‌کنم برخی از عزیزان در مقابل عرایض بنده فقط توجیهات اقتصادی و توجیهات توسعه شهری را بیان می‌کنند؛ مشهد بعنوان قبله شیعیان جهان در اطراف دنیا مطرح است اول کسی که در این شهر حق دارد خود حضرت رضا(ع) می‌باشند و دیگران باید در شعاع امام رضا حقشان مطرح باشد.
آیت الله علم الهدی در ادامه در رابطه با این نکته که موقوفه های امام رضا(ع) علیه معنویت استفاده می شود خاطر نشان کردند مسئله مهم، سیاست کلی در اصول شهر سازی مشهد است و طبیعی است که زمین های موقوفه و ملی تابع این سیاست است، ما در این سیاست‌های کلی مشکل داریم؛ نمی‌شود بخش کوچکی را از کل شهر جدا کرد.
به حاشیه رفتن زیارت امام رضا(ع) در مشهد مقدس
در ادامه برنامه دکتر حسن بنیانیان در پاسخ به این پرسش که آینده شهر مشهد چگونه خواهد بود گفت: مردم مشهد از دوران کودکی با امام رضا عجین هستند و به امام رضا عادت کرده اند، وجود امام رضا(ع) عاملی بسیار مهم در متدین کردن کودکان ما است؛ همه کودکان ایرانی وقتی عظمت حرم را حس می‌کنند عظمت دین برایشان واضح می‌شود اما این امر اکنون در حال از بین رفتن است و دیگر کودکان به این امر مایل نیستند و کودکانی که به مشهد سفر می‌کنند حرم امام رضا برایشان عامل مزاحم تلقی می‌شود چراکه به دنبال بهره مندی از اماکن تفریحی می‌باشند.
در این بخش از برنامه اسلایدهایی نشان داده شد که بیانگر این بود که شهر مشهد به یک شهر تفریحی تبدیل شده است و نشانگر مکان هایی بود که تماما با معماری اروپایی ساخته شده که این نوع و شیوه معماری جای تامل بسیار جدی دارد.
اکثر شهرداران به ظاهر موفق کشور نمره قبولی ندارند
دکتر محمد خوش چهره در ادامه برنامه گفت: ما در ایران توسعه شتابان شهری را شاهد هستیم؛ این بحث را برخی اشتباها توسعه یافتگی تلقی می‌کنند در صورتیکه این امر گسترش بی رویه و فیزیکی شهراست.
وی اظهار داشت: شهردارها برای اینکه خودشان را موفق نشان بدهند خدمات شهری و فضای سبز محدودی را ایجاد می‌کنند و افرادی که اهل فن نیستند از این امر با عنوان توسعه شهری یاد می‌کنند.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: مقصر دیگری که در رشد نامتوازن و کاریکاتوری شهر ها دخیل است مجامع آکادمیک و دانشگاه‌ها هستند چرا که حتی شاهد هشدارهای جدی از سمت آنها نبودیم.
دکتر خوش چهره گفت: اگر بخواهیم به شهردارها نمره بدهیم بسیاری از آنهایی که موفق نامیده می شوند نمره قبولی کسب نمی‌کنند و در زمینه هایی چون ایجاد تعاملات مناسب بین شهروندان، ایجاد فساد اداری و فروش تراکم در شهر ها که باید از آن باعنوان خود فروشی شهری یاد کرد، نمره های پایینی را کسب خواهند کرد.
وی گفت بطور خاص بسیاری از اتفاقاتی که در مشهد مقدس رخ داده قابل قبول نیست؛ اماکن مذهبی ما از عناصر هویت بخش ماست و این شهرها عمدتا زیارتی می‌باشند اما متاسفانه این شهرها متاسفانه تبدیل شده اند به شهرهای سیاحتی زیارتی!
وی ادامه داد یک اتفاقی را که یک روز در مکه می دیدم و میگفتیم معماری صهیونیستی خودش را به آل سعود دارد تحمیل می کند متاسفانه همان را امروز داریم در مشهر مقد و از بین بردن چهره مذهبی شهر امام رضا (ع) می بینیم.
در این بخش از برنامه بخشی از بیانات مقام معظم رهبری نشان داده شد که تاکیدات خاصه ایشان بر روی مسائلی چون توسعه شهری و روند معماری ایرانی اسلامی خصوصا در شهر تهران کاملا مشهود بود.
در بخش دیگر گزارشی از وضعیت معماری در شهر تهران نشان داده شد که بیانگر توسعه کاریکاتوری شهر تهران بود و مشکلات معماری عدیده شهر تهران را بصورت اجمالی نشان داد و به آسیب شناسی آنها پرداخت.
آثار خودباختگی و بی هویتی در رفتارها مشهود است
دکتر بنیانیان در ادامه برنامه اظهار داشت امروزه شهروند ایرانی در کشور خودش هر جایی که می‌رود شرمنده می‌شود بخاطر اینکه چه در بحث معماری، چه کالاهایی که در فروشگاه به فروش می‌رسد و چه ادبیات فروشنده همه و همه پر است از آثار خودباختگی و بی هویتی و این باعث می‌شود که یک فرد اصیل ایرانی با لهجه و لباس های ایرانی خجالت بکشد که در مکان ها حاضر شود.
وی گفت انحرافی که دارد در معماری شهرهای ما رخ می دهد یک اتفاق برگشت ناپذیر است. چرا صدا و سیما بعد از 35 سال آنهم در اینموقع شب تازه دارد به این ماجرا می پردازد؟
متولیان مدیریت شهری به تخلفات دامن می زنند
دکتر محمد خوش چهره در ادامه برنامه در رابطه با گسترش کاربری تجاری در شهر ها و غیر متناسب با نیاز مردم اظهار داشت: امروزه ما فقط به فضای ترویج کالاهای خارجی و مصرف گرایی دامن می‌زنیم؛ مصرف گرایی در شهرهای غربی جامعه آرمانی غرب بود و اصلا هر جامعه‌ای، جامعه مطلوب خودش را مشخص می‌کرد که این امر یک منطق است.
وی ادامه داد ما به این مصرف گرایی که منطقی برای توجیه آن در کشورمان نداریم دامن می‌زنیم. ما در فرآیند شهر سازی علاوه بر اینکه اصالت و هویت خودمان را کنار گذاشته‌ایم، یک تقلید ناقصی هم از روند شهر سازی غربی می‌کنیم و در عین حال تناسب شهری را رعایت نکرده‌یم.
این استاد دانشگاه ادامه داد افرادی که باید خودشان متولی مدیریت شهری باشند به این تخلفات دامن می‌زنند و به راحتی بلند مرتبه سازی می‌کنند و کاربری ها را تغییر می‌دهند و برای خوب جلوه دادن کارشان یک فضای سبز کوچکی را هم ایجاد می‌کنند.
وی افزود هزینه ورزش در شهر ها بسیار بالاست و جوانی که امکان ورزش و تفریح مناسب را ندارد روی به بزهکاری می‌آورد؛ همه این مسائل از اصلیات مسئله شهر سازی است. در غرب مصرف گرایی مبتنی بر فلسفه خودشان است و ما با این الگو برداری ناقص، هم به آن نرسیده‌ایم و هم هویت خودمان را خراب کرده‌ایم.
در این بخش گزارشی نشان داده شد که بازهم نشانگر ساختمان سازی هایی بود که کاملا غیر کارشناسی و حتی غیر قانونی هستند.
کشور باید با برنامه ریزی عالمانه مدیریت شود
رئیس سابق حوزه هنری در ادامه برنامه در رابطه با راهکارهای مقابله با این سبک شهرسازی گفت: نظام آموزشی مدرن که وارد کشور ما شد تخصص ها را از یکدیگر تفکیک کرد و کسی را نداریم که این تخصص های جدا شده را تلفیق کند و اولین قربانی این پروسه عدم توجه به فرهنگ اصیل جامعه است.
وی ادامه داد مقام معظم رهبری با شناخت عمیقی که از فرهنگ و هنر دارند تمام افراد جامعه را مخاطب قرار می‌دهند، مدتی بعد مدیران طرح‌ها را مخاطب قرار می‌دهند.
راه حل هایی که وجود دارد همین راهکارهایی است که حضرت آقا بیان می‌کنند؛ منتها ایشان کلی مسائل را می‌گویند و این رسانه ها هستند که باید این بحث‌ها را برای جامعه تفسیر کنند.کشور ما باید با برنامه ریزی عالمانه مدیریت شود، نباید در سفرهای استانی پروژه خلق شود، نباید با فشار نماینده های مجلس نباید پروژه خلق شود، همه پروژه ها باید کارشناسی شوند و بعد تصمیم گیری شود.
دکتر محمد خوش چهره در ادامه برنامه ثریا گفت: کشورهای صنعتی دنیا 98درصد درآمدشان از مالیات است و به همین دلیل تصمیمات اقتصادی که دارند عقلایی است و در مدیریت های شهری هم کارکردها، عوارض و غیره را طراحی کرده‌اند اما هزینه‌ها را پایین آوردند.
وی ادامه داد خیلی از مشکلاتی که در کشور داریم از نافرمانی خدا نشات می‌گیرد اگر یک مدیریت فهیم، جامع و آگاه داشته باشیم و اگر هر جایگاه ر ا به اهل خودش بسپاریم مشکلات ما حل خواد شد.خدا در قرآن امر کرده است که امانت را به اهلش بسپارید و مولای متقیان می‌فرمایند که مسئولیت امانت است.
