درپی نامه نگاری های بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی اصفهان با وزارت امور خارجه ، آقایان جواد کچوئیان و کامبیز شیخ حسنی دستیار ویژه و مشاور جناب آقای ظریف برای مناظره با موضوع "بررسی کیفیت توافق نامه ژنو" معرفی شدند. در طرف مقابل آقای ناصر نوبری سفیر سابق ایران در شوروی قرار داشت که ماحصل آن مناظره ای جذاب و خواندنی شد.
در ابتدای این مناظره که عصر دیروز در سالن شهید آوینی دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار می شد، آقای شیخ حسنی پس از بیان تاریخچه ای از برنامه صلح آمیز هسته ای ایران با اشاره به اینکه «نظام جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیده است که نباید در بحث هسته ای هزینه اضافه بدهیم و به جای پیشرفت کمی باید به دنبال پیشرفت کیفی باشیم» در بیان دستاوردهای توافق ژنو افزود: «حفظ غنی سازی و باقی ماندن مواد هسته ای در ایران» اصول کلی و خطوط قرمزی بوده است که در این توافق به آن رسیده ایم».
در ادامه آقای کچوئیان دستیار ویژه وزیر خارجه به بیان نظرات خود پرداخت. ایشان اهداف جمهوری اسلامی ایران را از این مذاکرات دستیابی به حقوق کامل ایران در بهره گیری از انرژی هسته ای در چارچوب NPT، رفع تمام تحریم های یک جانبه و چندجانبه و تحریم های ناشی از قطعنامه های سازمان ملل و دسترسی آزاد ایران به حوزه های تجاری جهان بیان کردند و در بیان اهداف طرف مقابل در این مذاکرات به محدودسازی و مشروط کردن برنامه هسته ای ایران اشاره کرد.
سپس آقای نوبری به بیان سوابق علمی و اجرایی خود پرداخت و با بیان اینکه بنده مخالف سیاستهای دولت قبل هم هستم به سخنان دکتر روحانی در بی سواد خواندن منتقدین اشاره کرد و افزود:« این صحبت آقای روحانی نشان می دهد این توافقنامه این قدر ضعیف است که حتی من بی سواد هم می توانم این همه غلط را در آن ببینم.»
در ادامه این مناظره نمایندگان وزارت خارجه به بیان سخنان خود پرداختند. آقای شیخ حسنی به این نکته اشاره کرد که آمریکایی ها چهل سال است به حق غنی سازی هیچ کشوری تصریح نکرده اند اما در این توافقنامه آن را پذیرفته اند.
سپس آقای کچوئیان گفت: «این یک توافقنامه سیاسی غیرالزام آور است و در متن از کلماتی که از نظر حقوقی الزام آور است استفاده نشده است و ضمانت اجرایی این توافق نامه اصل حسن نیت است» ایشان سه دستاورد مهم را برای توافقنامه ژنو بیان کردند:«برای اولین بار به دانش و توانمندی ایران اذعان می شود و می گویند که ایران دارای چرخه سوخت است»،«آنها غنی سازی در ایران را مورد پذیرش قرار دادند و پذیرفتند می توانید به غنی سازی ۵ درصد ادامه بدهید» و «ما توانستیم کشور را که داشت در مرحله خاصی از بحران قرار می گرفت و دشمن به دنبال حمله نظامی بود، نجات دهیم.»
در ادامه دکتر نوبری به اشاره به گزارش جامعه اطلاعاتی آمریکا به کنگره به بیان نقدهای خود از توافق ژنو پرداخت و گفت: اهرم اصلی ما در این مذاکرات سرعت پیشرفت برنامه هسته ای ما بود و با این پیشرفت ایران در آستانه هسته ای قرار می گرفت که این موجب نگرانی آمریکایی ها می شد و این از ابزارهای اصلی چانه زنی ما در مذاکرات بود. این توافقنامه این نگرانی آمریکا را برطرف کرده است.
اما در طرف مقابل اهرم اصلی آمریکا در مذاکرات، تحریم های بانکی، تحریم های نفتی و عدم به رسمیت شناختن حقوق هسته ای ایران بود که آنها همه این اهرم ها را حفظ کرده اند.
آنها توانسته اند حرکت شتابان برنامه هسته ای ما را تبدیل به یک درجازدن کنند.
با این توافق توازن استراتژیک ما به هم خورد و مثل این است که ما شمشیرمان را کنار گذاشتیم و در ادامه مذاکرات باید با دشمنی مقابله کنیم که هم شمشیر و هم سپر خود را حفظ کرده است.
در عوض قرار شده ۲/۴ میلیارد دلار از پول خودمان را در شش ماه به صورت قسطی بدهند و محصولات پتروشیمی را که تا امروز با دور زدن تحریم ها آن را می فروختیم بتوانیم راحت بفروشیم که ارزش کمتر از ۳ میلیارد است یعنی جمعا ۷ میلیارد دلار.
یک تناسب ساده برقرار است. در مقابل ۷ میلیارد دلار همه اهرم های استراتژیک را دادیم، حالا ۱۰۰ میلیارد از پول ما باقی مانده، برای گرفتن آن باید چقدر بدهیم؟
تازه در این ۶ ماه که ما قرار است ۲/۴ میلیارد بگیریم، چون تحریم ها ادامه دارد ۲۰ میلیارد به اموال بلوکه شده ما اضافه می شود. آیا در این معامله تعادل و توازن وجود دارد؟
وی ادامه داد:« دوستان می گویند خود غنی سازی ما را تلویحا پذیرفته اند و ما پیروز شدیم، پس این صحبت رئیس جمهور که در نامه خود به رهبری نوشتند اشتباه است که گفته اند ما حق غنی سازی را به دست آوردیم» در ادامه آقای نوبری با افشای نقل قولی از آقای عراقچی در قم که ادعا می نمود فایل صوتی آن را نیز دارد گفت:«آقای عراقچی فرموده اند که آقای روحانی هم در نامه خود به رهبری اشتباه کرده اند.» وی یادآور شد که این اشتباه را قبل از آقای روحانی وزیر خارجه ما آقای ظریف کردند که مصاحیه فرمودند و گفتند که ما حق غنی سازی را در دوجای این توافق نامه بدست آورده ایم.
.در ادامه دکتر شیخ حسنی به صحبت پرداخت و به بیان سخنانی درباره اینکه ما به دنبال بمب هسته ای نیستیم پرداخت.
سپس دکتر کچوئیان افزود:«برخی مسئولین ناآگاهانه اظهاراتی داشته اند. ما نیاز نداریم حق غنی سازی ما مورد شناسایی قرار گیرد بلکه آنها باید آن را مورد احترام قرار دهند. بار حقوقی این واژگان متفاوت است.»
در ادامه دکتر کچوئیان به نقل جان بولتون سه هدف عمده ای که ایران در این مذاکرات به دست آورده است را بدین شکل بیان کرد:«تبدیل دوباره ایران به شریک مشروع مذاکره برای آمریکا و غرب»،«پنبه کردن رشته تحریم های اقتصادی» و «حفظ برنامه هسته ایران» و در ادامه افزود: همین دیروز ۱۰۰ نفر از مدیران عامل و روسای شرکت های بزرگ اقتصادی فرانسه، تهران بودند. قبل از آن هم یک هیات بزرگ اقتصادی از ترکیه به تهران آمده بودند و قراردادهای بالایی هم بستند.»
پس از ایشان مجددا نوبت به آقای نوبری رسید و ایشان در ادامه گفت:«پس تا اینجا قبول کردیم که نامه آقای رئیس جمهور غلط است» که با اعتراض آقای شیخ حسنی روبرو شد که ایشان نوشته اند « به حقوق هسته ای و حق غنی سازی ما اذعان کرده اند و این حرف درستی است» و آقای نوبری در پاسخ گفتندبالخره مشخص کنید آقای عراقچی اشتباه گفته اند یا آقای رییس جمهور ؟
آقای نوبری در ادامه گفت:« این موافقت نامه قرار بود ما را در منطقه قدرتمند کند اما دیدید که ما را در ژنو۲ دعوت نکردند. یا اینکه وقتی وزیر امور خارجه ما در لبنان گل نثار می کند، وزیر امور خارجه آمریکا می گوید نباید این کار را می کردی و وزیر ما را امر و نهی می کند، این نتیجه ژنو است.»
وی در ادامه گفت:« مردم ایران این انرژی هسته ای را در ده سال با تحمل سختی ها به دست آورده اند و دادند دست شما، شما آن را چه کردید؟ ما رفته ایم روی خط قرمزها. حالا آنها شروع می کنند، شما غنی سازی را برای چه می خواهی؟ در ژنو نوشته شده غنی سازی بر اساس نیاز ایران. نیاز ایران را قرار است آمریکا تشخیص بدهد.
در هما بندهای ژنو نوشته شده برنامه غنی سازی که تعریفش باید با ما توافق شود، اندازه اش باید با ما توافق شود، مکانش بایدبا ما توافق شود و ... این یعنی شیر بی یال و دم اشکم. آخر کار می گویند با غنی سازی شما موافقت کردیم و ۳۰-۲۰ سانتریفیوژ- که یک چیز دکوری هست- را به ما می دهند.
ما برای اینکه بتوانیم غنی سازی صنعتی کنیم به چند ده هزار سانتریفیوژ نیاز داریم تا بتوانیم سوخت یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی را تامین کنیم.نوزده هزار سانتریفیوژ برای این کار فایده ای ندارد و باید چند سال کار کند تا بتواند سوخت یک سال نیروگاه را تامین کند.
آمریکایی ها درخت هسته ای لیبی را قطع کردند ولی درایران می خواهند آن را خشک کنند. وقتی تولید صنعتی نکنی که بتوانی نیروگاه را بچرخانی برای مقیاس آزمایشگاهی هم ده تا سانتریفیوژ کافی است، خودت می گویی این تعداد به چه درد من می خورد و خود به خود از رده خارج می شود، استراتژی آمریکایی ها این است. اصلا این با حاکمیت سیاسی ما در تضاد است. آمریکایی ها باید تعیین کنند ما چقدر نیاز داریم؟»
سوال اینجاست که چرا آنچه ما باید انجام می دادیم کوتاه مدت و ۶ ماهه است ولی تعهدات آنها بلند مدت و ۱۰ ساله؟ توازن استراتژیک هم در زمان و هم در مقدار و ... باید مساوی باشد.
سوال دیگر اینکه ما در درازمدت قرار است چی کار کنیم، ما که همه نگرانی آنها را در ۶ ماه برطرف کردیم.نکند برای مذاکرات آینده باید برویم سراغ مسائل حقوق بشری و سوریه و ....؟
پس از سخنرانی ایشان سه تن از دانشجویان تریبون رفتند و سپس مناظره ادامه پیداکرد. در ادامه آقای نوبری گفت: «استراتژی دوستان ما اعتمادسازی است، آنها می گویند هرچه که آنها می خواهند را بدهیم منتظر باشیم تا از ما خوششان بیاید؛ این مدل قاجار است. من می گویم یکی بدهیم یکی بگیریم. ما یک بار ده سال پیش به همین تیم و همین استراتژی امتحان کردیم. گفتند اگر می خواهید به شما اعتماد کنیم کل انرژی هسته ای را تعطیل کنید.»
و ادامه داد: «اوباما در پاسخ به کنگره می گوید عدم اعتماد میان کشورها همچنان به قوت خود باقی است. اما این مذاکرات بر پایه اعتماد نیست. ما در بلند مدت باید ایران را مهار کنیم.
ده سال پیش هم همین کار را کردید که این هم بلا بر سر ایران آمد. الآن دوستان دوباره همان استراتژی کهنه قجری را دارند اجرا می کنند. جهان جهان تعامل است. با اهرمهای متعادل. بین ما و آمریکا تا ابد اعتماد نخواهد بود اما تعادل می تواند باشد.
