«تمندان» بهشتی ناشناخته در دامنه تفتان

به گزارش پایگاه عدالت خواهان"قله تفتان یکی از زیباترین مناطق دیدنی در شهرستان خاش با ارتفاع 4020 متر است، در دامنه جنوبی این کوه زیبا و پوشیده از برف، روستای زیبا و سرسبز تمندان قرارگرفته است که به‌واسطه برخورداری از شرایط آب و هوایی مناسب، چشم اندازهای طبیعی منحصربه‌فرد، چشمه‌سارهای زیبا و بدیع نظر هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند.

روستای تمندان به‌عنوان مرکز دهستان تفتان جنوبی در 47 کیلومتری شهرستان خاش و 135 کیلومتری زاهدان مرکز در سیستان و بلوچستان واقع‌شده است که با توجه به آثار تاریخی کشف‌شده، قدمت این روستا به‌پیش از اسلام بازمی‌گردد.

پوشش گیاهی این منطقه شامل بادام‌کوهی، بنه، انجیر کوهی و انواع گیاهان دارویی شامل درمنه، کلپوره، گلدر، بومادران، آویشن، ریواس، پونه و بسیاری گیاهان دارویی دیگر جلوه‌ای خاص به این روستا بخشیده است و عمده محصولات باغی و کشاورزی آن زردآلو، گردو، هلو، انگور، گلابی، به، انار، گیلاس و شاه‌توت است.

متأسفانه این منطقه گردشگری به دلیل معرفی نشدن از اذهان دورمانده و کمتر کسی به‌جز بومیان این استان از وجود آن آگاه هستند گرچه این روستا به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگران در استان مطرح است و در ایام تعطیل میزبان مشتاقان و دوستداران طبیعت است که برای استفاده از هوای تمیز و مناطق بکر به این منطقه سفر می کنند.

«تمندان» مهد فرهنگ و تمدن
تمندان تغییر یافته کلمه تمندان است که در روزگاران کهن مهد فرهنگ و تمدن بوده است و در بسیاری از کتاب‌های معتبر تاریخی از تمندان به‌عنوان شهری متمدن یادشده است.
آثار باستانی این منطقه شامل سنگ‌نگاره‌ها، سنگ‌نوشته‌ها، کوره‌های ذوب و استخراج فلزات، معماری صخره‌ای قلعه‌های سنگی، سنگرهای صخره‌ای و از همه مهم‌تر قبرستان‌های قدیمی متعلق به دوران اسلامی و اشکانیان است که حکایت از تمدنِ دیرینه و سکونت چند هزارساله بشر در این منطقه دارد

قلعه دِز
قلعه دِز با مساحتی حدود 2 هزار مترمربع و 25 متر ارتفاع از سطح رودخانه تمندان بر فراز صخره‌ای بلند ساخته‌شده است. این قلعه با قدمت بیش از 500 سال مرکز فرماندهی حاکمان آن زمان بوده که در حال حاضر دیواره‌های قسمت جنوبی و حدود 300 مترمربع از آن باقی‌مانده است.

سنگرهای صخره‌ای
این سنگرها در مقابل قلعه‌ها برای حفاظت در دل کوه حفرشده‌اند، فضای ورودی این سنگرها به‌گونه‌ای است که یک نفر به حالت خمیده وارد آن می‌شود و فضای درونی به صورتی است که حدود 10 نفر در آن جای می‌گیرند و درون این سنگرها تیرکش هایی برای تیراندازان تعبیه‌شده است.

شهر مدفون‌شده
این شهر در نزدیکی دریاچه سر دریا قرارگرفته که به اعتقاد مردم منطقه درگذشته شهری بسیار آباد بوده و براثر زلزله‌ای شدید این اتفاق رخ‌داده و ریزش کوه منجر به دفن آن شده است.

سنگ‌نگاره‌ها
این سنگ‌نگاره‌ها که به گفته کارشناسان بیش از 2 هزار سال قدمت دارند در ارتفاعات روستای تمندان به‌صورت تابلوهایی بسیار زیبا مربوط به صحنه‌هایی از گله‌های بز کوهی، انسان و شکار دیده می‌شوند.

استودان‌های تاریخی تمندان
استودان به معنی استخوان دان بوده و یادگار دورانی است که ایرانیان مردگان خود را می‌سوزاندند. در حاشیه رودخانه تمندان استودان‌هایی وجود دارد که متعلق به دوره تاریخی و تسلط آئین زرتشتی بر این منطقه بوده است. این استودان‌ها در ارتفاع 6 متری از سطح رودخانه قرارگرفته و رو به سمت جنوب هستند و فضای درونی آن‌ها به‌صورت اشکال دایره و مربعی است که درگذشته مردگان را در آن دفن می‌کردند.

سنگ‌قبرهای تمندان
آیات قرآنی باظرافت و زیبایی خاصی در حاشیه این سنگ‌قبرها نوشته‌شده و بر روی این سنگ‌قبرها نه‌تنها مشخصات فرد متوفی موجود است بلکه زبان و دین و مذهب وی نیز یادداشت شده است که حکایت از مردمانی دارد که برای دفاع از کیان خویش با مهاجمان مبارزه کرده و بیشتر آنان با اعتقادات اسلامی به شهادت رسیده‌اند.

معماری صخره‌ای
این اثر در نزدیکی مجتمع تفریحی دره گل در پای کوه تفتان قرار دارد که در اواخر دوره ساسانی و آغاز دوران اسلامی در دل کوه کنده‌شده است و برای اسکان، ذخیره آذوقه و علوفه دام از آن استفاده می‌کردند.

آبشار تِنگ
آبشار تنگ با ارتفاع 8 متریکی از زیباترین آبشارهای استان است که در انتهای رودخانه تمندان و در نزدیکی چشمه بر آبک قرار دارد و همچون نگینی در دامنه جنوبی تفتان می‌درخشد. صدای پرندگان و شرشر آب و نور خورشیدی که از لابه‌لای درختان بنه به زمین می‌رسد و تصویر خیال‌انگیزی از طبیعت را در این منطقه ایجاد می‌کند.

غارهای آب‌چکان

این غارها در امتداد رودخانه تمندان قرارگرفته و قطرات آب از سقف غارها به زمین می‌چکد و ریزش آب از لابه‌لای گیاهانِ روییده در دیواره غارها نما و حسی زیبا به این صحنه‌ها بخشیده است.


دریاچه سر دریا
این دریاچه از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری تمندان بوده و سبب ایجاد ارتفاعات زیبا، پوشش گیاهی و انواع گونه‌های دارویی در دامنه تفتان شده و فضای مناسبی را برای قایق‌سواری و ماهیگیری ایجاد کرده است.

چشمه آب‌معدنی بر آبک
این چشمه آب‌معدنی پر آب در شمال روستای تمندان قرار دارد و فاصله روستا تا مظهر چشمه تنها هفت کیلومتر است. آب این چشمه در ردیف آب‌های سولفات کلسیم همراه با منیزیم سرد است و دمای آب در آن 18 درجه و میزان آبدهی آن نیز 15 لیتر در ثانیه است.

چنار کهنسال
این درخت با ارتفاع حدود 20 متر و قطر تقریبی پنج‌متر به‌صورت چند شاخه در کنار رودخانه تمندان و در میان باغ‌های زردآلو قرارگرفته است. این درخت درگذشته برای مردم منطقه جنبه تقدیس داشته و مردم نذورات خود را به‌پای این درخت آورده و حاجت می‌طلبیدند.

بندهای کشاورزی
این بندها در پائین‌دست دشت تمندان قرارگرفته و زمین‌های کشاورزی را نشان می‌دهند که در مقیاس وسیعی از اطراف آن را درگذشته با سنگ محصور کرده‌اند.
این زمین‌ها درگذشته از رودخانه تمندان آبیاری می‌شدند که شیوه آبیاری آن‌ها با شیوه‌های مرسوم متفاوت بوده و مردم منطقه با شیب ملایمی آب را از کف رودخانه به سمت زمین‌های کشاورزی هدایت می‌کردند که این شیوه آبیاری درگذشته حکایت از هوش و ذکاوت مردمان این دیار دارد.

مجتمع تفریحی دره گل
این مجتمع تفریحی با امکانات رفاهی در منتهی‌الیه روستای تمندان قرار دارد که در طول سال پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی است و با فضایی آرام و دل‌نشین محیط مناسبی را برای گردشگران و دوستداران طبیعت زیبا و بکر تفتان فراهم می‌کند.
تفتان کوهی پوشیده از برف با دهانه‌ای بخارآلود از گوگرد در طول سالیان دراز پذیرای میهمانان مختلفی بوده و خاطرات بسیاری را برای مردم ایجاد کرده است و روستای تمندان در جوار این کوه نیز چنان بکر و دست‌نخورده است که روح هر گردشگری را تازه کرده و نوایی خوش از زندگی را در فضای خود جاری ساخته است بنابراین مسئولان باید با نگاهی مهربان‌تر به این ظرفیت‌های طبیعی نگاه کنند و نهایت تلاش خود را برای تأمین زیرساخت‌های آن بکار گیرند./فارس

انتهای پیام/