"هفته نامه آمریکایی «تایم» (Time) در تازه ترین شماره خود، در دو مطلب جداگانه به بررسی مزایا و معایب توافق هسته ای برای آمریکا پرداخته است.
گری سیمور، مدیر اجرایی اندیشکده مرکز علوم و امور بین الملل بلفر (Belfer) در مقاله ای با عنوان «بله، توافق هسته ای ایران برای آمریکا خوب است» با تأکید بر اینکه «توافق هسته ای برای آمریکا زمان می خرد» می نویسد: «جدال در واشنگتن تا هم اکنون به یک دوقطبی تبدیل شده است؛ طرفداران توافق نهایی پیش رو، مدعی تعطیل شدن برنامه تسلیحات هسته ای ایران هستند.
مخالفان می گویند این توافق راه ایران را برای رسیدن به بمب باز می کند.
طرفداران امیدوارند توافق به احزاب عملگرای ایران برای پیگیری اصلاحات قوت بخشد. از سوی دیگر مخالفان مذاکرات که برخی متحدان و شرکای آمریکا در خاورمیانه هستند، در هراسند توافق به حمایت ایران از تروریسم و جاه طلبی برای سلطه بر منطقه شدت بخشد».
سیمور اضافه می کند: «[اما] حقیقت پیچیده تر و ناشناخته تر از این است. طبق توافق موقت، تولید پلوتونیوم از ناحیه ایران که کنار اورانیوم غنی شده یکی از دو ماده شکافت پذیر مورد نیاز برای سلاح هسته ای است تا ابد محدود شده است. علاوه بر تغییر در رآکتور تحقیقاتی اراک به منظور ناتوانی رآکتور از تولید مقادیر قابل توجه پلوتونیوم، ایران متعهد است که تأسیسات فرآوری که برای جداسازی پلوتونیم از سوخت مصرف شده رآکتور هسته ای ضروری است، نسازد.
محدودیت ها برای غنی سازی اورانیوم کم شدت تر و موقتی تر است. ایران ملزم است از ظرفیت غنی سازی خود یعنی سانتریفیوژهای کمتر و ذخایر کوچک تر اورانیوم با درصد پایین کم کند، تا زمان گریز هسته ای تا رسیدن به مقدار مورد نیاز از اورانیوم سطح تسلیحاتی برای ساخت یک عدد بمب، از تخمین چندماهه کنونی به حدود یک سال افزایش یابد.
ایران همچنان می تواند چندهزار سانتریفیوژ نسل یک را به حرکت درآورد و تحقیقات روی سانتریفیوژهای پیشرفته تر را ادامه دهد. پس از 10 سال محدودیت های ظرفیت هسته ای شروع به آسان شدن می کنند و به ایران اجازه می دهند سانتریفیوژهای پیشرفته تری به کار گیرد و زمان گریز هسته ای را کاهش دهد. پس از 15 سال محدودیت ها به طور کامل برداشته می شوند، اگرچه بازرسی ها و نظارت سخت گیرانه تر تا 20 تا 25 سال به جای خود باقی خواهد ماند».
مدیر اجرایی اندیشکده مرکز علوم و امور بین الملل بلفر می افزاید: «منتقدان چنین ابراز می کنند که آمریکا می تواند با فنون چانه زنی سختگیرانه تر و تحریم های بیشتر به یک توافق بهتر ــ سانتریفیوژهای کمتر، تأخیرهای بیشتر، بازرسی های سرزده و مداخله گر ــ دست یابد، اما این اقدام قطعی نیست.
ما به تحریم ها شدت می بخشیم، و ایران به فعالیت های هسته ای خود شدت می بخشد. نمی توان فهمید که چنین اقدامی در نهایت به توافقی بهتر می انجامد یا به نزدیک تر شدن ایران به بمب. اما در عمل، آمریکا نمی تواند از پای توافق موقتی که با مذاکره بر سر آن به نتیجه رسیده است کنار رود و توقع نام نویسی حامیان بین المللی به منظور تحریم های بیشتر را داشته باشد، مگر که ایران در معامله عهدشکنی یا تعلل کند.
این مقام آمریکایی با پیشنهاد مداخله جویانه «تغییر سیاسی در ایران» اضافه می کند: «توافق هسته ای قریب الوقوع با ایران دست کم برای مدت یک دهه و شاید هم بیشتر برای آمریکا زمان می خرد. با فرض اجرای موفقیت آمیز توافق هسته ای، آمریکا باید از این فرصت برای مهارکردن جاه طلبی های منطقه ای ایران، تشویق تغییر سیاسی در ایران با حداکثر توان و پیگیری یک تصمیم ریشه ای تر از جانب ایران برای صرف نظر کردن از دنبال کردن سلاح های هسته ای بهره ببرد».
مجله تایم همچنین در مقاله جداگانه ای با پیش فرض تلاش ایران برای دستیابی به بمب اتمی و با عنوان «نه، توافق هسته ای ایران برای آمریکا خوب نیست» «به قلم آرون دیوید میلر آورده است: «ایران بیش از حد از این توافق دریافتی خواهد داشت».
میلر می نویسد: «از لحظه ای که ایران طریقه ساخت سلاح هسته ای را فهمید، شانس زیادی برای یک توافق واقعاً خوب و اطمینان بخش وجود نداشت.
توافق در حال مذاکره کنونی، شاید از بین گزینه های وحشتناک دردسترس برای کندکردن برنامه هسته ای ایران، به راستی کمترین بدی را داشته باشد، اما درمورد نتایج احتمالی دیگر این توافق برای آمریکا، باید تیزبین بود: ایرانی ثروتمندتر و قوی تر که منطقه را به سمت خاورمیانه ای خصومت ورزتر نسبت به آمریکا می راند و ایرانی که همچنان ظرفیت ساخت سلاح های هسته ای را برای خود نگه می دارد».
مشاور و مذاکره کننده پیشین در امور خاورمیانه در دولت های قبلی آمریکا تأکید می کند: «این بیرحمانه ترین متناقض نما است که این مسئله اکنون مسیر خروج ایران از انزوا شده است» و می افزاید: این خوب است که توافق به واقع بتواند به توانایی و انگیزه ایران برای در اختیار داشتن گزینه سلاح هسته ای خاتمه دهد، اما به سختی می تواند نگرانی های دیگر را برطرف کند.
ایران با آنچه احتمالاً برنامه کوچک تر و با امکان نظارت آسان تری است موافقت خواهد کرد، اما هیچ اطمینان واقعی تا چه رسد به ضمانت، وجود ندارد که این توافق، توافق «برای ابد و همیشگی» باشد که جان کری وزیر خارجه آمریکا به آن اشاره کرده است.چیزی که تضمین خواهد شد و تبدیل به عرف جدید در خاورمیانه خواهد شد آن است که ایران به عنوان کشوری دارای حق غنی سازی اورانیوم ظاهر خواهد شد که با حفظ بعضی زیرساخت های هسته ای به تحقیق و توسعه ادامه می دهد. ایران خوب دور خود را بازی کرده و خوب ما را بازی داده و بدون دست برداشتن از هوسهایش به سلاح هسته ای از تسکین به خاطر تخفیف در تحریم ها سود برده است، فارغ از آنکه اشاره ای به سیاست های داخلی و اهداف توسعه طلبانه خارجی اش کرده باشیم».
این مقام آمریکایی در ادامه افزوده است: «دولت اوباما چنین استدلال می کند که بدون توجه به رفتار منطقه ای ایران، محدود کردن برنامه هسته ای این کشور به خودی خود بااهمیت است. اما ایران، کشوری همانند ژاپن که در آستانه سلاح هسته ای است اما به اصول بین المللی احترام می گزارد، نیست.جدا کردن مسئله هسته ای از جاه طلبی های منطقه ای ایران غیرممکن است. برای سرپا ماندن حکومت ایران، مضطرب نگه داشتن دنیا بر سر ظرفیت هسته ای تسلیحاتی این کشور و اطمینان از باقی ماندن آمریکا به عنوان یک دشمن، حیاتی است و این توافق ایران را در هیچ زمان نزدیکی تبدیل به کشوری معتدل نخواهد کرد».
این نوشتار با بیان «توافق هسته ای در منطقه ای آشفته، به ایران پول و مشروعیت می بخشد» اضافه می کند:«ایران تقریباً در هر موضوعی که آمریکا در خاورمیانه درگیر و با آن روبه رو است ذی نفوذ است: سوریه، عراق، لبنان، داعش و یمن و در حالی که تهران هرجا منافعش اقتضا کند آماده همکاری است، دید این کشور به منطقه با واشنگتن یکسان نیست.توافق به خوبی ممکن است قدرت ایران را نه تنها محدود نکند که آن را تقویت کند چرا که منابع بیشتری را به سوی متحدان و نمایندگان شیعه اش در عراق، حوثی در یمن، علوی در سوریه و حزب الله در لبنان سرازیر می کند.از طرفی گشاده رویی با ایران، متحدان آمریکا ــ عربستان سعودی و اسرائیل ــ را که از اوجگیری ایران در هراسند منزوی کرده است.»
آرون دیوید میلر در پایان با این پرسش که آیا گزینه های دیگری به جای توافق وجود داشت؟ می نویسد: «تحریم ها و مذاکرات شدیداللحن تر؟ تهدید قانع کننده تر به استفاده از زور یا مقابله تهاجمی تر با متحدان ایران؟ هیچ وقت نخواهیم فهمید. توافق ممکن است بتواند سرعت برنامه هسته ای ایران را بگیرد، اما دیر یا زود، در آینده رئیس جمهوری از آمریکا مجبور به رویارویی با ایرانی ثروتمندتر، قدرتمندتر، بانفوذتر و همچنان با سلاح های هسته ای در دسترس، خواهد بود».(تسنیم)
