به گزارش پایگاه عدالت خواهان" به نقل از مشرق - اپل بزرگترین کمپانی فعال در زمینه فناوری اطلاعات[۱] و (بعد از سامسونگ) دومین تولیدکننده بزرگ گوشی‌های همراه در جهان است[۲]. این کمپانی اوایل سال ۲۰۱۵ موفق شد رکورد جدیدی را به عنوان اولین کمپانی آمریکایی ثبت کند که بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار قیمت‌گذاری شده است[۳]. اپل ۱۱۶ هزار کارمند تمام وقت و حدود ۵۰۰ فروشگاه در ۲۲ کشور جهان دارد. این غول آمریکایی حوزه فناوری اطلاعات، طی سال مالی ۲۰۱۶ درآمد سالانه‌ای معادل ۲۱۵ میلیارد دلار داشت و تا کنون بارها و بارها عنوان «ارزشمندترین برند دنیا» را به خود اختصاص داده است. تخمین زده می‌شود در حال حاضر بیش از یک میلیارد محصول اپل در سراسر دنیا در دست کاربران باشد.
اگرچه کمپانی اپل و محصولات آن از محبوبیت بی‌اندازه‌ای میان کاربران برخوردارند، اما برخی از سیاست‌های این کمپانی نیز به شدت مورد انتقاد کارشناسان و فعالان حقوق مدنی در دنیا هستند. به عنوان مثال، اپل برای تولید قطعات و محصولات خود به شرکت‌های خارج از آمریکا متوسل می‌شود تا هزینه‌های تولید خود را پایین بیاورد. یکی از این شرکت‌ها، «هون های پریسیژن ایندستری» است که با نام تجاری «فاکس‌کان[۴]» فعالیت می‌کند.
این کمپانی تایوانی، از بزرگترین تولیدکنندگان قطعات و محصولات الکترونیک در دنیاست و با کمپانی‌های شناخته‌شده‌ای مانند اپل، گوگل، مایکروسافت، اینتل، نوکیا، سونی، موتورولا، دِل، اِیسر، هیولت‌پکرد (اچ‌پی)، هوآوی، بلک‌بری، آمازون، توشیبا، شیائومی و غیره قرارداد (داشته یا) دارد و محصولاتی نظیر آیفون، آیپد، آیپاد، ایکس‌باکس و پلی‌استیشن را برای این کمپانی‌ها تولید می‌کند. آمار کلی نشان می‌دهد فاکس‌کان به تنهایی حدود ۴۰ درصد از محصولات الکترونیک دنیا را تولید می‌نماید.
دست‌مزدهای پایین و بازدهی بالا در میان کارگران چینی موجب شده تا فاکس‌کان در این کشور ۱۲ کارخانه در ۹ شهر مختلف داشته باشد؛ اگرچه این تعداد، بیش از تعداد کارخانه‌های فاکس‌کان در هر کشور دیگری است، اما این کمپانی قصد دارد کارخانه‌های بیش‌تری را هم در چین افتتاح کند. بزرگترین کارخانه فاکس‌کان در دنیا «پارک علم و فناوری لانگهوا[۵]» نام دارد که در منطقه لانگهوا در شهر شنژن واقع است.
این مجموعه که بیشتر آن را با نام «شهر فاکس‌کان» می‌شناسند، با مساحتی حدود ۳ کیلومتر مربع، شامل ۱۵ کارخانه[۶]، خوابگاه کارگران، ۴ استخر، یک ایستگاه آتش‌نشانی مستقل، و یک شبکه تلویزیونی مجزا به نام «فاکس‌کان تی‌وی» است. هم‌چنین امکاناتی نظیر سوپرمارکت، بانک، رستوران، کتاب‌خانه و بیمارستان نیز در داخل این مجموعه تعبیه شده است. از میان حدود ۱/۳ میلیون تا ۱/۵ میلیون کارگر کمپانی فاکس‌کان، تعداد کارگران شاغل در «شهر فاکس‌کان» عمدتاً بین ۲۳۰ هزار[۷] تا ۴۵۰ هزار نفر[۸] بیان می‌شود
«خودکشی‌های فاکس‌کان[۹]» عبارتی است که برای توصیف خودکشی‌های متعدد در میان کارگران فاکس‌کان به کار می‌رود[۱۰]. اکثر این خودکشی‌ها به علت حقوق ناچیز و شرایط وخیم کاری[۱۱] (گاهاً ۱۴ ساعت کار در روز، هفت روز هفته[۱۲]) در «شهر فاکس‌کان[۱۳]» رخ می‌دهند. سال ۲۰۰۷ یکی از کارگران ۱۹ ساله این مجموعه در دست‌شویی محل کارش خود را حلق‌آویز زد. سال ۲۰۰۹، یک کارگر ۲۵ ساله بعد از آن‌که یک نمونه اولیه آیفون ۴ را گم کرد (و طبق برخی گزارش‌ها کارمندان فاکس‌کان او را مورد ضرب و جرح قرار دادند و خانه او را تفتیش کردند)، از طبقه دوازدهم یک آپارتمان خود را پایین انداخت[۱۴].
بر اساس اخباری که از این شهر به بیرون درز می‌کند، اوج خودکشی‌ها مربوط به سال ۲۰۱۰ بود[۱۵]. در این سال حدود ۱۸ کارگر فاکس‌کان (۱۴ مرد و ۴ زن ۱۷ تا ۲۸ ساله) اقدام به خودکشی کردند و از این تعداد، دست‌کم ۱۴ نفر جان خود را از دست دادند. یکی از این افراد از کمر به پایین فلج شد و سرنوشت برخی از آن‌ها نیز هم‌چنان نامعلوم است. اکثر این کارگران خود را از ساختمان‌های بلند در «شهر فاکس‌کان» به پایین پرت کردند و این کار به نوعی سنت میان کارگران فاکس‌کان تبدیل شد که بعدها برای اعتراض به حقوق و شرایط کاری خود، روی سقف ساختمان‌های بلند «شهر فاکس‌کان» تجمع و کارفرمایان خود را تهدید به خودکشی دسته‌جمعی کردند.
خودکشی‌ها سال ۲۰۱۱ با ۴ مورد دیگر (۲ مرد و ۲ زن ۲۰ تا ۲۵ ساله)، سال ۲۰۱۲ با خودکشی یک مرد ۲۳ ساله، سال ۲۰۱۳ با خودکشی یک مرد ۲۴ ساله و یک زن ۲۳ ساله، و سال ۲۰۱۶ با خودکشی یک مرد ۳۱ ساله ادامه پیدا کرد. بعد از خودکشی‌های سال ۲۰۱۰، برخی مشتریان فاکس‌کان از جمله اپل اقدام به بررسی مستقل موضوع کردند، اما حاضر به تعلیق یا لغو همکاری با فاکس‌کان نشدند.
در سوی دیگر، «تری گو» بنیان‌گذار و مدیرعامل فاکس‌کان در کنار افزایش حقوق[۱۶] کارگران «شهر فاکس‌کان»، اقداماتی را در واکنش به این خودکشی‌ها صورت داد[۱۷] که از جمله آن‌ها نصب توری‌های ضدخودکشی[۱۸] در زیر ساختمان‌های بلند، دعوت از راهب‌های بودایی برای برگزاری مراسم‌های دعا در کارخانه، و البته گرفتن «تعهدنامه عدم خودکشی[۱۹]» از کارگران و وادار کردن آن‌ها به امضای سندی مبنی بر عدم شکایت خودشان یا بازماندگانشان در صورت وقوع مرگ، آسیب به خود، یا خودکشی «غیرمنتظره» بود
کارشناسان و صاحب‌نظران، خودکشی‌های فاکس‌کان را بدترین رسوایی اپل در تاریخ این کمپانی می‌دانند[۲۰]، اما این تنها رسوایی اپل طی سال‌های اخیر نبوده است. بعد از این رسوایی، اپل تحقیقات درباره کمپانی‌های طرف قرارداد خود را جدی‌تر گرفت[۲۱] و در بررسی‌های خود متوجه شد صدها نفر از حدود ۱/۵ میلیون کارگری که در تولید محصولات اپل نقش دارند، کودکان کار هستند. این کمپانی طی بررسی‌های خود در سال ۲۰۱۲ متوجه شد تنها ۱۱ کارخانه طرف قراردادش مجموعاً ۱۷۶ کودک زیر ۱۶ سال را به خدمت گرفته‌اند. از این تعداد ۷۴ نفر تنها در یک کارخانه کار می‌کردند. هم‌چنین سال ۲۰۱۰ نیز اپل ۹۱ مورد کودک کار را در کارخانه‌های طرف قرارداد خود پیدا کرده بود که ۴۲ نفر از آن‌ها تنها در یک کارخانه مشغول کار بودند؛ این سال همان سالی بود که کارگران فاکس‌کان دست به خودکشی زدند.
اپل بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ مجموعاً ۳۶۱ مورد استخدام کودکان کار را در کارخانه‌های طرف قرارداد خود پیدا کرده است. البته این آمار از سال ۲۰۱۳ تا کنون رو به کاهش بوده است به طوری که بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ به ترتیب ۲۳، ۱۶، ۳ و ۱ کودک کار در کارخانه‌های مورد بررسی اپل استخدام بوده‌اند. در عین حال، باید توجه داشت که این تعداد صرفاً در کارخانه‌هایی پیدا شده‌اند که اپل تا کنون درباره آن‌ها تحقیق کرده است و تعداد کودکان کار در تمام کارخانه‌هایی که اپل با آن‌ها قرارداد دارد ممکن است بیش از این ارقام باشد.
اما وقتی اپل متوجه شود کارخانه‌ای کودکان زیر ۱۶ سال را به خدمت گرفته است چه واکنشی نشان می‌دهد؟ گفته می‌شود مدیران اپل از سال ۲۰۱۰ به این سو، استخدام‌کنندگان کودکان کار را وادار می‌کنند تا نه تنها این کودکان را به خانواده خود برگردانند و هزینه تحصیل آن‌ها را بپردازند، بلکه تا زمانی که این کودکان به سن قانونی می‌رسند، هم‌چنان حقوق ماهیانه آن‌ها را نیز پرداخت کنند تا این کودکان انگیزه‌ای برای برگشتن سر کار نداشته باشند[۲۲]. اپل تمام تلاش خود را هم می‌کند تا مطمئن شود کودکان کار در کارخانه‌های طرف قرارداد با این کمپانی این روند بازگشت به مدرسه را طی می‌کنند و بعد از رسیدن به سن قانونی نیز، هم‌چنان فرصت شغلی قبلی برای آن‌ها فراهم است.
با وجود این تلاش‌ها، بررسی‌ها نشان می‌دهد باز هم نتایج اعلامی اپل حاصل نشده است[۲۳]. طبق آخرین آمار و ارقام، از میان کودکانی که در کارخانه‌های طرف قرارداد با اپل و دو کمپانی دیگر مشغول به کار بوده‌اند، تنها ۳۴ درصد در سال ۲۰۱۱ فرصت حضور در طرح بازگشت به مدرسه را پیدا کرده‌اند. این آمار بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ حتی از این رقم هم بسیار کم‌تر، و تنها اندکی بیش از ۱۸ درصد بوده است.
بسیاری از کارگران فاکس‌کان کودکان زیر ۱۶ سال هستند
شرایط کار دشوار و خستگی مفرط در کارخانه «پگاترون»
کودکان کار و دختران باردار، اتاق‌های ۱۲ نفره و حمام‌های ۲۰ نفره
یکی دیگر از کمپانی‌های بزرگی که اپل ساخت قطعات و محصولات خود را به آن می‌سپارد، «پگاترون[۲۴]» است. این کمپانی که مایکروسافت، دِل و اچ‌پی هم با آن قرارداد دارند، دقیقاً مانند فاکس‌کان، یک کمپانی تایوانی است که کارخانه‌هایی در کشورهای مختلف دنیا از جمله چین دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از کارخانه‌های پگاترون واقع در حومه شانگهای، که بعد از «شهر فاکس‌کان» دومین کارخانه بزرگ تأمین قطعات و محصولات اپل در چین است، برخورد بهتری از فاکس‌کان با کارگران خود ندارد[۲۵].
خبرنگارانی که تحت پوشش کارگر وارد این کارخانه شده‌اند گزارش می‌کنند[۲۶] که کودکان کار و دختران باردار در این کارخانه هفته‌ای ۶۶ ساعت کار می‌کنند (در حالی که حداکثر ساعات قانونی کار در چین در هر هفته ۴۹ ساعت است) و مجبورند پای برگه‌هایی را امضا کنند که ساعات حضور آن‌ها در کارخانه را کم‌تر نشان می‌دهد. یکی از این خبرنگاران گزارش می‌کند که برخی کارگران را وادار کرده‌اند ۱۸ روز پشت سر هم در کارخانه کار کنند، بدون آن‌که (بعضاً به‌رغم درخواست‌های مکرر) بتوانند حتی یک روز را استراحت کنند[۲۷]. طی ماه مارس سال ۲۰۱۶ (دوران اوج تولید آیفون ۶) بیش از ۶۲ درصد از کارگران این کارخانه بیش از ۱۰۰ ساعت اضافه‌کاری کرده‌اند[۲۸].
بسیاری از این کارگران هنگام شیفت‌های ۱۲ ساعته (که گاهاً تا ۱۶ ساعت هم تمدید می‌شود)، از شدت خستگی به خواب فرو می‌روند و روی دستگاه‌های خط تولید می‌افتند. اضافه‌کاری تقریباً برای همه کارگران در این کارخانه اجباری است و کارگران مجبورند بدون دریافت هیچ حقوقی، در جلسات کاری‌ای شرکت کنند که باید به ازای آن‌ها هزینه‌ای به کارگران پرداخت شود. در بسیاری از این جلسات (که عموماً سه بار در روز برگزار می‌شوند) کارگران باید ۲۰ دقیقه شعارهایی مانند «کیفیت، انضباط، اتحاد. من بهترین هستم! سخت کار می‌کنم!» سر بدهند و کف بزنند، یا به حالت خبردار نظامی بایستند و به خاطر عدم موفقیت در رسیدن به اهداف مدنظر کارخانه (مثلاً مونتاژ ۶۰۰ قاب آیپد در روز) سرزنش شوند
شرایط کاری در کارخانه[۲۹]، به هیچ‌یک از کارگران اجازه نمی‌دهد با نفر کناری خود صحبت کند، از روی صندلی کار بلند شود، غذا بخورد یا آب بنوشد، دست‌شویی برود یا به گوشی همراه خود نگاه کند. حتی اگر یک کارگر بتواند زودتر از پایان شیفت کاری خود کارش را تمام کند، باید تا پایان شیفتش جزوه‌های «دستورالعمل کارگران» را مطالعه نماید. کارگران، صبحانه و ناهار را باید با هزینه شخصی از درون کارخانه تهیه کنند و شام نیز عملاً همان ناهار است که دوباره گرم شده است. اتفاقاً همان توری‌های ضدخودکشی به سبک شهر فاکس‌کان در این‌جا هم خودنمایی می‌کنند[۳۰].
شرایط زندگی کارگران پگاترون در خوابگاه‌هایشان هم بسیار شبیه به ساکنان «شهر فاکس‌کان» است. هر یک از کارگران نه تنها مجبور است در اتاق‌های فوق‌العاده کوچک با ۱۱ نفر دیگر زندگی کند، بلکه باید برای زندگی در این شرایط، ماهیانه بیش از ۲۱ دلار (از حقوق ۳۳۰ دلاری خود را) بپردازد[۳۱]. این در حالی است که کارگران باید بعد از شیفت‌های طولانی، در سالن‌های بزرگ و کپک‌زده و بعضاً ۲۰ نفر هم‌زمان با هم دوش بگیرند، چون در این خوابگاه خبری از حمام انفرادی نیست. هم‌چنین دست‌شویی‌های خوابگاه نیز صرفاً اتاقک‌هایی هستند که مسیر فاضلاب از کف آن‌ها عبور می‌کند و حتی در یا شیر آب هم برای آن‌ها تعبیه نشده است. این‌ها برگرفته از گزارشی است که رسانه‌ها بعد از تعطیلی یکی از این‌خوابگاه‌ها (به دلیل کاهش سفارش‌های اپل و عدم نیاز به کارگران ساکن در آن) تهیه شده است.
کارگران پگاترون مجبور بوده‌اند در این‌جا حمام کنند
دست‌شویی‌های کارگران پگاترون، بدون سنگ، آب یا حتی دری که بتوان آن را بست
دست‌شویی‌های کارگران پگاترون صرفاً اتاقک‌هایی هستند که مسیر فاضلاب از کف آن‌ها عبور می‌کند
آیا اپل کارگران چینی را حیوان می‌داند؟
انتظاراتی که کارشناسان و ناظران حقوق مدنی از اپل دارند در قالب مفهوم «نظارت بر زنجیره تأمین» مطرح می‌شود و به این معناست که کمپانی‌های غول‌پیکری نظیر اپل که ساخت بسیاری از قطعات و محصولات خود را برون‌سپاری می‌کنند، موظف هستند بر روند ساخت این قطعات و محصولات نظارت داشته باشند. ممکن است بیش از ۱۰ کارخانه مختلف به صورت یک زنجیره در ساختن یک گوشی آیفون نقش داشته باشند و اپل وظیفه دارد بر تمام حلقه‌های این زنجیره نظارت داشته باشد تا مانع از نقض قوانین و زیر پا گذاشتن حقوق مدنی کارگران در آن‌ها شود.
تحقیقات نشان می‌دهد مواد اولیه‌ای که اپل در حلقه‌های اولیه زنجیره تأمین خود از آن‌ها استفاده می‌کند نیز در شرایطی استخراج می‌شوند که با قوانین حقوق مدنی در تناقض است. به عنوان مثال، جزیره «بانکا» در کشور اندونزی یکی از نقاطی است که قلع از آن استخراج و به تأمین‌کنندگان مواد اولیه طرف قرارداد با اپل فروخته می‌شود. یکی از کارکنان معادن قلع اندونزی کودکی ۱۲ ساله به نام «ریانتو» است که در کنار چندین کودک دیگر در شرایطی فوق‌العاده خطرناک و با دستان خالی از دل این معادن، سنگ قلع استخراج می‌کند
نتیجه‌گیری
آن‌چه در این گزارش به آن پرداخته شد، شواهدی از پیش‌رفت فناوری‌های امروزی برای استفاده عده‌ای از مردم، به قیمت گرفته شدن جان سایر انسان‌ها بود. «استیو جابز» که یک سال پیش از فوتش، به خاطر همکاری با فاکس‌کان با سیل انتقادات مواجه شد، شاید نابغه‌ای تکرارنشدنی در تاریخ فناوری اطلاعات دنیا باشد، اما چرا حاضر نشد ارتباط تجاری خود با «تری گو» را قطع کند؟ آیا می‌توان گفت عقاید هر دوی این افراد درباره ارزش جان انسان‌ها یکی بوده است؟ آیا «تیم کوک» هم همین عقیده را دارد؟
«تری گو» اوایل سال ۲۰۱۲ میلادی ضمن برگزاری مراسمی در باغ‌وحش شهر تایپه (پایتخت تایوان) و دعوت از «چین شیه‌چین» مدیر این باغ‌وحش برای سخنرانی در جمع مدیران ارشد فاکس‌کان، مدیران کمپانی خود را به درس گرفتن از شیوه مدیریت «چین» تشویق کرد و در اظهاراتی عجیب گفت: «هون های [فاکس‌کان] بیش از یک میلیون نیروی کار در سراسر دنیا دارد و از آن‌جایی که انسان‌ها هم حیوان هستند، مدیریت یک میلیون حیوان، سر من را به درد می‌آورد[۳۲]!»
[۲] Gartner Says Five of Top ۱۰ Worldwide Mobile Phone Vendors Increased Sales in Second Quarter of 2016 Link
[۵] Longhua Science and Technology Park Link
[۷] How the U.S. Lost Out on iPhone Work Link
[۸] Foxconn plans to increase China workforce to 1.3 million Link
[۱۰] Apple factories accused of exploiting Chinese workers Link
[۱۱] The real price of an Apple iPhone: Foxconn workers reveal life of hell inside the iPhone factory Link
[۱۲] Latest Foxconn Worker Deaths Build Case For Apple To Move Operations From China Link
[۱۳] Life Inside Foxconn’s Facility in Shenzhen Link
[۱۴] IPhone Maker in China Is Under Fire After a Suicide Link
[۱۵] Inside Foxconn's suicide factory Link
[۱۶] Foxconn to raise wages again at China plant Link
[۱۷] China tech campus in damage control after suicides Link
[۱۸] Foxconn Rallies Workers, Leaves Suicide Nets in Place (Updated) Link
[۱۹] Chinese factory asks for 'no suicide' vow Link
[۲۰] What happens when Apple finds a child making your iPhone Link
[۲۱] Supplier Responsibility Link
[۲۲] What happens when Apple finds a child making your iPhone Link
[۲۳] Finding the Sweet Spot: Smarter Ethical Trade that Delivers More for All Download
[۲۵] Apple's unkept promises: Cheap iPhones come at high costs to Chinese workers Download
[۲۶] A Day In The Life Of An iPhone Factory Worker Link
[۲۷] Apple 'failing to protect Chinese factory workers' Link
[۲۸] Apple is under fire for “excessive overtime” and illegal working conditions in another Chinese factory Link
[۲۹] Inside One of the World’s Most Secretive iPhone Factories Link
[۳۰] Inside secretive iPhone factory with safety nets 'to stop workers killing themselves' Link
[۳۱] EXCLUSIVE: Inside the eerie deserted dorms where Apple iPhone workers lived eight to a room, showered in groups of 20 and even PAID for the privilege Link
[۳۲] Terry Gou: Managing “۱m animals” [updated with Foxconn statement] Link
