ای پیامبر، به همسران و دخترانت و زنان مومن بگو: روسری های بلند برخود بیفکنند. این (عمل) مناسب تر است تا (به عفت و پاکدامنی) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند و خداوند آمرزنده و مهربان است.(احزاب، 59)
این آیه نمونه ای کامل از توصیه های اسلام به بانوان برای حفظ حجاب در جهت حفظ عفت و پاکدامنی آنها است. مسئله ای که بیشتر از وظیفه زنان در موضوع حجاب بر وظیفه پیامبر اکرم(ص) به عنوان همسر و پدری دلسوز تاکید می کند که باید در کنار امور مختلف منزل به حجاب و عفت زنان و دختران خود نیز توجه داشته باشد. در این آیه بر این دو موضوع در کنار هم تاکید شده که البته از چنین اعجازهایی در قرآن کریم کم نمی بینیم.
بدحجابی و یا بی حجابی در جامعه آفت های فراوانی را به نبال خواهد داشت، مسائلی که متاسفانه در جامعه رنگ به رنگ حال حاضر ما هم کم دیده نمی شود. آثار ناپسندی همچون چشم چرانی ها، گسترش فساد و فحشا، سوء نیت ها و تجاوز به عنف، بالا رفتن آمار طلاق و ضعیف شدن روابط خانوادگی، تلاش برای جلو زدن ها در تجملگرایی و در نهایت القای تب و تابی هولناک و پایان ناپذیر به خانواده های مقیدتر و مذهبی را به همراه خواهد داشت. این مسائل البته همگی با کمی احساس مسئولیت مردان و زنان جامعه ما قابل رفع و یا بهبود است. با توجه به معنای آیه ای که در ابتدای بحث به آن اشاره شد در این مسئله هم بانوان و هم آقایان باید مراقب باشند. یعنی همسران و پدران نیز نسبت به مسئله حجاب در خانواده خود مسئولیت دارند.
مسئله ای که متاسفانه امروز نسبت به آن بی توجه شده ایم و در مواردی هم مسیر را غلط طی کرده ایم به طوری که توجه به این مسئله از احساس وظیفه و راهنمایی دلسوزانه به تعصبی کور و تخریب کننده تبدیل شده است. روز ملی "عفاف و حجاب" را پشت سر گذاشتیم که به گواه تاریخ در تعلق خاطر مردم ایران به موضوع حجاب و حفظ عفت به این نام مشخص شده است. روزی جوانان این مرز و بوم برای حفظ این واجب الهی به خاک و خون کشیده شدند و امروز پس از گذشت 78 سال باید برعکس عمل کرده و برای از بین نرفتنش تلاش کنیم و این تلاش برای ماندن پوشش کامل و حجاب اسلامی تنها وظیفه خانم ها نیست.
علاقه به همسر و همچنین اهمیت داشتن آینده فرزندان مخصوصا آینده دختران برای هر پدری و یا علاقه به خواهر برای هر برادری مسئله ای است، ذاتی و تنها ویژه ایرانی ها و یا مسلمانان نیست و همسران، پدران و برادران در خصوص همسران، دختران و خواهران خود عرق و غیرت خاصی دارند، بگذریم که این نوع از علاقه در جوامع مختلف به اشکال متفاوتی بروز می کند ولی باید اعتراف کرد که بسیاری از مشکلات امروز کشور و عدم توانایی برای ریشه کن کردن معضلات در موضوع عفاف و حجاب به همین مسئله بازمی گردد؛ کم رنگ شدن غیرت.
موضوع غیرت و تعصب مرد خانواده نسبت به خواهر، مادر و یا همسر خود اگر بجا و درست باشد، مانند یک جریان طبیعی خود به خود تنش هایی مثل بدحجابی و یا برخی رفتارهای ناشایست را از بدنه خانواده دور می کند و این شاید مهم ترین مورد پنهانی است که خداوند در آیه پنجاه و نهم سوره احزاب خطاب به پیامبرش آن را مطرح می کند و باید در همیشه زمان ها و مکان ها مورد توجه آقایان جوامع مسلمان و مخصوصا جامعه ایرانی، مسلمان و اکثرا شیعه مذهب باشد. البته این که چرا امروز این نوع توجه در خانواده ها کمتر شده نیاز به بحثی گسترده دارد که تنها به یک بخش آن گریزی می زنیم و آن هم مشکلات اقتصادی در کنار تزلزل جایگاه خانواده به علت رواج برخی بی بند و باری ها و بدحجابی ها است. بله مشکلات اقتصادی و کار کردن مردهای با غیرت ایرانی بعضا حتی در سه شیفت یکی از عوامل مهم در ایجاد این فاصله بین پدر یک خانواده و فرزندانش و مخصوصا دختر خانواده است. دختری که به جرات می توان گفت، اگر نیاز عاطفی اش از سوی پدر تامین شود، هیچ وقت در جایی بیرون از خانه و خانواده به دنبال آن نخواهد رفت...
مسئله دیگر بی حجابی هایی است که در ابتدای بحث به نتایج شوم حاصل از آن اشاره شد. فرار جوانان از خانه، تنوع طلب تر شدن مردها، کم توجهی برادر به خواهر و وقت نداشتن های پدر برای خانواده مسائلی هستند روزمره که در اغلب شهرهایمان شاهد آن هستیم. کم گذاشتن هایی که زن ساده زیست منزل را به شکلی نادرست از کانون خانواده بیرون کشیده و با ظاهری رنگ و لعاب گرفته در جامعه مطرح می کند و باعث شده مرد هم از سمت خود به عنوان معمار خانواده به نفع رقبا کناره گیری کرده و اسیر این رنگ ها شود!
البته برای حل این موضوع باید کاری فراتر از برخود قهری و یا نظامی انجام داد. باید ذات علاقه مند به موضوع غیرت و عفت ایرانی ها را دوباره زنده کرد و بهترین مسیر در این خصوص از منظر نگارنده استفاده از ابزاری توانمند با عنوان هنر و دین آن هم در قالب های مشخصی همچون کتاب، رسانه، مطبوعات و غیره است.
از موضوع نقش مرد و زن در استحکام ستون خانواده و در ادامه حفظ جامعه از بی بند و باری ها که بگذریم به موضوعی می رسیم که فراوان مورد تاکید قرار گرفته و آن هم لزوم توجه به "امر به معروف و نهی از منکر" است.
و (به یاد آور) زمانی که گروهی از آنان (بنی اسرائیل به گروه دیگر که نهی از منکر می کردند) گفتد: چرا شما قومی را موعظه می کنید که خدا هلاک کننده ایشان است یا عذاب کننده آنان بر عذابی سخت است؟ گفتند: برای آنکه عذری باشد نزد پروردگارتان و شاید آنها نیز تقوا پیشه کنند.(اعراف،164)
امر به معروف و نهی از منکر یکی از فروع دین است و همانگونه که در معنای این آیه نیز مشاهده می شود بر لزوم عمل به آن حتی در زمانی که احساس می شود، اثری دربر نداشته باشد، تاکید می شود و نباید در مقابل ترک معروف ها و گسترش منکرها بی تفاوت باشیم. در مواردی این حرکت شاید لحظه ای جوابی در پی نداشته باشد ولی در مدت طولانی آثار خود را بروز می دهد و ما در این مورد نمونه ای جامع و کامل داریم، قیام امام حسین (ع) که توانست در طول تاریخ وجدان های به عمد خوابانده شده را بیدار کند!. پس در موضوع حجاب هم باید در صورت مشاهده برخی مسائل نامتناسب با جامعه دینی مان تذکر بدهیم که البته این روش هم آداب مخصوص به خود را دارد و در دین اسلام نسبت به آن و مراحل این آداب تاکید ویژه ای صورت گرفته است.
با توجه به چهاردهمین آیه از سوره صافات "آمرین به معروف هنگام قهر الهی نجات خواهند یافت" و با توجه به دیگر تاکیدات این چنینی در آیات و روایات می توان به پاداش امر به معروف و نهی از منکر و تبعات رواج این خصیصه مثبت در جامعه پی برد.
در مسئله عفاف و حجاب نیز می توان بسیاری از مسائلی خلاف عرف و شرع را از همان ابتدا و با روش توصیه شده از صحنه جامعه حذف کرد. چرا که از منظر دین مبین اسلام اگر فردی فردی دیگر را به کاری خوب دعوت کرد در ثواب حاصل از آن شریک است و اگر هم در برابر گناه و یا فسادی سکوت اختیار کرد، نسبت به عواقب حاصل از آن مسئول است. زمان هایی پیش می آید که سکوت های این چنینی فعل گناه را در جامعه عادی جلوه داده و در ادامه مثلا پوشش های نامناسبی که زمانی برای زنان و دختران مان عیب و عار بوده، امروز به پوشش غالب تبدیل شده و متاسفانه پیش می آید که ببینیم، بانوانمان به مسئله حجاب توجه جدی ندارند و اینجاست که برخلاف زمان صدور فرمان "کشف حجاب" از سوی رضاخان (که ایرانی ها را به مقابله با این فرمان واداشت) امروز باید به دنبال راهکاری جدی برای آشنایی دوباره زنان و دخترانمان با حجاب و لزوم حفظ عفت و پاکدامنی در جامعه باشیم.
امر به معرف و نهی از منکر دو وظیفه الهی است که بر خلاف جوامع دیگر که بی اعتنایی به مسائل را سرلوحه کار خود قرار داده اند، جوامع مسلمان را به لزوم داشتن موضع مناسب در خصوص مسائل مختلف و از جمله حجاب دعوت می کند پس نمی توان در چنین جامعه ای با عنوان کردن مواردی مثل اینکه "آزادی مردم را سلب نکنیم"، عیسی به دین خود، موسی به دین خود" و یا "برخورد نامناسب طرفی که به او بابت رفتار و یا پوشش نامناسب تذکر داده می شود" از خیر دعوت به سوی معروف ها و نهی از منکر ها گذشت...
البته باید روش ما در این خصوص همراه با آگاهی، دلسوزانه و عاقلانه و در حد امکان مخفیانه باشد چرا که اسلام در سایه توصیه به امر به معروف و نهی از منکر به هیچ کسی اجازه رفتار توهین آمیز با فردی که نیازمند به توصیه است را نداده و باید ضمن در نظر داشتن کرامت هر فردی نسبت به عمل خلاف عرف و شرع او تذکر داد.
و در پایان باید گفت که عفت و استفاده از پوشش مناسب هر دو در کنار هم مسیری ایمن و مستحکم را برای عبور جامعه از بحران های خطرناک ایجاد می کند و اسلام هم به عنوان دینی کامل نگاه ویژه ای به این موضوع داشته و رسالتی مهم را بر عهده بانوان قرار داده است. چرا که حفظ حجاب و عفت زنان زمینه های موجود برای کوچکترین کج روی ها را از بین می برد و جامعه را به سمت صلاح و رستگاری هدایت می کند و اینجاست که بازهم متوجه اشاره زیرکانه اسلام به زن و نقش او در ساختن کانون خانواده و جامعه ای سالم می شویم.
عذری صفری
