بازار جهانی نفت روزهای تاریخی را پشت سر می‌گذارد به طوری‌که قیمت طلای سیاه از ابتدای فصل تابستان تاکنون بیش از ۴۵ دلار در هر بشکه کاهش یافته و از سطح ۱۱۰ دلار به محدوده حدود ۶۵ دلار سقوط کرده است.
همزمان با سقوط آزاد قمیت جهانی نفت، درآمدهای نفتی کشورهای بزرگ صادرکننده طلای سیاه به ویژه کشورهای عضو اوپک هم کاهش شدیدی یافته است و آمارهای رسمی ارائه شده از سوی دولت نشان می دهد که درآمدهای نفتی ایران متاثر از کاهش قیمت‌ها حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است.
از سوی دیگر برخی از کارشناسان داخلی و بین‌المللی بازار نفت اعتقاد دارند که فعلا بازار به بازار خریداران نفت تبدیل شده و شرایط افزایش قیمت نفت به سطوح بالاتر فراهم نیست.
سید محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک در گفتگو با مهر با انتقاد از دیپلماسی نفتی ایران در نشست ۱۶۶ اوپک، از احتمال سقوط بهای نفت ایران به بشکه ای ۵۰ دلار در سال ۲۰۱۵ میلادی خبر داده است.
در همین حال عربستان سعودی بار دیگر با راه انداختن جنگ کاهش قیمت نفت و ارائه تخفیف های ویژه به مشتریان نفتی شائبه تبانی ریاض با واشنگتن به منظور پائین نگاه داشتن قیمت جهانی نفت را بیش از گذشته تقویت کرده است.
کارشناسان بازار جهانی انرژی اعتقاد دارند که مهمترین دلیل تبانی نفت عربستان سعودی و آمریکا برای پائین نگاه داشتن قیمت نفت، ضربه زدن به اقتصاد کشورهایی همچون ایران، روسیه و ونزوئلا است و به عبارت دیگر این دوکشور سعی دارند توطئه کاهش قیمت نفت را جایگزین تحریم‌های بین‌المللی کنند.
راه انداختن جنگ کاهش قیمت طلای سیاه توسط سعودی‌ها واکنش سفت و سخت جمهوری اسلامی ایران را هم به همراه داشته است به طوری که رئیس جمهوری ایران تاکید می‌کند: " واکنش مردم منطقه به توطئه کاهش قیمت نفت قطعی خواهد بود."
حسن روحانی رئیس جمهوری همچنین در جمع اعضای کابینه دولت تدبیر و امید با بیان اینکه بودجه ۹۴ کمترین اتکا را به درآمدهای نفتی دارد، خواستار صرفه‌جویی اقتصادی دستگاه های دولتی برای مقابله با توطئه بحران نفتی شده است.
درآمد نفت سال ۹۴ نصف می‌شود
به گزارش مهر، با تمدید مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ تا تیر ماه سال آینده، عملا با شرایط موجود ایران روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت می‌تواند به پنج مشتری سنتی خود شامل هند، چین، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه عرضه کند.
سید محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در گفتگو با مهر با اشاره به تمدید قراردادهای فروش نفت ایران به پالایشگرهای سنتی نفت ایران، می گوید: با توجه به پابرجا ماندن شرایط تحریم فعلا امکان فروش نفت به برخی از مشتریان سابق ایران (آفریقای جنوبی، سریلانکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا) وجود ندارد.
بر این اساس در صورتی که شرایط فروش نفت ایران در سطح یک میلیون بشکه برای سال ۲۰۱۵ میلادی ثابت باقی بماند و پیش بینی کارشناسان هم درست از آب درآید و قیمت نفت تا سطح ۵۰ دلار کاهش یابد، درآمدهای نفتی ایران سال آینده در مقایسه با سال ۲۰۱۳ میلادی (قیمت‌های نفت بالای ۱۰۰ دلار بود) به نصف کاهش می‌یابد.
از این رو سال آینده به طور میانگین روزانه ۵۰ دلار به ازای هر بشکه و به طور متوسط روزانه ۵۰ میلیون دلار از درآمدهای نفتی ایران کاسته می‌شود، با این وجود ایران از یک برگ برنده جدید برای مقابله با توطئه کاهش قیمت نفت رو کرده است.
سناریوی جدید ایران برای مقابله با توطئه نفت
در شرایط فعلی آخرین مراحل راه اندازی نهایی پنج فاز پارس جنوبی در حال انجام است و به بهره برداری از برخی از سکوهای دریایی و پالایشگاه‌های ساحلی از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۷۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز ایران از پارس جنوبی افزوده شده است.
این در حالی است که مطابق با برنامه زمان بندی شرکت ملی نفت ایران قرار است تا پایان سال جاری با بهره برداری از تعدادی دیگر از سکوها و ردیف های پالایشگاهی طرح توسعه فاز ۱۲، ۱۵ تا ۱۸ پارس جنوبی حدود ۷۰ میلیون مترمکعب دیگر به ظرفیت تولید روزانه گاز ایران اضافه شود.
در کنار افزایش تولید گاز با بهره برداری نهایی از پنج فاز پارس جنوبی در ادامه سال جاری و اواسط سال آینده علاوه بر افزایش روزانه ۱۷۵ میلیون مترمکعبی تولید گاز، ۲۸۰ هزار بشکه میعانات گازی، یک هزار و ۵۵۰ تن گوگرد، سالانه ۲.۱ میلیون تن گاز مایع و حدود دو میلیون تن اتان به ظرفیت تولید کشور افزوده خواهد شد.
در حال حاضر بهای هر مترمکعب گاز صادراتی ایران به ترکیه حدود ۴۰ سنت بوده که با این احتساب روزانه بیش از ۷۰ میلیون دلار ارزش گاز تولیدی از پنج فاز قدیمی پارس جنوبی شامل طرح توسعه فاز ۱۲، ۱۵ تا ۱۸ این میدان مشترک با قطر خواهد بود.
قیمت فعلی هر بشکه میعانات گازی هم در بازارهای آسیایی حدود ۷۵ تا ۷۰ دلار بوده که با احتساب تولید روزانه ۲۸۰ هزار بشکه این محصول استراتژیک و گران قیمت گازی در این پنچ فاز پارس جنوبی به طور متوسط روزانه ۲۲ تا ۲۵ میلیون دلار به درآمدهای گازی کشور افزوده خواهد شد.
علاوه بر این، هم اکنون بهای هر تن گاز مایع ایران در بازار جهانی و به ویژه کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ دلار بوده که از محل افزایش تولید گاز مایع و گوگرد فازهای جدید پارس جنوبی هم روزانه ۲.۵ تا ۵ میلیون دلار درآمد گازی نصیب اقتصاد کشور خواهد شد.
در مجموع با بهره برداری نهایی از این پنج فاز تا بهار سال آینده به طور متوسط روزانه ۱۰۰ میلیون دلار درآمد جدید نصیب اقتصاد ملی خواهد شد که این درآمد گازی می تواند جایگزین کاهش درآمدهای نفتی باشد.
از سوی دیگر با افزایش تولید گاز و رونق گازرسانی به صنایع و نیروگاه‌های برق در مصرف گازوئیل و نفت کوره کشور هم صرفه جویی خواهد شد و زمینه صادرات این فرآورده‌های نفتی به بازارهای جهانی و افزایش درآمدهای نفتی کشور موثر خواهد بود.
گزارش از محمد علی زمان خانی
