از تصویب کاهش رابطه با انگلیس تا سفر به لندن برای گسترش روابط

یه گزارش عدالت خواهان گلستان"رابطه سیاسی و دیپلماتیک کشورمان با کشورهای غربی از جمله انگلستان همیشه با فراز و فرودهای فراوان روبه‌رو بوده است. نگرانی از رابطه با انگلیس، ناشی از سابقه تاریخی پر از خیانت انگلیس‌ها در تاریخ ایران است، به گونه‌ای که هنوز این ضرب‌المثل میان ایرانی‌ها متداول است که کار، کار انگلیسی‌هاست.

به گزارش «تابناک»، پس از تحولات انتخابات سال ۸۸، برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ۲۳ دی‌ماه سال ۸۸، یک ‏فوریت طرح قطع رابطه کامل دولت جمهوری اسلامی ایران را با انگلیس در دستور کار قرار دادند که سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان، نمایندگان مجلس کلیات طرح دوفوریتی کاهش روابط با انگلیس را در ششم آذر ۱۳۹۰ با ۱۷۹رأی موافق، ۴ رأی مخالف و ۱۱ رأی ممتنع از مجموع ۲۰۱ نمایندگان حاضر در صحن تصویب کردند.

طراحان این طرح، علت تصویب این طرح را کارنامه سیاه انگلیس در قبال ایران و نقش بسیار مخرب این کشور در رخدادهای پس از انتخابات سال ۸۸ ذکر می‌کردند.
 
بنا بر این طرح، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی موظف بود «در چهارچوب حفظ منافع ملی و دفاع از حقوق ملت بزرگ ایران ظرف دو هفته روابط سیاسی با دولت انگلیس را به سطح کاردار تنزل دهد و روابط اقتصادی و تجاری را به حداقل برساند».

همچنین بر پایه ‌تبصره ۱ این ماده واحده، در صورت تغییر سیاست‌های خصمانه کشور مزبور وزارت امورخارجه می‌تواند سطح روابط را ارتقا‌ دهد. همچنین تبصره ۲ تصریح دارد وزارت امورخارجه موظف است، در مورد سایر کشورها‌ ‌رفتار مشابه انگلیس داشته باشند».

در نتیجه این مصوبه سفیر بریتانیا در تهران، ملزم به ترک ایران می‌شد و همچنین سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن نیز به ایران باز‌گشت.

اما این ‌پایان کار نبود، بلکه هنوز ضرب‌الاجل مجلس به پایان نرسیده بود که دو روز پس از تصویب طرح کاهش رابطه با انگلیس در مجلس، تجمعی در «اعتراض به سیاست‌ها و رفتارهای انگلستان» در مقابل سفارت این کشور در تهران برگزار شد.

هنوز دقایقی از برگزاری این تجمع نگذشته بود که شماری از تجمع‌کنندگان با گذشتن از سد نیروهای پلیس وارد سفارت شده و با پایین کشیدن پرچم انگلیس پرچم ایران را به اهتزاز درآوردند؛ آن‌ها همچنین برای ساعاتی باغ قلهک را به تصرف خود درآوردند.

این افراد علت ورود به سفارت انگلستان را اعتراض به دست داشتن دولت‌های غربی در شهادت «مجید شهریاری» از دانشمندان هسته‌ای و همچنین حمایت از مصوبه مجلس جمهوری اسلامی ایران در کاهش سطح روابط دیپلماتیک‌ می‌دانستند.

اقدام معدودی افراد خشمگین با انتقاد رهبر انقلاب و رئیس جمهور وقت به عنوان رئیس شورای‌عالی امنیت ملی روبه‌رو شد؛ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار هفدهم مرداد ۹۱ هزاران نخبه و فعال دانشجویی فرمودند: «در قضیه اخیر اشغال آن سفارت خبیث، احساسات جوانان درست بود، ولی رفتنشان [به داخل سفارت] درست نبود... با وجود مواضع کاملاً روشن نظام در این زمینه (مجموعه‌های استبدادی منطقه)، نباید با کار دیپلماسی سنتی و متعارف مخالفت شود».

وزارت امور خارجه نیز ساعاتی پس از حمله دانشجویان به سفارت انگلیس در بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف از این حادثه، به جامعه جهانی متعهد شد که از جان دیپلمات‌های خارجی مقیم تهران محافظت کند. در‌‌ همان حال، «ویلیام هیگ» وزیر خارجه انگلیس اعلام کرد، همه دیپلمات‌های خود را از ایران بیرون برده ‌و به دیپلمات‌های ایرانی نیز ۴۸ ساعت مهلت داده تا خاک لندن را ترک کنند؛ کاری که دستگاه دیپلماسی کشورمان آن را «انفعالی و شتاب‌ زده» دانست.

با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری، وزیر خارجه انگلیس همگام با دیگر کشورهای اروپایی ضمن تبریک پیروزی وی نسبت به بهبود روابط دو کشور ابراز امیدواری کرد. دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس هم پس از فرستادن نامه‌ای به روحانی در گفت‌وگویی تلفنی از تمایلش برای بهبود روابط دو کشور با روی کار آمدن دولت جدید در کشورمان سخن گفت.

با سفر روحانی به نیویورک و شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل و گفت‌و‌گو‌ مستقیم ظریف با هیگ، وزیرخارجه انگلیس، امید بازگشایی سفارت و آغاز دوباره روابط دو کشور بیش از پیش آشکار شد.

بنابراین، اواخر مهر ماه سال ۹۲ خبری مبنی بر توافق ایران و انگلیس برای برقراری روابط دیپلماتیک و بازگشایی دوباره سفارتخانه‌ها از طریق «انتخاب کاردار غیر مقیم» پس از دو سال قطع رابطه رسمی بین تهران - لندن منتشر شد.

این خبر نخست از سوی انگلیسی‌ها منتشر شد که «ویلیام هیگ» به رغم تأکیدش بر باز گذاشتن کانال‌های ارتباطی با ایران گفته بود: ما باید صداقت دولت ایران را کاملاً بسنجیم.

در ادامه این فرآیند ایران، محمدحسن حبیب الله‌زاده و انگلستان آجی شارما (Ajay Sharma) را به ‌کارداری غیر مقیم معرفی کردند. در ‌‌نهایت ایران و انگلیس در شانزدهم مهرماه توافق کردند ارتباطشان را به سطح کاردار غیرمقیم ارتقا دهند.

وزارت خارجه انگلیس نیز در توئیتر خود اعلام کرد، از اول اسفند ۹۲ رابطه دیپلماتیک غیرمستقیم با ایران را متوقف و روابط مستقیم خود با ایران را برقرار خواهد کرد.

روند بهبود روابط انگلستان با ایران ادامه پیدا کرد تا اینکه هیأت پارلمانی انگلیس به ریاست «جک استراو» وزیر خارجه سابق انگلیس به تهران سفر کردند. در سه روز اقامت هیأت پارلمانی انگلستان در تهران دیدارهایی با مقامات پارلمانی کشورمان داشتند؛ هرچند این سفر نیز با حاشیه‌های فراوانی از جمله تهدید یکی از نمایندگان به استقبال از جک استروا با گوجه نیز مطرح شد.

با این حال،  پس از این همه ‌هزینه‌، نمایندگان مجلس در ‌اقدامی متقابل و ۱۸۰ درجه متفاوت با گذشته اعلام کردند، هیأت دوستی پارلمانی انگلیس از هیأت پارلمانی دوستی ایران دعوت کرده ‌تا این هیأت به انگلستان سفر کنند.

نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با بیان اینکه سفر هیأت پارلمانی ایران به انگلیس در کمیته سفرهای خارجی مجلس به تصویب رسیده است، اعلام کرد، هیأت پارلمانی دوستی ایران ـ انگلیس به دعوت هیأت پارلمانی دوستی انگلستان در آینده نزدیک به این کشور سفر خواهد کرد.

پرسش اینجاست، ‌نمایندگانی که روزی دولت را مجبور به کاهش روابط به سطح کاردار می‌کنند، امروز چگونه در مجلس نهم، خواستار گسترش روابط آن هم از نوع پارلمانی هستند. پرسشی که نمایندگان پاسخ دهند، این موضوع است که آیا نقش مخرب انگلیس در ایران کاهش یافته ‌یا اینکه نمایندگان به اشتباه بودن کاهش رابطه با کشور‌ها از طریق تصویب قوانین پی برده‌اند؟

مطمئناً ‌کسی با گسترش روابط با کشورهای دیگر از جمله گسترش روابط پارلمانی ـ که موجبات نزدیکی بیشتر ملت‌ها به هم می‌شود ـ مخالف نیست؛ اما همه با برخوردهای انفعالی و احساسی با منافع ملی مخالفند. در واقع چه می‌شود که یک روز انگلیس دشمن و مخرب و روزی دیگر دوست و همه آماده سفر به لندن؟!