به گزارش پایگاه عدالت خواهان" به نقل از پایگاه خبری تحلیلی قم فردا، با خاتمه یافتن دوره چهار ساله دولت یازدهم و آغاز دولت جدید که پس از مراسم تحلیف آقای حسن روحانی رسما آغاز به کار کرده است، اکنون بهتر می‌توان عملکرد دولت گذشته را در عرصه سیاست خارجی مورد ارزیابی قرار داد. شاید بتوان گفت مهمترین نکته رهبر معظم انقلاب اسلامی در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری حجت الاسلام حسن روحانی، تاکید مجدد ایشان بر حفظ اصول عزت، حکت و مصلحت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی و تبیین نقشه راه در این زمینه بوده است. رهبر انقلاب ضمن توجه دادن دولت جدید به «تکیه بر هویت انقلابی» و «ایستادگی همراه با صلابت و قدرت در مقابله با سلطه طلبان» مهمترین اصول مورد نیاز دولت دوازدهم در اتخاذ نوع سیاست مواجهه با قدرتهای خارجی را گوشزد نمودند. ایشان با اشاره به وجود تحریم های پیوسته از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی و سخت‌تر شدن آن به ویژه در سال‌های اخیر خاطر نشان کردند اگرچه این تحریم‌ها مشکلاتی را برای ایران به وجود آورد، اما موجب شد توجه‌ها به ظرفیت‌ها و توانایی‌های داخلی نیز معطوف شود.
دیدگاه رهبر انقلاب را می‌توان نقطه مقابل رویکردی در دولت یازدهم و احتمالا دوازدهم دانست که همه مشکلات جامعه را ناشی از وجود تحریم‌ها تلقی می‌کرد و به هر طریق ممکن ولو به قیمت عبور از برخی خطوط قرمز و بی توجهی به اصل انقلابی گری در سیاست خارجی، ترجیح می‌داد از طریق مذاکره با دشمنان سرسخت نظام جمهوری اسلامی، به توافق برسد؛ این توافق نهایتا در قالب «برجام» شکل گرفت و تبلیغات گسترده و مبالغه آمیزی نیز در مورد این دستاورد انجام شد؛ اما دیری نپایید که نقاط ضعف آن آشکار شد و همگان دیدند که برخلاف پیش گویی‌های دولت یازدهم، «برجام» نه تنها به رفع تحریم‌ها منجر نشد بلکه از همان ابتدا با نقص‌های پی در پی از سوی طرف‌های غربی به ویژه دولت ایالات متحده آمریکا مواجه گردید و تحریم‌های جدیدتری نیز به تحریم‌های قبلی افزوده شد. بلافاصله بعد از امضای قرارداد برجام میان ایران با گروه 5+1، جهان شاهد افزایش تحریم‌های پی در پی ایران توسط آمریکا بود و در برابر این همه نقض عهدهای آشکار، متاسفانه دولت به جای واکنش جدی، ضمن دفاع همه جانبه از برجام به توجیه نقض‌های فاحش صورت گرفته از سوی آمریکا پرداخت! اما وخامت اوضاع به حدی بود که دولت در نهایت مجبور به اعتراف این واقعیت گردید که «هم روح و هم متن برجام از سوی طرف غربی به ویژه آمریکایی‌ها نقض گردیده است»؛ با این حال به دلیل عدم وجود روحیه انقلابی در بدنه دولت و حاکمیت رویکرد محافظه کارانه در سیاست خارجی، مسئولان دولتی همچنان از واکنش جدی در برابر این نقض عهدها خودداری ورزیدند! در موضوعات دیگر نیز می‌توان فقدان این روحیه انقلابی و محافظه کاری در سیاست خارجی را مشاهده کرد: عقد قرارداد نفتی با توتال فرانسه با شرایط بسیار نامطلوب و برخلاف مصالح و منافع ملی؛ همراهی با دشمنان نظام در توهین و تهمت به نهادهای انقلابی نظیر سپاه؛ انفعال در برابر گستاخی‌های مکرر عربستان سعودی نسبت به ایران؛ عدم بهره برداری صحیح از شکاف میان عربستان و قطر؛ و به طور کلی عدم توجه به منافع ملی در تعاملات تجاری با شرکت‌های غربی شواهدی بر این ادعا می‌باشند؛ این دولت همواره یکی از دستاوردهای خود را در عرصه سیاست خارجی دانسته است، در حالی که عدم استقبال گسترده روسای کشورهای بزرگ جهان در مراسم تحلیف رئیس جمهور در مقایسه با دوره‌های قبل را حداقل می‌توان نشانه عدم توفیق در سیاست خارجی دولت در همراهی این کشورها با ایران تلقی نمود.
اکنون جای این سوال باقی است چرا دولتی که در ابتدای شکل گیری، با تاکیــد و تمرکــز بیشتر بــر سیاســت خــارجی، اصــول و محورهـای سیاسـت خـارجی دولـت خـود را در چـارچوب «تعامـل سـازنده بـا جهـان» معرفــی نمود و از آن بــه عنــوان کلیــدی بــرای حــل مشــکلات سیاســی و اقتصــادی کشور یاد کرد، دستاورد قابل قبولی در این راستا ارائه نداده است؟ اصـول و محورهـای ایـده تعامـل سـازنده بـا جهـان بر اساس رویکرد اعلامی دولت یازدهم شـامل محورهـایی همچون دوری از بحران و تـنش زدایـی، حاکمیت عقلانیـت و تـدبیر در عرصـه سیاسـت خـارجی، تاکید بیشتر بر اعتمادسازی، بهبود چهـره و جایگاه ایـران و پاسپورت ایرانی در عرصـه جهـانی، دیپلماسـی فعـال و پویا جهت متـوازن نمـودن و بهبـود روابـط سیاسی و اقتصادی بـا کشـورهای جهـان، بـه خصـوص بــا کشــورهای منطقه تعریف گردید، آیا اکنون پس از گذشت بیش از چهار سال دستاورد قابل قبولی در مولفه های یاد شده داشته است؟ اگر نمره موفقی در این زمینه نداشته –که نداشته- آیا آن را نباید محصول ضعف روحیه انقلابی در عرصه سیاست خارجی دانست و ضرورت بازنگری در این سیاست را گوشزد نمود؟ تجربه چهار دهه گذشته در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باید برای ما روشن ساخته باشد مواجهه با قدرت های مستکبر جهان بدون برخورداری از روحیه استقامت و شجاعت انقلابی باعث گستاخ‌تر شدن آنان و امیدواری به فشار بیشتر برای تسلیم ایران و رسیدن به منافع نامشروع آنان خواهد شد. از این رو رهبر انقلاب در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری دولت دوازدهم به این نکته دقیق اشاره فرمودند که «تجربه چهار دهه فعالیت بین المللی نشان داده است که هزینه تسلیم در برابر قدرت های زورگو به مراتب بیشتر از هزینه ایستادگی در برابر آنهاست».
حجت الاسلام دکتر محمد ملک‌زاده
