یه گزارش عدالت خواهان گلستان"بر اساس آمارهای رسمی بیش از چهار میلیون بهره بردار بخش کشاورزی در کشور وجود دارد که سنتی بودن درصد بالایی از کشاورزی ایران موجب شده است، کشاورزان کشور و به تبع آن استان، در شرایطی سخت و طاقت فرسا محصولات خود را تولید کنند.
کشاورزان برای کاشت محصولات و ارائه محصولات باکیفیت و تامین امنیت غذایی کشور سختی های زیادی را تحمل می کنند، اما با آغاز فصل برداشت با مسائل و مشکلات دیگری در زمینه بازاريابی و فروش محصولات خود روبرو می شوند، که از جمله می توان به نامناسب بودن سیستم اطلاع رسانی بازار، ناپایداری قیمت، سهم کم آنان از قیمت نهائی مصرف کنندگان، عدم شفافیت سیستم اطلاع رسانی بازار و حضور واسطه های زیادی از جمله دلالان اشاره کرد.
این بهره برداران گاهی در شرایطی بسیار سخت محصولات کشاورزی خود را تولید کنند، که در بیشتر موارد همین قشر سخت کوش نه تنها سودی از تولید محصولات نمی برند بلکه حتی محصول خود را زیر قیمت تمام شده نیز می فروشند. البته این در حالی است که مصرف کنندگان نیز از قیمت بالای محصولات گله مند هستند و این دوگانگی، موضوعی است که نشان می دهد در فاصله بین تولید محصولات تا زمانی که به دست مصرف کننده می رسد، اتفاقاتی رخ می دهد که مسلما برای هیچ کدام از دو طرف این معادله نفعی در برندارد.
نکته مهم این است که نقش این واسطه ها در بخش کشاورزی هم چنان پررنگ است و کشاورزان نیز بنا به دلایلی ناچار به فروش محصولاتشان به این قشر هستند به نحوی که همین کشاورزان به شدت اعتقاد دارند فقط رنج و زحمت تولید محصولات کشاورزی بر دوش آن هاست در حالی که سود اصلی تمام زحمات آن ها را دلال ها و واسطه ها به جیب می زنند.
یکی از کارشناسان بخش کشاورزی استان می گوید: موجودیت تولیدکننده و مصرف کننده در بخش کشاورزی در گرو موجودیت واسطه هاست و چنان چه عملکرد واسطه ها در نظام اقتصادی در جایگاه خود باشد نه تنها نقش منفی و تخریب کننده در این بخش ندارند، بلکه نقش آن ها بسیار هم مثبت ارزیابی می شود.
فاطمه قربانی می افزاید: البته گویا از بین نقش منفی و مثبتی که واسطه ها و یا همان دلال ها می توانند در کشور ما داشته باشند کفه ترازو به سمت تاثیر منفی این نقش، سنگین تر از تاثیر مثبت آن هاست که این امر دلایل مختلفی دارد.
دولت باید دست واسطه ها را کوتاه کند
وی ادامه می دهد: این در حالی است که دولت باید با هدایتگری تولید، خرید و توزیع، نقش دلال ها و واسطه های بخش کشاورزی را کم رنگ کند و به واسطه ها اجازه ندهد تا این گروه به نفع خود منابع درآمدی کشاورزان را ضایع کنند .
وی با بیان این که در ایران ، نقش واسطه های بازاریابی از جمله دلالان در زمینه خرید، ارائه قیمت، تعیین کیفیت محصولات تولید شده، نحوه، زمان و محل ارائه محصولات به بازار و موارد دیگر بسیار پررنگ است گفت: در بسیاری از موارد دلالان، نقش تصمیم گیری و تصمیم سازی را نیز ایفا می کنند و کشاورزان برای تولیدات خود کوچکترین نقشی ندارند. در کشورهای پيشرفته بازاریابی مقوله ای مهمتر از تولید است و از بازاریابی به عنوان "دست تولید" نام برده می شود، اما بخش بازاریابی محصولات کشاورزی در ایران پیشرفت چندانی نداشته است و بازار فروش محصولات کشاورزی هنوز از مرحله سنتی خارج نشده است و به صورت پیشرفته عمل نمی کند.
این کارشناس با اشاره به نقش تعاونی های روستایی در خرید و توزیع محصولات کشاورزی، می گوید: در صورتی که این تعاونی ها به درستی مدیریت شوند و محصولات کشاورزان را در زمان تولید با قیمت های مناسب خریداری کنند، کشاورزی بیش از پیش رونق خواهد گرفت.
بورس کالای کشاورزی، بازار رقابتی مدرن است
وی با بیان این که مهمترین راه اصلاح ساختار ، ایجاد و تقویت بازارهای جدید است تصریح کرد: بورس کالای کشاورزی به عنوان بازار رقابتی مدرن می تواند از چنین قابلیتی برخوردار باشد . امنیت معاملات ، رقابتی کردن بازار ، شفافیت و از بین بردن رانت اطلاعاتی از جمله پیامدهای بورس کالای کشاورزی است که باید مورد حمایت قرار گرفته و توسعه آن در آینده نزدیک صورت پذیرد.
مدیر تالار بورس گلستان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: با خرید و فروش محصولات بخصوص در بخش کشاورزی در بورس، واسطه ها و دلالان حذف شده و قیمت ها نیز منطقی تر می شود.
علی احسانی تصریح کرد: برای اولین بار در کشور، در یک طرح آزمایشی یک ساله که در گلستان کلید خورد، برخی محصولات کشاورزی استان نظیر سویا وکلزا ، وارد بورس شدند.
محصولات باید استاندارد لازم را دارا باشند
وی افزود: این محصولات باید از نظری کیفی کاملا خشک و تمیز باشد و استاندارد های لازم را داشته باشد ولی از نظر کمی، مهم نیست چه مقدار باشد که همین امر از مزیت های دیگر فروش محصولات در بورس است زیرا کشاورزانی که وسعت کمتری را کشت می کنند نیز می توانند محصول خود را در بورس به فروش برسانند.
خرید و فروش در بورس بر اساس عرضه و تقاضا است
احسانی تصریح کرد: یکی از مشکلات کشاورزان استان این بود که محصولات آن فقط در استان فروش می رفت و تقاضا محدود به استان می شد اما با ورود به بورس و با توجه به این که خرید و فروش در بورس بر اساس عرضه و تقاضا است و از کل کشور متقاضی وجود دارد رقابت برای فروش محصول بیشتر است.
در شرایطی که اقتصاد استان بر کشاورزی بنیان شده است و تعداد زیادی از افراد جامعه ما به این شغل مشغول هستند نیاز است برای توسعه این راهبرد زیرساخت های مناسب فراهم شود تا علاوه بر ورود کشاورزان بیشتر برای فروش محصولاتشان در بورس سایر محصولات هم به این سیستم وارد شوند. احسانی در همین رابطه افزود: در حال حاضر در بخش عرضه محصولات در بورس استان تنها اتحادیه تعاون روستایی مشتری بورس است و بخش خصوصی هنوز در این زمینه وارد نشده است.
وی تصریح کرد: افرادی مانند تجار، اتحادیه های تعاون روستایی وتولیدی و شرکت هایی که دارای برند در بحث محصولات کشاورزی هستند می توانند وارد بورس شوند و کشاورزان هم می توانند با فروش محصولات خود به این شرکت ها و اتحادیه ها و افراد محصولات خود را با یک برند مشخص وارد بورس کنند.
احسانی افزود: در قانونی که دولت مصوب کرده است تصریح شده است که محصولاتی که در بورس عرضه می شود و قیمت تضمینی دارد در صورتی که پایین تر از قیمت تضمین شده در بورس عرضه شود، دولت ما به التفاوت آن را پرداخت می کند.
...............................................
گزارش از زهرا خورشیدکلائی
