از شایعه تا واقعیت: فریضه روزه یکی از مهمترین فریضه‌های اسلام و از نشانه‌های مسلمانان است که دشمنان برای آن برنامه‌های ویژه‌ای دارد؛ ایام رمضان یکی از آن بزنگاه‌هایی است که شدت هجمه‌ها علیه این فریضه الهی افزایش می‌یابد.
امروزه و با رشد و پیشرفت شبکه‌های اجتماعی این هجمه و حملات شکل جدیدی به خود گرفته است؛ از زیرسوال بردن فلسفه روزه و تمسخر روزه‌داران گرفته تا تشکیک در اختلاف فقهی رویت ماه و مطالب جعلی مرتبط با این ماه.
* اعلام زودتر ازموعد ماه رمضان
پس از سی روزه اعلام شدن ماه شعبان، بسیاری این شایعه را مطرح کردند که مسئولان جمهوری اسلامی برای اینکه عیدفطر با ارتحال بنیانگذار انقلاب همزمان نشود، یک روز ماه رمضان را دیرتر اعلام کرده است (و باعث باطل شدن روزه مردم شده است)
اما واقعیت این نیست، در ادامه توضیحات یکی از اعضای ستاد استهلال را بخوانید:
۱- از اول هم عید فطر با رحلت امام خمینی مصادف نبوده و اگر کسی قبل از پذیرش و تکرار شایعات نگاهی به تقویم می‌انداخت چنین حرفی را نمی‌پذیرفت.
۲- پیش‌بینی شروع ماه قمری در اکثر ماه‌ها به طور دقیق امکان‌پذیر نیست ولی در بعضی از ماه‌ها از جمله عید فطر امسال با توجه به محاسبات و نقشه‌های رؤیت‌پذیری ما قطعا می‌دانیم شروع ماه چه روزی است. عید فطر امسال قطعا روز ۱۵ خرداد خواهد بود و زمان شروع ماه رمضان تاثیری در زمان عید فطر نخواهد داشت.
۳- بر اساس همان محاسبات و نقشه‌های رؤیت‌پذیری احتمال رؤیت هلال ماه رمضان در غروب یکشنبه ۱۵ اردیبهشت در ایران و مناطق اطراف بسیار ناچیز بود و نتیجه هم همان شد که پیش‌بینی می‌شد.
ضمن اینکه امسال دیگر مراجع از جمله آیت‌الله سیستانی در عراق نیز ماه شعبان را سی روزه اعلام کردند.
* مگر ماه شب دوم آنقدر بزرگ می‌شود؟
در همین رابطه برخی با انتشار تصاویری مدعی شدند که قطر هلال ماه هم نشان می دهد که این نمی‌تواند تصویر ماه شب دوم باشد پس قطعا اشتباه ماه رمضان را یک روز دیرتر اعلام کردند.
اما این یکی از باورهای عامیانه و اشتباه‌های رایجی است که بین مردم وجود دارد یعنی اگر اندازه ماه بزرگ باشد یا ماه ارتفاع و روشنایی زیادی داشته باشد یا مطوق باشد تصور می‌کنند که ماه شب دوم است درحالی که از لحاظ علمی چنین موضوعی صحت ندارد.
* دیدن ماه کامل چند روز زودتر از شب چهاردهم
در چند روز اخیر نیز بسیاری این شائبه را مطرح کردند که ماه کامل(بدر) در شب سیزدهم ماه رمضان رویت شد،(درحالی که باید شب چهاردهم دیده می‌شد) پس دیدید که حرف ما درست بوده و ماه رمضان یک روز دیرتر اعلام کردند.
اما علی ابراهیمی مدرس باشگاه نجوم برج میلاد با رد این شایعه می‌گوید: اگر مدار ماه به گرد زمین دایره وار بود بایستی همواره در شب چهاردهم به بدر می رسید. ولی مدار ماه به گرد زمین بیضی است و برخی شب‌ها زودتر و برخی شب‌ها دیرتر به ماه کامل یا بدر می‌رسد. اگر ماه در نیمه اول مدار در حالت حضیض یا نزدیکترین فاصله با زمین باشد زودتر به بدر می رسد و اگر در نیمه اول مدار در حالت اوج یا دورترین فاصله باشد، دیرتر به حالت بدر خواهد رسید.
با این حال هیچ گاه نمی توان از فاز ماه در تشخیص صحت یا اشتباه ابتدای ماه قمری پی برد.
- سید رضا قلمکاریان اصفهانی موسس و مدیر موسسه نجوم و علوم اسلامی کبریا هم در این باره می‌گوید: از رویت هلال تا رویت دوباره هلال، یک ماه قمری محسوب می‌شود. در این مدل طول یک ماه قمری ۲۹ یا ۳۰ روز خواهد شد. هلال های شب اول ماه که برای نوع انسان قابلیت رویت پیدا می‌کند، سه حالت خواهند داشت: هلال جوان و کم سن، هلال میانسال و هلال مسن (پیر).
در هلال‌های جوان، اهله ماه و به تبع آن بدر دیرتر رخ داده و ممکن است حتی به ندرت به شب شانزدهم بکشد اما در هلال‌های پیر به عکس، اهله زودتر رخ داده و ممکن است بدر و ماه کامل در شب سیزدهم رخ دهد.
روزهایی از ماه که بدر (ماه کامل) دیده می‌شود
* شایعه بودجه نجومی ستاد استهلال
تعداد زیادی از کاربران و رسانه‌های بیگانه نیز امسال شایعه بودجه 15 میلیاردی ستاد استهلال را برای تشخیص دوبار رویت هلال ماه در سال مطرح کردند.
این درحالی است که هزینه این ستاد یک درصد مطرح شده نیست و اغلب هزینه حمل و نقل و تجهیزاتی است که در طول سالیان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این ستاد در طول سال فعالیت دارد و در ماه رمضان نیز گروه‌های داوطلبانه به آنها اضافه می‌شود. این ستادها به صورت استانی فعالیت می‌کنند و ستاد استهلال مرکزی در دفتر مقام معظم رهبری وظیفه جمع‌آوری این گزارش‌ها را در طول سال دارد.
انتساب جمله جنجالی به ائمه جمعه؛ هرسال یک امام جمعه
برخی رسانه‌های ضدانقلاب هم همزمان با آغاز این ماه، جمله‌ای را به نقل از حجت‌الاسلام سیدعلی‌اصغر حسینی امام جمعه یاسوج منتشر کردند و نوشتند که وی گفته: «ﻫﺮﮐﺲ ﺩﺭ ﻣﺎه ﺭﻣﻀﺎﻥ ﺭﻭﺯ ﻧﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺭﻭغ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺭﻭﺯهﺍﻡ، ﺭﻭﺯهﺍﺵ ﺑﺎﻃﻞ ﺍست!
اما واقعیت این است این ترفندی است که رسانه‌های ضددین، همه ساله با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان به نقل از یکی از ائمه‌جمعه منتشر می‌کنند ؛ یک بار امام جمعه تهران، یک بار امام جمعه ارومیه، بار دیگر شیراز و این بار امام جمعه یاسوج!
* شایعه معاف شدن مسلمانان از پرداخت مالیات
شایعه معافیت مالیاتی مرکل برای مسلمانان درماه رمضان یکی از شایعاتی است که امسال سر از فضای مجازی در آورد. شایعه‌ای که سعی دارد با ایجاد دوگانه‌ای در ذهن مخاطب، سردمداران غربی را دلسوز مسلمانان نشان دهد.
واقعیت این است که این شایعه در سال 2016 توسط یکی از رسانه‌های مراکشی منتشر شد و دویچه‌وله همان زمان در مقاله ای آن را تکذیب کرد
* شیطنت بی‌بی‌سی فارسی
بی‌بی‌سی فارسی یکی از رسانه‌هایی است که در راستای شبهه آفرینی علیه این ماه فعالیت می‌کند، به طور مثال این رسانه انگلیسی چند روز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان مطلبی را با این عنوان که «صبحانه نخوردن شما را می‌کشد» منتشر کرد.
* شایعه‌ای برای بدبین کردن مردم
شایعه وجود پنبه در حلیم از این دست شایعاتی است که چندسالی است درآستانه ماه رمضان مطرح می‌شود، درحالی که معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت عنوان کرد که با بازرسی‌های صورت گرفته بر روی مراکزی که از آنها شکایت شده بود و یا مراکزی که خودمان به آنها مشکوک بودیم، به این نتیجه رسیدیم که عملاً هیچ‌گونه تخلفی در این زمینه در حلیم‌های به فروش رسیده صورت نگرفته است و این خبر کذب است.
این شایعات درحالی مطرح می‌شود که پیش از این، جریانی وجود داشت که برای خدشه وارد کردن به فلسفه روزه، احادیث غیرمعتبر و بعضاً جعلی مانند «پیامبر میفرماید: هرکس خبر ماه مبارک رمضان را به دیگران بدهد آتش جهنم برایش حرام است» را منتشر می‌کردند.
پیش‌تر این این نیز انتشار شبهاتی مانند این که چرا باید سی روز، روزه گرفت؟ چرا در ادیان دیگر شرایط روزه راحت‌تر است؟ را در دستور کار خود قرار می‌دادند