اصلا به کسي چه مربوط است که من دختر هستم يا پسر! اظهارات پدر بهرام پدر اين پسر جوان که بهمحض اطلاع از دستگيري فرزندش خود را به کلانتري رسانده بود و بسيار ناراحت و عصباني بهنظر ميرسيد، در دايره اجتماعي کلانتري گفت: نميدانم کجاي کارم لنگ ميزند که تنها پسرم اينطوري آبرو و حيثيتم را بهبازي گرفته است.
او آهي کشيد و افزود: از روزي که پسرم به سن نوجواني رسيد، سعي کردم تمام امکانات لازم و رفاه کامل را برايش مهيا کنم تا چشم و دلباز بار بيايد و بتواند مدارج عالي تحصيلي را طي کند اما او آنقدر بيظرفيت است که ديپلمش را هم بهزور گرفت.
اين بچه ناخلف به بهانههاي مختلف تا به حال چندين بار مرا سر کيسه کرده است و هر موقع درباره آينده با هم حرف ميزنيم، ميگويد آرزو دارد تکليف سربازياش را مشخص کند و هر چه زودتر به خارج از کشور برود. از شما چه پنهان، شنيدن اين حرف براي من و مادرش که پس از چندين سال صاحب پسري شدهايم، خيلي سخت است و ما تصميم گرفتيم کمي با او سختگيري کنيم.
ولي او هيچ تغييري نکرد و امروز هم اين دستهگل را به آب داده است. اظهارات پسر دخترنما بهرام پس از شنيدن سخنان پدر خود درباره دليل انجام کارهايش بيان داشت: تنها سرگرميام تماشاي برنامههاي ماهواره است و تحتتاثير يکي از اين برنامهها که مجري آن ميگفت: مردان با ظاهر و تيپ قلمي و ريز به شخصيت زنانه نزديکتر هستند و ميتوانند تغيير جنسيت بدهند، فکر احمقانهيي بهسرم زد و با اين خيال باطل که اگر زن بشوم براي خروج از کشور دردسر کمتري خواهم داشت، تصميم گرفتم تغيير جنسيت بدهم. من از مدتي قبل دور از چشم پدر و مادرم لباسهاي دخترانه ميپوشيدم و با تيپ و آرايش زنانه بيرون ميرفتم تا در ابتدا به حرکات و رفتار ظاهري زنانه عادت کنم ولي… ! براي خودم متاسفم و به پدرم قول ميدهم که اشتباهات گذشتهام را جبران کنم. فرمانده انتظامي مشهد در اين باره گفت: براي بررسي دقيق علت اين کار پسر جوان و اختلافات او و پدرش، پرونده به مرکز مشاوره پليس خراسان رضوي ارجاع شده است تا مطالعه علمي روي آن انجام شود.
سرهنگ احد کريمي افزود: اينگونه پروندهها بهخاطر پيچيدگي و حساسيتي که دارند بايد مورد بررسي و تجزيه و تحليل علمي قرار بگيرند تا بتوان اقدام صحيحي در اين باره انجام داد. وي خاطرنشان کرد: پليس حرفهيي بايد ديد علمي، روش کارشناسانه و برخورد قانوني در بررسي پروندهها داشته باشد تا بتواند راهکارهاي صحيح را براي پيشگيري و درمان معضلات و مشکلات اجتماعي در حوزه مسئوليتها و ماموريتهاي خود تبيين کند.
نقش وراثت و محيط در شکلگيري رفتار افراد «رضا ترابي»، کارشناس ارشد مشاوره در اينباره معتقد است: عوامل زيادي در شکلگيري رفتار افراد دخيل هستند که در يک دستهبندي کلي به 2گروه عامل وراثت و محيط تقسيم ميشوند. هر فرد با يک سري صفات و ويژگيهاي منحصر بهفرد که از والدين خود به ارث ميبرد متولد ميشود و تحتتاثير نيروهاي محيطي خاص خود رشد ميکند. برخي از اين ويژگيها و شرايط باز و آشکار هستند و برخي پنهان.
در عين حال اين 2عامل به حدي در هم تنيده و داراي اثرات متقابل بر يکديگر هستند که گاهي جداسازي آنها سخت است. بهطور مثال اگر مادري در سه ماهه نخست حاملگي به سرخجه که يک عامل بيروني(يعني خارج از محيط ژنها و کروموزومهاي تشکيلدهنده جنين) است، مبتلا شود اين احتمال که نوزاد او کر، کور يا داراي ضايعه مغزي شود بسيار زياد است و ممکن است بسياري اين اثرات را ناشي از وراثت بدانند. وي خاطرنشان کرد: بهطور کلي اين عوامل(وراثت و محيط) از همان اوان تشکيل نطفه بر يکديگر و در کل بر شکلگيري يک نوزاد تاثير ميگذارند که اين گوياي اهميت توجه بيشتر است.
انگيزههاي متفاوت يک رفتار در افراد مختلف وي افزود: بروز يک رفتار مشخص در افراد مختلف ميتواند داراي دلايل و انگيزههاي کاملا متفاوتي باشد، بهطور مثال گريه 2نوزاد که در يکي ممکن است به دليل گرسنگي و در ديگري بهعلت درد و ناراحتي بدني باشد. اکنون با توجه به آنچه بيان شد بهطور مختصر به بررسي رفتار بهرام ميپردازيم. البته پيش از هر چيز از آنجايي که انگيزه بررسي چنين موضوعاتي، روشن شدن زواياي مختلف بروز يک رفتار براي آگاهي هر چه بيشتر خواننده است، ذکر اين مطلب ضروري به شمار ميآيد که آنچه مورد اشاره قرار ميگيرد تنها دلايل و انگيزههاي احتمالي اين قبيل رفتارهاست، نه فرضيهيي اثبات شده!
با توجه به سن بهرام، قويترين فرضيه درباره رفتارهاي او، فرضيه هيجانخواهي است. هيجانخواهي يعني نياز بهموقعيتها و تجارب متنوع، تازه و پيچيده! وي ادامه داد: ميزان هيجانخواهي در بين افراد مختلف، متفاوت است و به همان نسبت روشهاي ارضاي آن متنوع و گستردهتر. در هيجانجويي سطح پايين ممکن است شخص با روشن کردن يک ترقه يا يک سيگار ارضا شود ولي در هيجانجويي سطح بالا ارضاي هيجان نياز به تجربهيي پيچيدهتر و تازهتر دارد.
ميزان هيجانطلبي در هر سطحي که باشد تحت تاثير محيط و زمان ارضاي آن تغيير ميکند و به اشکال متنوع و مختلف بروز ميکند. بنابراين با توجه به شرايط اين پسر جوان، يکي از دلايل احتمالي بروز اين رفتار ميتواند هيجانجويي سطح بالا يا زياد باشد. ترابي بيان کرد: معمولا نيازها و خواستههايي که هر فرد دارد، قوه محرکه او محسوب ميشود. به عبارت ديگر نيروي محرکه رفتارها، نيازهاي فطري و اکتسابي ما هستند بهطوري که نياز به خوراک، پوشاک، مسکن، خودرو و… ما را به سمت کار و تلاش هدايت ميکند. خود اين کار و شغل ما را به سمت يادگيري مهارتهاي خاص يا تحصيل در رشتهيي مخصوص ميکشاند و به همين ترتيب اهدافي براي ما مشخص ميشود که در جهت نيل به آنها حرکت ميکنيم.
اما اگر تمام امکانات براي يک فرد مهيا باشد، ديگر دليل و انگيزهيي براي کار، تحصيل و کسب مهارت نميبيند و از طرفي هم در اثر بيانگيزگي احساسات، پوچي و بيحوصلگي بر او غلبه ميکند. از اين رو براي رفع اين احساسات منفي دست به رفتارهايي مانند آنچه مشاهده کرديم، ميزند. فرضيه سوم را ميتوان در شيوههاي تربيتي فرزندان جستوجو کرد يعني رفتار پدر و مادر.
گاهي رفتاري که والدين با فرزند خود دارند، متناسب با شرايط واقعي او نيست. به عبارتي ديگر رفتاري که با پسر خود دارند، در واقع رفتاري در خور يک دختر است تا يک پسر. بهطور مثال در تهيه اسباب بازي براي دختر خود هديه پسرانه و براي پسر خود هديه دخترانه ميخرند.
حتي ممکن است دانسته يا ندانسته از او توقع داشته باشند که رفتار جنس ديگر را از خود بروز دهد. البته هر کدام از اين رفتارها به دلايل مختلف و گستردهيي انجام ميشود ولي به هر حال بر رفتار و شخصيت فرزندانشان تاثيرات منفي بر جاي ميگذارد.
در بروز چنين رفتاري ميتوان به يادگيري اجتماعي يا مشاهدهيي اشاره کرد يعني يادگيري از طريق مشاهده رفتار ديگران که يکي از عوامل مهم موثر بر رفتار آدمي است بهطوري که«آلبرت بندورا» از روانشناسان صاحبنظر در حيطه رفتار آن را شالوده يادگيري و شکلگيري شخصيت ميداند. از آن جا که از تاثيرگذارترين ابزار در اين زمينه، رسانههايي همچون تلويزيون و ماهواره هستند و با توجه به اينکه از عمدهترين سرگرميهاي بهرام تماشاي برنامههاي ماهوارهيي با مضمون تغيير جنسيتي، آن هم در سنين بحراني زندگي بوده است، بنابر نظريه يادگيري اجتماعي، احتمال زيادي متصور است که تحت تاثير چنين برنامههايي دست به اقدام مذکور زده باشد.
اين مسئله از طرفي هم اهميت توجه مضاعف والدين نسبت به سرگرميها و نحوه گذراندن اوقات فراغت فرزندان را نشان ميدهد و البته بايد بگوييم يادگيري مشاهدهيي تنها منحصر به رسانههاي ديداري و شنيداري نميشود، بلکه شامل مشاهده رفتار دوستان، همسالان و تمامي افراد اجتماع نيز هست. وي خاطرنشان کرد: فرضيه ديگر ميتواند بحران يا اختلال هويت جنسي باشد. حالتي که در آن ويژگيهاي فيزيولوژيک يک فرد با خود پنداره برداشت ذهني و رواني او از خود همخواني ندارد.
به عبارت ديگر فردي که از لحاظ ظاهري و فيزيولوژيک، پسر و داراي ويژگيهاي نخستين جنسي مذکر است، از لحاظ ذهني و رواني احساس ميکند که يک دختر است يا بايد يک دختر باشد. چنين فردي اگر در شرايط محيطي مشخصي قرار گيرد اين تعارضات را بروز خواهد داد و براي رها شدن از چنين وضع بغرنجي دست به رفتارهايي متناسب با جنس ديگر، همخوان با برداشتهاي ذهني خود و خودپندارهاش، ميزند. اين احتمال هرچند بسيار نادر است ولي بههرحال بهعنوان يک عامل احتمالي بايد درنظر گرفته شود.